شهیندخت مولاوردی می‌گوید: آمارها در ایران این موضوع را نشان می‌دهد که خشونت علیه زنان جدی است. ما مستمر از نیروی انتظامی و پزشکی قانونی آمارهایی را دریافت می‌کنیم که نه‌تنها درباره زنان که کلا روند رو به تزاید خشونت در ایران را نشان می‌دهد. موارد و مصادیقی که در اماکن عمومی هم می‌بینیم این موضوع را نشان می‌دهد و نیازمند توجه جدی است.
خبرنامه ملّی ایرانیان؛ دکتر نیره توکلی -جامعه‌شناس و عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران- در گفتگو با فرارو در این‌باره گفت: در این سال ها مردم طبقه متوسط جامعه ایران آگاهی بیشتری نسبت به گذشته درباره حقوق زنان پیدا کرده‌اند.
نیره توکلی در ابتدا به خشونت علیه زنان در محیط خانه پرداخته و گفت: خشونت به طور کلی تنها مختص به خشونت فیزیکی نیست و انواع مختلف خشونت علیه زنان در سرتاسر جهان وجود دارد و نمی‌توان آن را تنها به کشورهایی مانند ایران منتسب دانست. خانواده یکی از بسترهایی است که در آن خشونت‌های زیادی صورت می‌گیرد؛ به این دلیل که در یک خانواده سنین و جنسیت‌های مختلف وجود دارند و قدرت برابری در آن وجود ندارد. عدم وجود قدرت برابر در فضای خانواده منجر شده که خشونت‌هایی پشت درهای بسته صورت بگیرد که نظارتی نیز در آن‌ها نیست. علاوه بر خانواده فضاهای عمومی نیز بستری برای اعمال خشونت‌ها هستند.
عضو انجمن جامعه‌شناسی انواع خشونت‌ها را برشمرده و اظهار کرد: خشونت را می‌توان به انواع خشونت فیزیکی، جسمی، جنسی، کلامی، رفتاری، نگاهی، روانی، کاری، اقتصادی و قانونی تقسیم کردیم. در جامعه ایران شاهد برخی از این خشونت‌ها هستیم.
سرزنش قربانی
وی در واکاوی برخی از خشونت‌ها بر علیه زنان در ایران گفت: اصطلاحی وجود دارد که در آن گفته می‌شود کسی که مورد اعمال خشونت می‌شود، در واقع با یک خشونت دوبار مورد خشونت واقع خواهد شد و این خود یکی از خشونت‌هایی است که در ایران وجود دارد. این نوع از خشونت را می‌توان در قالب نظریه “سرزنش قربانی” تعریف کرد؛ در این تعریف، علاوه بر این‌که یک زن مورد خشونت واقع شده، بلکه با سرزنش وی به‌دلیل پذیرش خشونت در واقع بارِ دیگر بر روی آن زن خشونت اعمال شده است. سرزنش قربانی یکی از انواع خشونت است که در ایران دیده می‌شود. برای مثال در مسئله تجاوز و تعرض جنسی به یک زن، آن زن بار دیگر قربانی سرزنش‌ها خواهد شد.
خشونت علیه زنان سالمند
این جامعه‌شناس ضمن اشاره به برخی خشونت‌ها بر علیه زنان که کمتر مورد توجه است ادامه داد: یکی‌دیگر از انواع خشونت‌ها بر علیه زنان در ایران، خشونت اعمال‌شده برعلیه سالمندان است که شاید کمتر به آن توجه شده باشد. به دلیل ریشه‌های فرهنگی ما، زنان در دوران سالخوردگی و پیری باید توسط فرزندانشان –به‌خصوص پسرانشان- نگهداری شوند. این پدیده که میراث سنت ماست، نوعی خشونت علیه زنان سالمندان را در جامعه ما شکل داده. زنان سالمند جامعه ما اگر از طرف فرزندان و یا خانواده‌هایشان حمایت نشوند، حمایت اجتماعی مشخصی از آن‌ها وجود ندارد و در قالب نوع خشونت سیستماتیک قرار خواهند گرفت.
