سفیر هند در ایران در پاسخ به اینکه در بخش هایی از پرونده بابک زنجانی آمده که ممکن است بخشی از دارایی های ایران در هند باشد، گفت: هیچ اطلاعی ندارم. فکر نمی کنم به هند ربطی داشته باشد. سیستم نظارت بانکی هند بسیار قوی است و امکانی برای چنین اتفاقی نمی بینم.
روزنامه «شرق» می نویسد: «سوراب کومار» متولد یکم ژانویه ۱۹۶۶ است. او در سال ۱۹۸۹ در وزارت امور خارجه هند مشغول به کار شده و پیش از انتصاب به عنوان سفیر دهلی نو در تهران، در چین و ایتالیا کاردار کشورش بوده است. او ۲۵ آگوست سال گذشته وارد ایران شد و استوارنامه اش را ۲۷ اکتبر سال گذشته به حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، تقدیم کرد.
با او درباره چشم انداز روابط ایران و هند در شرایط پسابرجام به گفت وگو نشستیم:
اتفاقات پس از توافق هسته ای میان ایران و کشور های غربی باعث شده شرایط بهتری برای ارتباطات ایران با دوستان قدیمی اش ایجاد شود. شما امکانات همکاری با ایران را در دوران پساتحریم چگونه می بینید؟
ما روابط خوب و نزدیکمان با ایران را حتی در دوران تحریم ها هم حفظ کردیم و در شرایط جدید مشتاق هستیم این روابط افزایش یافته و تقویت شود. من فکر می کنم فرصت های بهتر و بیشتری برای هر دو کشور وجود دارد. هند مشتاق است روابط سیاسی خود را با ایران گسترش دهد. به تازگی وزیر نفت هند در ایران بود و چند وقت پیش هم وزیر خارجه هند به ایران سفر کرد. ما فکر می کنیم در سایه شرایط و مناسبات جدید جهانی، می توانیم روابط خود را با ایران گسترش دهیم.
در دیدار وزیر نفت هند از ایران، امکان سرمایه گذاری هند در بخش انرژی ایران مورد توجه قرار گرفت و صحبت هایی شد. ایشان از امکان یک سرمایه گذاری ۲۰ میلیارد دلاری در ایران سخن گفت آیا این صحبت ها وارد مرحله عملی شده و از حد شعار فراتر رفته است؟
سؤال مهمی را مطرح کردید. هنگامی که وزیر نفت ما اینجا بودند صحبت های مؤثری با وزیر نفت ایران آقای زنگنه، آقای سیف رئیس بانک مرکزی و آقای ترکان، مشاور عالی رئیس جمهور و دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد، انجام شد. یکی از موضوعات مورد بحث در این دیدار ها، امکان سرمایه گذاری هند در منطقه آزاد چابهار بود؛ عددی که وزیر هند در این دیدار گفتند یک عدد تخمینی بوده که مربوط به سرمایه گذاری در چابهار است. علاوه بر آن بحث سرمایه گذاری در میدان «فرزاد بی» هم مطرح است. خوب است درباره میدان «فرزاد بی» بدانید شرکت «اویل هند» اکتشاف این میدان را انجام داد و اکنون در حال مذاکره با «پی اوجی سی» و «ان آی او سی» (شرکت ملی نفت) هستند تا جنبه های فنی و مالی قرارداد را برای استخراج از میدان نفتی «فرزاد بی» نهایی سازی کنند. درباره چابهار امکان سرمایه گذاری در زمینه های مربوط به صنایع پتروشیمی مانند آمونیاک و اوره و سایر مواد هم وجود دارد. همچنین در چابهار امکان سرمایه گذاری در صنایعی است که مصرف انرژی برق آنها بسیار بالاست. بحث دیگر درباره فرمول درازمدت قیمت گاز بود. درباره چنین سرمایه گذاری هایی و سایر جنبه های همکاری های درازمدت سرمایه گذاری گفت وگو شده است.
ما مشتاق همکاری هستیم و دوست داریم این مباحثات را پیش ببریم و به جایی برسیم که با ایران همکاری نزدیک تری داشته باشیم. من امیدوارم و نظر مثبتی دارم که در آینده موفق شویم با هم همکاری مثبت داشته باشیم.
