دکتر کاوه احمدی علی آبادی
عضو هئيت علمي دانشگاه آبردين با رتبه پروفسوري
عضو جامعه شناسان بدون مرز(ssf)
دولت عراق با طرح هاي تشكيل استان هاي جديد در برخي از مناطق، گامي مهم براي تأمين برخي از مطالبات اقوام و اقليت ها برداشت. اين طرح كه ابتدا با طرح استاني شدن حلبچه توسط اقليم كردستان عراق ارائه شد و به تصويب رسيده بود، زمزمه هاي مطالبات برخي از اقوام از جمله تركمن ها را بدنبال داشت و سپس دولت عراق اين طرح را به مثابه ايده اي كلي براي ساير اقوام و اقليت ها دنبال كرد. واقعيت آن است كه با درگيري هاي اخير عراق كه برخي اختلافات قومي را افزايش داد، براي برون رفت از آن تنها تبديل عراق به اقليم هاي مختلف به ذهن مي رسيد كه همزمان نگراني ها از بابت حركت عراق به سوي تجزيه را افزايش مي داد، اما طرح استاني شدن برخي از شهرستان ها، يك راه ميانه مناسب را كليد زد كه تشكيل استان هاي جديد با مديريت اداري و اجرايي مردم بومي مناطق، مي تواند بخشي از خواسته هاي اقوام و اقليت هاي متنوع عراق را با حفظ تماميت ارضي تأمين كند.
نگراني هايي نيز كه از بابت ديگر اقوام و اقليت ها صورت گرفته چندان مرتبط با قضيه نيست. تبدیل شهرستان دوز خورماتو به استان، منافاتي با گفتگوهاي نهايي دولت عراق با اقليم كردستان در قرار گرفتن آن در جغرافياي اقليم كردستان يا خارج از آن ندارد و چه آن منطقه استان باشد چه شهرستان، مذاكرات دولت عراق با اقليم مي تواند ادامه داشته باشد، اما تبديل دوز خورماتو به استان مطالبات تركمن ها را تأمين مي كند كه طرح مذكور را پيشنهاد دادند. كردها و ساير اقليت ها نبايد تنها به فكر حقوق و مطالبات خودشان باشند و حقوق و مطالبات ساير اقليت ها و اقوام را ناديده بگيرند، چه رسد كه به بهانه هاي مختلف مانع شان شوند. مي دانيد چرا در خاورميانه همه مان به جان هم افتاده ايم، اما غربي ها از اين مشكلات مبرا هستند؟ چون دقيقاً همين گونه در خاورميانه هر كس تنها به حق خودش فكر مي كند و ديگري را ناديده مي گيرد، ولي غربي ها حتي حقوق اقليت ها را در خاورميانه كه منفعتي نيز برايشان ندارد و ايشان را در مقابل دولت ها قرار مي دهند، ول نمي كنند. آنان دارند نتايج كاشته جهان بيني خودشان را برداشت مي كنند و ما خاورميانه هايي نيز برداشته جهان بيني خودمان را. كردها به جاي سنگ اندازي در مسير مطالبات تركمن هاي عراقي بايد بدنبال مطالبات كردهاي ايزدي عراق باشند كه خواهان تبديل شهرستان سنجار به استان هستند. كردهاي ايزدي و يهوديان خاورميانه از بدترين وضعيت در ميان اقوام و اقليت هاي در منطقه سال هاست كه رنج مي برند و اين رنج تاريخي اگر باز ناديده گرفته شود، باز مشكلات جديدي را براي عراق و منطقه متولد خواهد كرد. كردهاي ايزدي بايد اجازه اداره استاني با مديريت خودشان را داشته باشند. دولت تركيه به جاي سنگ اندازي در مسير كردها بايد به حقوق اقليت هاي تركمن در سوريه و عراق توجه كند. استان الانبار دارد به سه استان تبديل مي شود و عجيب تر اين كه برخي از مسئولان اين استان، آن را توطئه اي از جانب دولت براي ممانعت از تبديل اش به اقليم مي بينند! چه ربطي دارد؟ الانبار چه يك استان باشد چه چند استان مي تواند به اقليم تبديل شود، درست مثل اقليم كردستان كه از چند استان تشكيل شده است. از آن عجيب تر، ادعاي اين است كه تلعفر اگر به استان تبديل شود، موصل ارتباط اش با ديگر مناطق قطع مي شود! مگر مي خواهيد كشوري جديد تشكيل دهيد؟ به نظر مي رسد، اقوام و اقليت ها و مسئولان شان به جاي اين كه به حل مشكلات شان فكر كنند، مدام در حال كشف يك توطئه توسط طرف مقابل هستند و حتي اگر بگردند و چيزي نيز پيدا نكنند، آنقدر ميزان بدبيني بالاست كه همين جوري يك چيزي سرهم مي كنند و تحويل ديگران مي دهند! اين گونه مي خواهيد عراق و عراقيان را حفظ كنيد؟ به خود بياييد، قبل از اين كه عراق به سوريه اي ديگر بدل شود. به جاي سنگ اندازي در مسير هم به يكديگر كمك كنيد و به جاي دعواهاي بي پايان، به خواسته هاي مردم تان معطوف شويد. بنشينيد كنار هم و در مجلس عراق با همفكري و تبادل نظر با يكديگر اين طرح استاني شدن مناطق مختلف عراق را عملي ساخته و آن را به فرصتي براي درك متقابل و همكاري با يكديگر بدل كنيد. درضمن، شبك ها نيز بايد در مناطق خود بتوانند از استاني با مديريت اداري خودشان بهره ببرند. همين طور آشوريان، صابئين عراقي و ساير مسيحيان عراقي (ارامنه و كلدانيان و غيره) نيز كه اينك صدايي از ايشان به گوش نمي رسد، نبايد توسط ديگر اقوام و دولت عراق ناديده گرفته شوند.
