به گزارش رویترز، دونالد ترامپ در دیدار راهبردی با نخست وزیر اسرائیل، تفاهمنامه جامعی را امضا خواهد کرد که محور اصلی آن اعمال فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی است. این اقدام که بخشی از راهبرد کلان کاخ سفید در قبال خاورمیانه محسوب میشود، با هدف به صفر رساندن صادرات نفت جمهوری اسلامی، جلوگیری از دستیابی به تسلیحات هستهای و وادار کردن تهران به مذاکره مستقیم با واشنگتن درباره فعالیتهای منطقهای آن طراحی شده است.
این نشست راهبردی که در کاخ سفید برگزار میشود، علاوه بر موضوع جمهوری اسلامی، به بررسی مسائل کلیدی خاورمیانه از جمله آینده غزه و عادیسازی روابط میان اسرائیل و عربستان میپردازد. این در حالی است که جمهوری اسلامی با شدیدترین بحرانهای داخلی و منطقهای خود از زمان جنگ هشت ساله با عراق مواجه شده است.
رادیو فرانسه به نقل از این رسانه گزارش کرد، تحلیلگران اقتصادی معتقدند اجرای این تفاهمنامه میتواند ضربه سنگینی به درآمدهای نفتی جمهوری اسلامی وارد کند. چین به عنوان بزرگترین خریدار نفت جمهوری اسلامی، که در دوره بایدن روزانه دو میلیون بشکه نفت با تخفیف ویژه از تهران خریداری میکرد، پس از اعلام پیروزی ترامپ، میزان خرید خود را به یک میلیون و پانصد هزار بشکه در روز کاهش داده است. کارشناسان پیشبینی میکنند با اجرایی شدن این تفاهمنامه جدید، کاهش خرید نفت از سوی پکن شتاب بیشتری خواهد گرفت.
این تفاهمنامه که بخشی از سیاست فشار همهجانبه دولت ترامپ علیه جمهوری اسلامی محسوب میشود، میتواند به تغییر معادلات منطقهای و تضعیف موقعیت تهران در خاورمیانه منجر شود. ناظران سیاسی معتقدند این اقدام، نشاندهنده عزم جدی واشنگتن برای مهار نفوذ منطقهای جمهوری اسلامی و وادار کردن این کشور به تغییر رفتار است.
امضای تفاهمنامه جدید تحریمی از سوی ترامپ، نقطه عطفی در سیاست مهار جمهوری اسلامی به شمار میرود. این اقدام در برههای صورت میگیرد که حکومت تهران با چالشهای بیسابقهای در عرصه داخلی و بینالمللی روبروست. کاهش چشمگیر درآمدهای نفتی، تنشهای فزاینده در منطقه، و انزوای دیپلماتیک، حاکمیت را در موقعیتی به مراتب شکنندهتر از دوره قبلی تحریمهای ترامپ قرار داده است.
نکته قابل تأمل، عقبنشینی تدریجی چین به عنوان شریک راهبردی تهران است. کاهش ۲۵ درصدی خرید نفت از سوی پکن، پیش از اجرایی شدن تفاهمنامه جدید، نشاندهنده درک واقعبینانه چین از تغییر موازنه قدرت در واشنگتن است. این رویکرد محتاطانه پکن، میتواند مقدمهای بر کاهش بیشتر حمایتهای اقتصادی از تهران باشد.
همزمانی امضای این تفاهمنامه با حضور نخستوزیر اسرائیل در کاخ سفید، پیام روشنی به تهران است: محور مقاومت در برابر جمهوری اسلامی در حال گسترش است. عادیسازی روابط اسرائیل و عربستان، که یکی از محورهای این نشست است، میتواند به تشکیل ائتلافی قدرتمند علیه نفوذ منطقهای تهران منجر شود.
جمهوری اسلامی اکنون در نقطهای ایستاده که تحریمهای جدید میتواند اثری به مراتب مخربتر از گذشته داشته باشد. اقتصاد فرسوده، ذخایر ارزی محدود، و فشارهای اجتماعی فزاینده، توان مقاومت حاکمیت در برابر فشارهای بینالمللی را به شدت کاهش داده است. تجربه دور قبلی تحریمهای ترامپ نشان داد که سیاست فشار حداکثری میتواند درآمدهای نفتی تهران را به کمتر از ۱۰ درصد سطح عادی کاهش دهد.
در چنین شرایطی، تهران با معمای پیچیدهای روبروست: یا باید تن به مذاکره مستقیم با واشنگتن دهد و از مواضع منطقهای خود عقبنشینی کند، یا آماده رویارویی با طوفانی سهمگینتر از گذشته باشد. شواهد نشان میدهد که این بار، برخلاف دوره قبل، نه تنها اروپا بلکه شرکای شرقی تهران نیز تمایل چندانی به تقابل با تحریمهای آمریکا ندارند.
این تفاهمنامه میتواند آغازگر فصلی جدید در انزوای بینالمللی جمهوری اسلامی باشد. فصلی که در آن، حتی متحدان سنتی تهران نیز ترجیح میدهند منافع اقتصادی خود را فدای حمایت از حکومتی نکنند که بیش از هر زمان دیگری در معرض فشارهای داخلی و خارجی قرار دارد.