هر دو طرف معتقدند چابهار می تواند نقطه بسیار مهمی برای همکاری های دوجانبه باشد به ویژه اینکه از طریق چابهار دسترسی هند به آسیای میانه تسهیل می شود، به جز بحث نفت و گاز و کار روی میدان نفتی، چه برنامه هایی برای گسترش همکاری در چابهار به عنوان دروازه ای که می تواند هند را به کشور های آسیای میانه پیوند زند، وجود دارد؟
همان طور که گفتید چابهار منطقه مهمی برای همکاری های ایران و هند است. این همکاری می تواند جنبه های مختلفی داشته باشد؛ اولین مورد در این همکاری ها بحث بندر چابهار است. احتمالا خبر دارید هند در فاز اول بندر چابهار با ایران همکاری می کند، در واقع هند وظیفه تجهیز فاز یک این بندر را برعهده خواهد داشت. بحث دوم همان طور که گفتم، موضوع سرمایه گذاری هند در منطقه آزاد چابهار در زمینه کود، اوره، آمونیاک و سایر منابع پتروشیمی و همین طور احتمال همکاری در صنایع انرژی و نیروبر است. بحث سوم در حیطه همکاری های هند در این منطقه بحث توافق نامه سه جانبه ترانزیت بین هند، افغانستان و ایران است. براساس این قرارداد ،چابهار به عنوان کانون دسترسی به افغانستان استفاده خواهد شد. متن این قرارداد در همین ماه به تأیید سه کشور رسیده و قرار است نهایی شود. بحث چهارم و آخرین موضوعی که درباره همکاری های دو کشور مطرح است، بحث ایجاد ارتباط راه آهنی از چابهار به زاهدان است که هند امیدوار است در این زمینه پیشرفت هایی به دست آید و بتواند در این زمینه سرمایه گذاری کند.
به نظر می رسد همچنان مانعی در مسیر روشن شدن افق همکاری های دو کشور وجود دارد و آن هم بحث دارایی های بلوکه شده ایران در هند از زمان تحریم هاست؛ موانعی که همچنان رفع نشده و با توجه به مشکلاتی که همچنان بر سر مبادلات دلاری وجود دارد، مطالبات ایران به صورت یورو پرداخت می شود. لطفا درباره این قضیه صحبت کنید.
هیچ مانعی در گسترش روابط ایران و هند وجود ندارد. در طول ملاقات وزیر نفت هند با آقای سیف، رئیس کل بانک مرکزی ایران، مباحث خوبی درباره انجام این پرداخت ها انجام شد. این پرداخت ها انجام خواهد شد بحث های زیادی درباره جنبه های مختلف فنی و کانال های بانکی شده که قرار است این پرداخت ها از طریق آن انجام شود. زمانی که کانال های بانکی نهایی سازی شود، این پرداخت ها انجام خواهد شد.
در دستگاه قضایی ایران پرونده بابک زنجانی در حال رسیدگی است که در بخش هایی از این پرونده اشاره شده ممکن است بخشی از دارایی های ایران در هند باشد، آیا شما در این زمینه اطلاعی دارید؟
نه، هیچ اطلاعی ندارم تا جایی که می دانم فکر نمی کنم به هند ربطی داشته باشد. سیستم نظارت بانکی هند بسیار قوی است. من اصلا امکانی برای اینکه چنین اتفاقی افتاده باشد نمی بینم؛ اما درباره بحث تجارت نفت ایران با هند در زمان تحریم ها، فرمول بسیار دقیقی بود و بر اساس استثنائی که برای هند در قطع نامه ها قائل شده بودند، این کار انجام می شد. براساس مکانیسمی که وجود داشت، ۵۵ درصد این پول به صورت نقدی و ارزهای معتبر جهانی پرداخت می شد و ۴۵ درصد نیز به صورت روپیه پرداخت می شد. این مکانیسم بسیار باز و شفاف بوده و تحت یک رژیم کنترلی دقیق و تحت نظارت سیستم بانکی هند بوده است. من هیچ امکانی نمی بینم این اتفاق از طریق هند افتاده باشد.
