پس از بيش از ربع قرن تلاش برای دادخواهی هزاران زندانی سياسی اعدام شده در دهه ۶۰، مادران خاوران برنده يک جايزه حقوق بشری بين المللی شدند.
به گزارش خبرنامه ملّی ایرانیان به نقل از عدالت برای ايران هيات داوران جايزه گوانگجو برای حقوق بشر، مادران خاوران را به عنوان مادران و خانواده های زندانيان سياسی کشته‌شده در ايران که خواهان حقيقت و عدالت هستند٬ به همراه عادل الرحمان خان، فعال بنگلادشی که خود را وقف حمايت از حقوق اساسی و استقرار حقوق بشر کرده به صورت مشترک برنده جايزه امسال اعلام کرده است. مراسم اهدای اين جايزه روز يکشنبه، ۲۸ ارديبهشت در شهر گوانگجوی کره جنوبی با حضور تعدادی از مادران و خانواده های خاوران برگزار خواهد شد.
مادران خاوران، به مادران و خانواده های زندانيان سياسی گفته می‌شود که در دهه ۶۰ و به خصوص در تابستان ۱۳۶۷ در زندان‌های جمهوری اسلامی ايران اعدام شدند و بسياری از آن‌ها به صورت مخفيانه در گورستان‌های متروک از جمله گورستان خاوران در جنوب شرقی تهران به خاک سپرده شدند. طی ۲۵ سال گذشته اين خانواده‌ها همواره خواهان روشن شدن حقيقت و برقراری عدالت در مورد افراد مسئول اين اعدام‌ها بوده‌اند. در تمام اين سالها مادران خاوران با حضور هفتگی خود در خاوران و برپايی دو مراسم سالانه، در سالگرد اعدامهای سال ۶۷ و نيز پيش از عيد، نگذاشتند که خاطره فرزندان و عزيزانشان که تنها به دليل مخالفت سياسی اعدام شده بودند فراموش شود. مقامات امنيتی همواره از حضور خانواده و برپايی مراسم يادبود جلوگيری کرده اند. در بسياری از سالها، خانواده ها را مورد آزار و اذيت، ضرب و شتم و بازداشت قرار داده اند و تلاش زيادی برای از ميان بردن خاوران که در سال ۶۷، صدها زندانی سياسی را در گورهای دسته جمعی در آن دفن کرده اند انجام داده اند.
هيات داوران جايزه گوانگجو اعلام کرده است که با وجود سکوت جمهوری اسلامی در پاسخگويی به دادخواهی مادران، پيگيری تاريخی و مستمر اين گروه حقوق بشری برای دستيابی به حقيقت و پاسخگويی باعث افزايش اعلام نظرات مخالفان سياسی در اين زمينه، پيشرفت تحقيقات درباره نقش دولت در محاکمات ناعادلانه و همچنين گسترش حمايت فعالان حقوق بشر در رابطه با پيگيری اين اعدام‌ها شده است.
«عدالت برای ايران» ضمن ابراز عميق ترين تبريک ها به مادران و خانواده های خاوران برای به رسميت شناخته شدن تلاشها و رنجهايشان در عرصه بين المللی، اميدوار است که اهدای اين جايزه باعث شنيده شدن هر چه بيشتر صدای دادخواهی خانواده کشته شدگان دهه ۶۰ و کشتار ۶۷ از سوی جامعه بين المللی و آغاز روند پاسخگو شدن آمران و عاملان اين اعدام‌ها باشد.
بنياد گراميداشت ۱۸ مه که هر سال، جايزه گوانگجو برای حقوق بشر را اهدا می کند يک سازمان غيرانتفاعی و غيردولتی است است که در سال ۱۹۹۴ از سوی بازماندگان قتل عام مخالفان در ماه مه ۱۹۸۰ درشهر گوانگجو کره جنوبی تاسيس شده است. هدف از راه اندازی اين بنياد گراميداشت خاطره قيام ۱۸ مه و ادامه مبارزه و همبستگی با آن به منظور کمک به اتحاد صلح آميز کره و فعاليت در جهت صلح و حقوق بشر در سراسر جهان است.
۱۸ ماه مه سالگرد جنبش دموکراتيک مردمی در گوانگجو بر عليه نيروهای مسلح دولتی است که پس از کودتای چون دوو هوان بر منطقه مسلط شده بودند. در جريان اين رخداد دست کم ۱۵۴ تن کشته٬ ۷۴ تن مفقود و چهار هزار ۱۴۱ تن مجروح و بازداشت شدند. در دوران رياست جمهوری چون دوو هوان، رسانه‌های دولتی از اين رخداد به عنوان يک شورش کمونيستی ياد می‌کردند٬ اما از سال ۲۰۰۲ با برپايی يک قبرستان ملی و تعيين روز ۱۸ می‌به عنوان روز ملی بزرگداشت قربانيان اين رخداد برای جبران صدمات وارده به بازماندگان اين کشتار و خانواده‌های قربانيان تلاش می‌شود.
عادل الرحمان خان، ديگر برنده امسال جايزه گوانگجو فعاليت حقوق بشری خود را از زمان دانشجويی آغاز کرد و پس از آن که فعاليت‌هايش را به عنوان يک وکيل ادامه داد، سازمان حقوق بشری با نام اودهيکار را در بنگلادش راه اندازی کرد. او از آن زمان به حمايت و ارتقاء حقوق بشر کمک کرده است. با وجود اينکه اين فعاليت‌ها او را در معرض مراقبت و نظارت دولت بنگلادش و تهديدهای متعدد قرار داده است، عادل الرحمان خان به دليل نقش کليدی‌اش در مبارزه عليه نقض حقوق بشر در جنوب آسيا، از جمله قتل‌های فراقضايی، ناپديد شدن‌های اجباری، شکنجه و اهانت‌های غير انسانی از سوی دستگاه‌های مجری قانون برنده اين جايزه شده است. تلاش‌های او منجر به تشکيل يک شبکه مدافعان حقوق بشر ملی در بنگلادش و شبکه عليه شکنجه و معافيت از مجازات در جنوب آسيا شده است.
