دیرینه شناسان در یک کشف جالب توجه، موفق به یافتن قدیمیترین جوانه گل تاکنون شدند که در درون یک فسیل قرار دارد. اما جنبه جالب توجهتر این کشف این است که به باور بسیاری از دانشمندان این کشف میتواند پاسخی برای معمای مشهور به «نفرت انگیز» چارلز داروین باشد.
“راز نفرت انگیز” چارلز داروین تقریباً نماد تمام جنبههای منشأ و تکامل اولیه گیاهان گلدار است. با این حال، تاکنون هرگز تجزیه و تحلیل دقیقی از آنچه داروین به طرز وحشتناکی اسرارآمیز خوانده بود، انجام نشده است. برخلاف آنچه عموماً تصور میشود، معمای نفرت انگیز داروین هرگز ربطی به درک تاریخ تکاملی گیاهان گلدار نداشت. برای او همیشه این پرسش مطرح بود که اگر قدیمیترین گل فسیلی، واقعاً مربوط به ۱۳۰ میلیون سال پیش باشد پس چگونه آنژیوسپرمها تنها ۲۰ تا ۳۰ میلیون سال بعد شروع به تسلط بر اکوسیستم کردند؟ چگونه آنها چنین تنوع عظیمی را به این سرعت تکامل دادند؟ این معمایی بود که داروین را بسیار آزار میداد، اما او هرگز پاسخهایی را که میخواست پیدا نکرد.
اما اکنون به نظر میرسد که یافتههای دیرینه شناسی در حال یافتن تکههای جدیدی از این پازل است. در سال ۲۰۱۶، دانشمندان چینی از کشف «گل کاملی» خبر دادند که قدمت آن به دوره ژوراسیک، یعنی بیش از ۱۴۵ میلیون سال پیش بازمیگردد. این گیاه فسیل شده که Euanthus نامیده میشود، نه تنها دارای گلبرگ بود، بلکه دارای کاسبرگ (نیکه برگی در پایه یک جوانه)، و همچنین دارای بخشهای زایشی نر و ماده، از جمله تخمدانی شبیه به گلهای امروزی بود.
در سال ۲۰۱۸ یک گل فسیل شده دیگر به نام نانجینگانتوس در چین پیدا شد که حدود ۱۷۴ میلیون سال قدمت داشت. مانند یک گیاه گلدار امروزی، دانههای این گل نیز کاملاً در یک تخمدان محصور شده بود. با این حال، همه گیاه شناسان متقاعد نشده اند که اینها، آنژیوسپرومهای واقعی هستند. برخی استدلال میکنند که این گیاهان خیلی ابتدایی هستند که نمیتوان آنها را گل در نظر گرفت، در حالی که برخی دیگر فکر میکنند ساختار آنها برای یک ژیمنوسپرم، یک نوع گیاه قدیمی با دانههای بسته و فاقد گل، مانند یک درخت مخروطی، بسیار پیچیده است.
رسانههای علمی گزارش دادند؛ جوانه گل فسیل شده جدید، که آن هم در چین پیدا شده و Florigerminis jurassica نامیده میشود، میتواند نشان دهنده یک مرحله انتقالی باشد که محققان به دنبال آن بوده اند. این گل در یک فسیل با قدمت بیش از ۱۶۴ میلیون سال پیش یافت شد و هنوز در شرایط عالی است. ساقه این گیاه نه تنها به یک جوانه گل، بلکه به یک میوه و یک شاخه برگدار نیز متصل است، سه دادهای که تاکنون بسیار نادر بوده است. در زیر، فلش به جوانه گل اشاره دارد، در حالی که بالا سمت راست بدن میوه را نشان میدهد و تصویر پایین سمت راست جوانه را نشان میدهد.
از آنجایی که گلها ساختارهای ظریفی دارند، یافتن آنها در فسیلهای قبل از کرتاسه بسیار دشوار است. تلاشهای قبلی برای کشف منشاء گیاهان گلدار به عنوان «رکورد شکست ناپذیر» توصیف شده است. F. jurassica یک کشف بی نظیر است، زیرا مانند نانجینگانتوس، فقط به یک گل ختم نمیشود بلکه یک میوه را هم با خود دارد. میوه F. jurassica حتی بیشتر از این ایده را پشتیبانی میکند که این در واقع یک آنژیوسپرم اولیه است و نه یک ژیمنوسپرم. بدون شک، برخی از کارشناسان با نتایج این یافته جدید مخالفت خواهند کرد، اما نویسندگان فکر میکنند که نتایج تحقیق آنها، لزوم «بازنگری در مورد تکامل آنژیوسپرم» را تأیید میکند.
اکنون مشخص شده است که آنژیوسپرمها نه در ۱۳۰ میلیون سال پیش، بلکه بسیار قبلتر از آن در این سیاره حضور داشته اند و مسیر تکامل خود را طی میکردند. این بدان معناست که تکامل این گیاهان آنقدر هم که تاکنون تصور میشد، سریع صورت نگرفته است. این مطالعه در نشریه Geological Society منتشر شده است.
آنژیوسپرمها گیاهان آوندی هستند که ساقه، ریشه و برگ دارند. بر خلاف ژیمنوسپرمها مانند مخروطیان و سیکادها، دانههای آنژیوسپرم در گل یافت میشوند. تخمهای آنژیوسپرم بارور میشوند و به دانهای در تخمدانی که معمولاً در گل است تبدیل میشوند.