درباره بحث های امنیتی؛ ایران و هندوستان در سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ هر دو از اتحاد شمال در مقابل طالبان حمایت می کردند؛ درحال حاضر با توجه به رشد گروه های تندرویی مانند داعش در منطقه که کشور های همسایه مانند افغانستان و پاکستان هم در حال فعالیت هستند، آیا ایران و هند در زمینه های امنیتی با هم همکاری دارند؟
همان طور که گفتید، در گذشته همکاری های خوبی میان ایران، هند و روسیه درباره افغانستان وجود داشته است. ما با دولت ایران مکالمه خوبی داشتیم و در تمام موضوعات امنیتی و دفاعی همچنان با ایران مذاکره می کنیم. مشتاق گسترش این روابط هستیم که بتوانیم در چارچوب این گسترش با ایران درباره موضوعاتی که به آن علاقه داریم مذاکره کنیم. این صحبت ها در سطوح مختلف عملیاتی و درواقع مقامات عالی انجام می شود. ما مشتاقیم که با دوستان ایرانی خود نگرانی ها و منافع دو طرفه را مورد بحث قرار دهیم.
در سفر سال گذشته محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، به دهلی نو گفت وگویی با آقای ناندرا مودی، نخست وزیر هند، درباره افراط گرایی و همکاری های مشترک انجام شد، آیا این گفت وگو ها وارد فاز عملی شده است؟
پس از سفر آقای ظریف در آگوست سال گذشته به هند درباره موضوعات مختلفی بحث شد که شامل موضوعات منطقه و بین المللی بودند. آقای ظریف ملاقاتی با نخست وزیر هم داشتند و در آن دیدار هم تبادل نظرهایی انجام شد. همان طور که گفتم، تروریسم دغدغه ایران و هند است و ما مکانیسم هایی داریم که بتوانیم با ایران درباره این موضوع بحث و همکاری کنیم. ما مشتاقیم که این قبیل مذاکرات را در آینده تقویت کنیم.
من می خواهم سؤالی اقتصادی بپرسم که به شدت به سیاست گره خورده است، درباره مسأله خط لوله صلح که قرار بود گاز ایران را از طریق پاکستان به هند منتقل کند و سال هاست که معطل مانده است، به نظر می رسد با توجه به شرایط ویژه ای که بین هند و پاکستان وجود دارد، عملا امکان کشیده شدن خط لوله در آینده نزدیک وجود ندارد، شاید هند هم تمایل نداشته باشد که انرژی خود را از طریق کشوری تأمین کند که احتمال اختلاف و قطع جریان این انرژی وجود دارد. آیا ما باید خط لوله صلح را بخشی از تاریخ بدانیم و فراموش کنیم؟
هند و ایران یک کارگروه مشترک در زمینه همکاری های نفتی و گازی دارند که آخرین جلسه این گروه در دسامبر سال گذشته برگزار شده است. در این ملاقات درباره جنبه های مختلف این همکاری بحث شد، ازجمله همکاری های بالادستی و پایین دستی و بحث هایی درباره چگونگی انتقال انرژی از ایران به هند مطرح شد. همان طور که می دانید، گزینه های مختلفی برای انتقال گاز وجود دارد. مسیر ال ان جی، مسیر های زمینی و مسیر خط لوله زیرآبی، در این ملاقات در دسامبر ما هیچ کدام از این گزینه ها را کنار نگذاشتیم. هند نیازمند واردات انرژی است. درواقع بحث حمل ونقل انرژی یکی از بحث های مطرح شده در این گفت وگوها است. ما به دنبال گزینه ای هستیم که صرفه جویانه و فنی ترین گزینه باشد.
پس همچنان سایه سیاست سنگین است و مشخص نیست که موضوع خط لوله صلح ادامه پیدا کند و به مسائل سیاسی بین هند و پاکستان وابسته است؟
من همان جواب قبلی ام را دوباره تکرار می کنم.
در واقع پاسخی دیپلماتیک می دهید. ممنون.
