آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش سه ماهه خود درباره فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی نوشت که این کشور به بازرسان این کشور نه اجازه دسترسی به دو مرکز اتمی را داده و نه به سوالات آژانس پاسخ روشنی داده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش سه ماهه خود درباره فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی که روز سه‌شنبه ۱۳ اسفند (سوم مارس) منتشر کرده گفته است که جمهوری اسلامی از صدور مجوز دسترسی بازرسان این نهاد به دو مرکز خودداری کرده است. در همین گزارش آمده است که جمهوری اسلامی با ماموران آژانس همکاری لازم را نکرده و به سوالات آنها در ارتباط با مواد هسته‌ای «پاسخ روشنی» نداده است.
این اولین گزارش سه ماهه آژانس پس از روی کار آمدن رافائل گروسی، رئیس جدید این سازمان است. این گزارش در عین حال اولین گزارش آژانس پس از دوری گزیدن جمهوری اسلامی از تعهدات برجامی خود است.
رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از جمهوری اسلامی خواسته هرچه سریع‌تر همکاری مجدد خود را با این نهاد آغاز کند و اجازه ورود به مراکز یاد شده را به بازرسان آن بدهد. رویترز در گزارش خود نوشته که جمهوری اسلامی بر سرعت دور شدن از تعهدات برجامی خود افزوده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی که در اختیار رویترز قرار داده گفته است که جمهوری اسلامی در حال حاضر ۱۰۲۰ کیلوگرم اورانیوم غنی سازی شده دارد که در مقایسه با ذخایر این کشور در نوامبر سال گذشته میلادی تقریبا سه برابر شده است.
آژانس همچنین جمهوری اسلامی را از هرگونه اقدامی که بر ضد تعهداتش باشد برحذر داشته است. مدیرکل آژانس در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه در این باره حتی هشدار داده که “زنگ خطر” را به صدا در خواهد آورد. او از جمهوری اسلامی خواستار توضیح درباره مرکزی در نزدیکی تهران شده است که آخرین بار در آنجا ذرات اورانیوم یافت شده است.
بازرسان آژانس در ماه فوریه سال گذشته از انبار تورقوزآباد بازدید کردند. وجود این مرکز نیز به آژانس گزارش داده نشده بود. جمهوری اسلامی مدعی است در این محل یک مرکز قالی‌شویی وجود داشته است.
گروسی پیش از دیدار با امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه گفت که «جمهوری اسلامی باید همکاری شفاف‌تری با آژانس داشته باشد». آژانس در هفته آینده گزارش دیگری نیز درباره برنامه اتمی جمهوری اسلامی منتشر خواهد کرد که در آن به این موارد اشاره شده است.
نسخه جمهوری اسلامی گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
هم‌زمان خبرگزاری تسنیم گزارش داد که کاظم غریب‌آبادی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مستقر در وین، گفته است: «گزارش مجددا تایید می‌کند که فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس درخصوص برجام از ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ تاکنون ادامه دارد.»
او اضافه کرده است: «این گزارش همچنین می افزاید که فعالیت‌های جمهوری اسلامی در رابطه با غنی‌سازی UF6 در فردو ادامه داشته و سطح غنی‌سازی جمهوری اسلامی نیز تا چهار و نیم درصد است.»
به گفته کاظم غریب‌آبادی، «گزارش آژانس، همچنین اذعان می دارد که جمهوری اسلامی سانتریفیوژهای جدید را نیز برابر اعلام خود نصب کرده است» و «جمهوری اسلامی همچنان به اجرای داوطلبانه و موقت پروتکل الحاقی ادامه می دهد و راستی آزمایی عدم انحراف مواد و فعالیت های اظهارشده در جمهوری اسلامی، ادامه دارد».
در سال ۲۰۱۵ میلادی جمهوری اسلامی و کشورهای پنج + یک (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان) پس از سال‌ها مذاکره به توافقی تاریخی در محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی رسیدند. با آمدن دونالد ترامپ به کاخ سفید در سال ۲۰۱۷ چشم‌انداز ادامه برجام تاریک شد. آمریکا بالاخره در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد و تحریم‌های گسترده‌ای را علیه جمهوری اسلامی اعمال کرد.
جمهوری اسلامی مرحله اول کاهش تعهدات هسته‌ای خود را ۱۸ اردیبهشت‌ماه گذشته در نخستین سالگرد خروج آمریکا از برجام آغاز کرد. در این گام اعلام شد که فروش اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین جمهوری اسلامی متوقف می‌شود. دو ماه بعد گام دوم برداشته شد و دولت جمهوری اسلامی اعلام کرد از میزان تعیین‌شده ۳.۶۷ درصدی غنی‌سازی اورانیوم در برجام عبور خواهد کرد.
گام سوم کاهش تعهدات برجامی نیز از روز ۱۵ شهریور آغاز شد. در این مرحله نیز جمهوری اسلامی محدودیت‌های منظورشده در برجام را کنار گذاشت و تحقیق و توسعه در زمینه انواع سانتریفیوژها و سانتریفیوژهای جدید را آغاز کرد.
به گزارش دویچه وله؛ جمهوری اسلامی از اعضای باقی‌مانده در برجام، به‌خصوص کشورهای اروپایی، بارها خواسته است تا “تعهدات بانکی و نفتی” خود را در قبال تهران انجام دهند و برای تسهیل مبادلات بانکی و فروش نفت جمهوری اسلامی “گام‌های عملی” بردارند. مقام‌های جمهوری اسلامی تهدید کرده بودند که در غیر این صورت، جمهوری اسلامی گام چهارم خود در کاهش تعهدات هسته‌ای‌اش برخواهد داشت. این گام روز ۱۵ آبان‌ماه سال جاری برداشته شد. جمهوری اسلامی در ماه ژانویه سال جاری رسما اعلام کرد که دیگر به محدودیت‌ها و الزام‌های پیش‌بینی شده در توافق هسته‌ای در ارتباط با میزان غنی‌سازی اورانیوم و سطح ذخایر آن پایبند نخواهد بود.