خشونت علیه زنان معلول
وی همچنین درمورد موقعیت زنان معلول در جامعه اظهار کرد: علاوه بر این قشر، باید به خشونتی که نسبت به زنان یا دختران معلول ما در جامعه وجود دارد نگاه کرد؛ این افراد وضعیت خاصی دارند که بعضا نه تنها خانواده از آن‌ها حمایت نمی‌کند، بلکه سیستم اجتماعی نیز آن‌ها را درون خود راه نخواهد داد، که نیز نوعی از خشونت بر علیه زنان است. بنابراین اگر زنی در جامعه ما دچار مشکلات جسمی باشد، به‌دلیل نگاه خاص فرهنگی به زنان، از بسیار فعالیت و موقعیت‌های عادی –مانند ازدواج- محروم خواهد شد.
از تهران تا سایر شهرها
توکلی با تاکید بر این‌که انواع خشونت -اعم از فیزیکی، روحی و کلامی و…- در ایران پراکنده است، در ادامه گفت: اعمال خشونت به زنان در شهرها و مناطق مختلف جامعه ما وضعیت متفاوتی دارد. می‌توان گفت که در شهر تهران خشونت‌ها از قالب فیزیکی و جسمی خارج شده و به قالب‌هایی بیشتر روانی و کلامی بدل شده‌اند؛ این در حالی است که ما نباید از زنانی که همچنان ممکن است در شهرهای دیگر کشور مورد خشونت‌های فیزیکی و روانی قرار بگیرند غافل شویم؛ تعداد زیادی از زنان در این شهرها در معرض خشونت‌های این‌چنینی هستند. همچنین در تهران تحرک زن‌ها به طور کلی در امور مختلف بیشتر است؛ اما در شهرستان‌ها محدودیت‌ها اجازه این تحرک را نمی‌دهند و محرومیت و سرزنش در آن‌ها بیشتر وجود دارد.
کشورهای دیگر برای کاهش خشونت علیه زنان چه کرده‌اند؟
توکلی همچنین به اقدامات سایر کشورها در این‌باره اشاره کرده و گفت: در بسیاری از کشورهای مشابه ما در برخی امور فرهنگی و توسعه‌ای مبارزات موفقی از جانب دولت با خشونت علیه زنان انجام می‌شود؛ برای مثال در این کشورها بیلبوردهایی در سطح شهر نصب شده تا به مردم عادی آگاهی دهد. کشور ما در حالی که هزینه لازم برای این دست از آگاهی‌سازی‌ها را نیز داریم، در موقعیتی برعکس، در بیلبوردهای تبلیغاتی، اعم از اقتصادی و فرهنگی، زنان را تحقیر کرده و آن‌ها را مورد خشونت قرار می‌دهد. مصداقی در این مورد، بیلبوردهایی است که من امسال در مسیر نمایشگاه کتاب می‌دیدم؛ بیلبوردهایی که در آن‌ها هدف تشویق کتاب‌خوانی بود، اما زنان را تحقیر می‌کرد؛ در یکی از این بیلبوردها مردی برای زنش کتاب هدیه آورده و به او می‌گوید گاهی اوقات به جای گل برایت کتاب می‌خرم. این دیالوگ در تصویری جا داده شده که زن در آن در موقعیتی فروتر قرار گرفته است.
عملکردمان اشتباه است
عضو انجمن جامعه‌شناسی در انتها تصریح کرد: در حالی که مدیریت‌های ما در این زمینه بسیار ضعیف است، کشوری مانند افغانستان با وجود تمام مشکلاتی که داشته و دارد، در شبکه‌های دولتی به‌راحتی مسائل مربوط به خشونت زنان را عنوان می‌کند. بنابراین ما باید به کاهش خشونت علیه زنان از بالا به پایین بیشتر توجه نشان دهیم، تا شاهد بهبود در این زمینه باشیم.
