در یک کشف جالب توجه در کانادا، دیرینه شناسان فسیل به خوبی حفظ شده بندپایی ۴۵۰ میلون ساله را کشف کردند که با ظاهر عجیب خود به نظر میرسد اولین نمونه کشف شده در نوع خود محسوب میشود.
این کشف در نزدیکی ساحل شرقی دریاچه سیمکو در جنوب انتاریو کانادا و در یک معدن سنگی رخ داد که واسطه کشف تعداد بی شماری از فسیلهای دریایی در آن، به «پمپئی پارینه سنگی» در نزد دیرینه شناسان مشهور شده است. یک تیم تحقیقاتی گزارش داد که در این منطقه گونهای موجود دریایی که Tomlinsonus dimitrii نامیده شده را کشف کرد. این موجود در واقع، گونهای از یک گروه منقرض شده از بندپایان معروف به مارلومورفها است که تقریباً ۴۵۰ میلیون سال پیش در دوره اردویسین زندگی میکردند.
دانشمندان میگویند، اغلب فسیلهای یافت شده از جانوران دریایی در این منطقه که تعداد آنها کم هم نیست، حاوی بخشهای سخت جاندار بوده که به طور طبیعی شانس بیشتری برای دوام در برابر گذشت زمان دارد. اما گونه تازه کشف شده به طور کلی موجودی با اندامهای نرم بوده و همین امر کشف جدید را شگفت انگیزتر میکند. جوزف مویسیوک، نویسنده اصلی این مطالعه و دکترای اکولوژی و زیستشناسی تکاملی در دانشگاه تورنتو و محقق موزه سلطنتی انتاریو تورنتو (ROM) میگوید: «انتظار نداشتیم که گونهای با بدن نرم در این مکان پیدا کنیم.»
مویسیوک افزود: «وقتی به فسیلها فکر میکنیم، معمولا چیزهایی مانند استخوانها و پوستههای سخت دایناسور به ذهن متبادر میشود. به عبارت دیگر، حفظ بافتهای نرم اتفاقی بسیار نادر است و تنها چند مکان در سراسر جهان وجود دارد که موجودات نرم بدن در آنها یافت شده است.» این نمونه تازه کشف شده دارای یک محافظ سر پرآذین است که شامل دو شاخک منحنی پوشیده شده با خارهای پر مانند است. بدن تکه تکه شده این حیوان شبیه بدن بندپایان دیگر مانند حشرات و عنکبوتها است و دارای مجموعههای متعددی از اندامهای تقسیم شده، از جمله یک جفت اندام بسیار غیر معمول است.
رسانههای علمی داخلی نوشتند؛ مویسیوک گفت: «زیر سر این جاندار، این جفت اندام شگفتانگیز وجود دارد که بسیار دراز هستند که در انتهای آن برآمدگیهای پا مانندی دارند. ما فکر میکنیم این جاندار به احتمال زیاد از آنها برای باز کردن مسیر خود در کف دریا استفاده کرده است. همچنین به نظر میرسد که این جاندار عجیب کور بوده است، زیرا اصلاً چشم ندارد.» محققان تابستان گذشته این بندپای عجیب را در جریان یک حفاری رسمی در یک معدن فعال متعلق به گروه تاملینسون که یک شرکت خدمات زیرساختی مستقر در شرق کانادا، کشف کردند. دیرینه شناسان این گونه جدید را Tomlinsonus dimitrii نامگذاری کردند که اشاره به گروه Tomlinson دارد که به آنها اجازه حفاری در معدن خود را داده است.
قبل از این حفاری، که توسط جورج کامپوریس، نویسنده مقاله و یک تکنسین مستقل دیرینه شناسی که از سال ۲۰۱۴ بر روی بسترهای فسیلی معدن تحقیق میکرد، رهبری میشد، مارلومورفها عمدتاً در مکانهای فسیلی قدیمیتر مانند دوره کامبرین بورگس شیل و در کوههای راکی بریتیش کلمبیا یافت شدند. به گفته دیرینه شناسان، نمونه تازه توصیف شده شبیه گونه دیگری از بندپایان نرم بدن منقرض شده به نام Marrella splendens است که در بورگس شیل یافت شده است. معدن دریاچه سیمکو، مشابه بورگس شیل، زمانی در آب غوطه ور بود و بخشی از دریای کم عمق گرمسیری بود که بخش زیادی از کانادا امروزی را پوشش میداد. در طی میلیونها سال، بستر دریا از رسوبات ناشی از طوفان پوشیده شد.
مویسیوک گفت: «آنچه میبینیم دفن سریع این موجوداتی است که در این کف اقیانوس مسطح و کمعمق زندگی میکردند و مکرراً با جریانهای گل و لای بزرگ زیردریایی که از رویدادهای طوفانی میآمدند، دفن شدند. طوفانهایی که به این منطقه کم عمق میرسیدند، کل ارگانیسم منطقه را در زیر گل و لایی که با خود میآوردند، مدفون میکردند، به همین دلیل است که ما به این سایت لقب «پالئو پمپئی» دادیم. این ارگانیسمها دقیقاً در جایی که زندگی میکردند دفن شدند و چیزی که میبینیم در واقع همان حالت جاندار در زمان دفن شدن است.»
مویسیوک و همکارانش امیدوارند که این کشف به «پر کردن شکاف» در پرونده فسیلی این گروه از بندپایان کمک کند. نمونه Tomlinsonus dimitrii اکنون در مجموعه ROM است و در حال حاضر در گالری Willner Madge به عنوان بخشی از نمایشگاه «طلوع زندگی» موزه به نمایش گذاشته شده است. نتایج این تحقیق در ۲۴ مارس و در نشریه Journal of Paleontology به چاپ رسیده است.