کاوش اضطراری و نجات بخشی در محدوده گاراژ سعد السلطنه قزوین به دلیل گودبرداری به کشف بقایای خانه ای مسکونی و اعیانی ،فضاهایی از معماری یک حمام سرخانه و سفال کتیبه دار متعلق به قرن ششم انجامید .
«کاظم عرب» سرپرست هیأت کاوش سرای سعد السلطنه با اعلام این خبر گفت: در پی گودبرداریهای شهرداری قزوین به منظور ساخت پارکینگ طبقاتی در فضای کنار سرای سعدالسلطنه کاوش اضطراری در محدوده گاراژ سعدالسلطنه با توجه به ضرورت آغاز شد.
او افزود :با حفر 12گمانه به وسعت 350متر مربع و خاک برداری به عمق سه و نیم متر کار کاوش در این محوطه آغاز شد.
عرب هدف از این کاوش را با توجه به فرهنگی بودن محوطه کشف لایه های تاریخی در بستر خاک عنوان کرد و افزود: کاوش در اغلب گمانه ها به کشف آثار تاریخی انجامید اما در گمانه های 104و105گروه به آثار شاخص و ارزشمندی دست یافت.
به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی؛ این باستان شناس با بیان اینکه در گمانه 104 ، 2فضای معماری کشف شد اظهار داشت: اولی بخشی از یک زیر زمین متعلق به یک خانه اعیانی بود که به سبک چهار فصل یا حیاط مرکزی ساخته شده بود.
عرب تصریح کرد: با بررسی های بیشتر در این محوطه کف فرش، محل ذخیره مواد غذایی ، پستو ، طاقچه ، درگاه و… نیز از این خانه کشف شد که نشان از پر رفت و آمد بودن خانه در زمان گذشته دارد .
همچنین کاوش داخل حیاط این خانه که گمانه112 در آن قرار داشت به کشف یک سکه 25دیناری ضرب تهران منجر شد.
او افزود: بقایای یک حمام سرخانه که با زیر زمین مورد اشاره دیوار مشترک داشت نیز از گمانه 104کشف شد که تمامی المان های یک حمام سنتی در اندازه کوچکتر در آن وجود داشت .
سرپرست هیأت کاوش سرای سعد السلطنه خاطر نشان ساخت که این حمام از بخش های مختلفی نظیر خزینه آب گرم،خزینه آب سرد،گرمخانه، سربینه ، میاندر ،گربه رو ها، راهروی ارتباطی و… تشکیل شده که تمامی تأسیسات آن در این کاوش کشف شد. حمام سرخانه نمونه کاملی از حمام های سرخانه عصر قاجار و پهلوی اول است.
اوگفت : در ترانشه 105 با گود برداری 9متر از سطح آسفالت لایه های زمین از نظر فاصله تا خاک بکر بررسی شد.
وی اظهار داشت:با بررسی خاک منطقه به ترتیب لایه های معاصر، پهلوی اول ، پهلوی دوم، اواخر قاجار و اواسط قاجار نمایان شد .
این باستان شناسی تصریح کرد: در این گمانه تعداد زیادی سفال از انوع سفال آبی ، سفال دوره صفویه ، سفال قاجار ، سفال زرین فام و سفال لاجوردی منسوب به قرون 6،7،8کشف شد.
او خاطر نشان ساخت که کشف یک سفال کتیبه دار متعلق به قرن ششم با کتیبه کوفی که به خط کوفی مشجرنوشته و به شیوه سفال قالبی ساخته شده است مهمترین نتیجه ای بود که در ترانشه 105به آن رسیدیم .
به گفته وی این خط مشابه خط کوفی بود که در کتیبه گلوبندی مسجد جامع قزوین به کار رفته است .
او تصریح کرد: اگر بخواهیم قدمت این محوطه تاریخی را با توجه به شیوه معماری در آن تخمین بزنیم این محوطه متعلق به قرون میانه و متأخر قاجار است در غیر اینصورت با توجه به سفال های کشف شده می توان قدمت این منطقه را به قرون 6و 7نسبت داد .
عرب افزود: با توجه به کاوش انجام شده و اطلاعات و مواد فرهنگی یافت شده در این محوطه فرهنگی پیشنهاد می شود به منظور حفظ هویت تاریخی شهر قزوین هر نوع ساخت و ساز در محدوده مذکور به دور از توسعه جزئی نگر که در صدد حل مشکلات روزمره است با نگاهی به کلیت تاریخی شهر دارای پیوند طبیعی و یکپارچه بافت پیرامون باشد .
وی اظهار داشت: اگر هدف از کاوش فوق استنتاج داده های تاریخی برای احراز هویت منطقه و دستیابی به نحوه تلفیق فضاهای تاریخی با فضاهای شهری موجود باشد می توان گفت هیأت در دستیابی به اهداف خود موفق بوده است.
این باستان شناس اظهارداشت: هم اکنون ساخت پارکینگ طبقاتی در فضای کنار سرای سعدالسلطنه متوقف شده و قرار است با بازنگری طرح و تعیین حرایم میراث فرهنگی ، پارکینگ طبقاتی به نحوی ساخته شود که علاوه بر آسیب نرسیدن به آثار تاریخی به گردشگران و نمازگزاران خدمات ارایه شود.
