دولت ترامپ برای سنجش توافق هستهای در صدد بازدید از “پایگاه‌های نظامی مشکوک” جمهوری اسلامی است. این اقدام بخشی از رویکرد تهاجمی‌تر دولت ترامپ برای ممانعت از “دستیابی ایران به بمب اتمی” عنوان شده است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از از یک مقام ارشد آمریکایی نوشت که «دولت ترامپ در تلاش برای سنجش کم و کیف توافق هستهای در پی بازرسی از “پایگاه‌های نظامی مشکوک” جمهوری اسلامی است.»
بنابر این گزارش، قصد دولت ترامپ وادارکردن جمهوری اسلامی به اجازه دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پایگاه‌ها و تاسیسات نظامی است که به ظن نهادهای اطلاعاتی آمریکا، جمهوری اسلامی ممکن است در آنها مشغول نقض توافق باشد.
آسوشیتدپرس می‌نویسد که «بازرسی یکی از مولفه‌های رویکرد تهاجمی‌تر دولت ترامپ برای ممانعت از دستیابی جمهوری اسلامی به بمب هستهای است.»
یک مقام رسمی آمریکایی که نخواست نامش فاش شود، به آسوشیتدپرس گفته است که این تلاش‌ها شامل بحث با کشورهای اروپایی برای مذاکره بر سر یک متمم الحاقی برای از سرگیری توسعه فعالیت‌های هستهای جمهوری اسلامی پس از پایان محدودیت‌های برجام در یک دهه آینده است.
دونالد ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی خود به شدت مخالف توافق برجام بود، ولی پس از به قدرت رسیدن از به‌هم‌زدن آن خودداری کرده و تشدید فشار بر جمهوری اسلامی را عمدتا در زمینه‌های مربوط به فعالیت‌های موشکی این کشور یا برای ممانعت از “تلاش جمهوری اسلامی برای بی‌ثبات‌سازی منطقه” دنبال کرده است.
وزارت خارجه آمریکا چند روز پیش در چارچوب گزارش ۶ ماهه از عملکرد جمهوری اسلامی در ارتباط با برجام، تایید کرد که این کشور همچنان به این توافق عمل می‌کند. این لحن مثبت ظاهرا یکی از دلایل اختلاف کاخ سفید با وزارت خارجه عنوان می‌شود، اختلافی که از جمله پشتوانه‌های شایعه مربوط به استعفای رکس تیلرسون است.
دونالد ترامپ اخیرا در مصاحبه با روزنامه وال استریت ژورنال گفته است انتظار دارد که در گزارش سوم که ماه سپتامبر قرار است ارائه شود، عدم پایبندی جمهوری اسلامی به توافق هستهای و برجام اعلام شود. او افزوده است: «من فکر می‌کنم که آنها پایبند نخواهند بود. من فکر می‌کنم آنها دارند از آمریکا سوء استفاده می‌کنند. آنها از رئیس‌جمهوری به نام باراک اوباما بهره برداری کردند؛ کسی که اصلا نمی‌دانست که چه کار غلطی داشت انجام می‌داد. من این انتظار و توقع را ندارم که جمهوری اسلامی به توافق پایبند بماند.»
آسوشیتدپرس هم در ادامه گزارش خود می‌نویسد که اگر ایران با بازرسی‌ها مخالفت کند، ترامپ پشتوانه‌ای قوی برای بیان این ادعا خواهد داشت که ایران در حال نقض توافق است و نقض و شکست توافق را به گردن این کشور خواهد انداخت. و اگر جمهوری اسلامی با بازرسی‌ها موافقت کند، موضع آن افرادی در دولت ترامپ تقویت خواهد شد که به دنبال حفظ توافق هستند و این نرمش ایران را پشتوانه ادعای خود خواهند کرد که “توافق به شکل مؤثری موجب تقویت امنیت ملی آمریکا می‌شود.”
بازرسی از پایگاه‌ها و تاسیسات نظامی جمهوری اسلامی یکی از مسائل مناقشه‌انگیز در مذاکرات هستهای بود. به خصوص بازرسی پایگاه نظامی پارچین که ظن آزمایش‌های هستهای برای تولید سلاح اتمی در آن می‌رفت به موضوع کشمکش ایران و کشورهای غربی بدل شد و نهایتا توافقی دو طرفه برای حل این معضل به دست آمد.
جلسه‌ای از مذاکرات هستهای که به توافق برجام انجامید. دونالد ترامپ می‌گوید که ایران از رئیس‌جمهوری به نام باراک اوباما بهره برداری کردند؛ کسی که اصلا نمی‌دانست که چه کار غلطی داشت انجام می‌داد. من این انتظار و توقع را ندارم که ایران به توافق پایبند بماند
ادامه مخالفت و موافقت با برجام در جمهوری اسلامی
در ایران نیز شماری از دولتمردان جمهوری اسلامی نسبت به این امر که جمهوری اسلامی متهم به نقض برجام یا خروج آن شود هشدار داده‌اند و آن را بازی در زمین آمریکا توصیف کرده‌اند. حسن روحانی در سخنرانی روز ۲۸ تیر خود در این زمینه گفت: «امروز یکی از توطئه‌های آمریکایی‌ها این است به‌گونه‌ای برخورد کنند که ایران بگوید دست از تعهدات خود برداشته و به امضای خود متعهد نیست، این توطئه اخیری است که آمریکا طراحی کرده و به‌اعتقاد من هرگز موفق نخواهد بود.»
علی لاریجانی نیز امروز، پنجشنبه (۵ مرداد / ۲۷ ژوئیه) در سخنانی در مشهد از متهم‌شدن جمهوری اسلامی به نقض یا خروج از برجام ابراز نگرانی کرده است: «آمریکایی‌ها نمی‌خواهند برجام را به دست خود از بین ببرند بلکه می‌خواهند با تبلیغات فضایی ایجاد کنند که روند سرمایه گذاری در جمهوری اسلامی با مشکل روبه رو شود همچنین آنان قصد دارند جمهوری اسلامی را عصبانی کنند که جمهوری اسلامی، خودش در قبال برجام عکس‌العملی را نشان دهد که آنها می‌خواهند.»
این در حالی است که برخی چهره‌های تندرو در میان اصولگرایان خواهان نقض برجام و اعلام خروج جمهوری اسلامی از آن شده‌اند. مجتبی ذوالنور، رئیس کمیسیون هستهای مجلس آشکارا از مسئولان جمهوری اسلامی خواسته است که ، رویکرد خود را نسبت به برجام و آمریکا تغییر دهند. او گفته است: «ما معتقدیم جنس برخورد تقابلی ما باید از جنس اقدامات آمریکایی‌ها باشد؛ لذا چون کار آنها نقض برجام است، کار ما نیز باید از همین جنس باشد.»
به گزارش صدای آمریکا؛ پیشنهاد و توصیه رئیس کمیسیون هستهای مجلس، نقض برجام و تعهدات برآمده از توافق هستهای است. به باور او، جمهوری اسلامی باید اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند، سطح فعالیت سانتریفوژها را به حالت قبل برگرداند و غنی‌سازی اورانیوم را افزایش دهد و به میزان ۳۰۰ کیلوگرم تعیین شده در برجام نیز پایبند نماند.
