دانشمندان موفق به کشف زمینسازههایی غولپیکر در زیر لایههای یخی قطب جنوب شدهاند که برخی از آنها ارتفاعی برابر برج ایفل دارند و درحال نفوذ به لایههای یخی هستند که روی آنها را پوشاندهاند.
اين زمينسازه كه پنج برابر بزرگتر از زمينسازههايي است كه از صفحات يخي در اسكانديناوي و آمريكاي شمالي به جا ماندهاند، در نازكتر شدن ضخامت لايههاي يخي نقش داشته و ميتوانند براي پايداري منطقه قطبي عوارضي به دنبال داشتهباشند.
صفحه يخي اسكانديناوي يكي از بزرگترين تودههاي يخي در دوره زمينشناسي پليستوسن بودهاست كه در دوران اوج خود بيشترين بخش قاره اروپا را پوشش داده بود و مساحتي بيش از 6.6 ميليون كيلومتر داشت.
در زير اين لايه يخي كه ضخامتي برابر 3000 متر داشت، زمينسازههاي مختلفي آغاز به شكلگرفتن كردند، و طي هزاران سال، اين سازهها چرخهاي كامل از تبخير و بارش را در اقيانوس مختل ساختند و اكنون كه صفحه يخي باستاني اسكانديناوي دچار عقبنشيني شده، اين زمينسازهها خود را نمايان ساختهاند.
دانشمندان مدتها در اين فكر بودند كه ممكن است چنين پديدههايي در زير لايههاي يخي قطبي امروز زمين درحال شكلگيري باشند، اما نه چنين بزرگ، و به همين دليل محققان دانشگاه بروكسل و آكادمي علوم باوارين در آلمان انتظار كشف چنين زمينسازههاي غولپيكري را نداشتند، سازههايي كه ابعاد آنها پنج برابر زمين سازههاي صفحه يخي اسكانديناوي است. درواقع بزرگترين سازههاي مشابه روي زمين دربرابر اين سازهها بسيار كوچكند و دانشمندان قصد دارند با كمك آنها جزئيات بيشتري از فعل و انفعالات زير صفحات يخي به دست آورند.
اين سازهها طي مطالعه روي سه منطقه در زير تودههاي يخي صفحه يخي “بودوآن” در قطب جنوب كشف شدند، منطقهاي كه در آن آب ناشي از يخهاي ذوب شده وارد اقيانوس ميشود. با استفاده از تركيبي از تصويربرداري ماهوارهاي و دادههاي رادارهاي زميني و هوايي محققان موفق به رديابي انعكاسهاي راداري مشخص در زير صفحات يخي شدند.
اين بازتابها خبر از وجود برآمدگي غولپيكر و نوكتيزي را ميداد كه از پايين به درون لايه يخي نفوذ كردهاست. محققان با بررسي پديدههايي به نام مجراهاي زيريخي كه در زير صفحات يخهاي قطبي تشكيل شده و آب ناشي از ذوب شدن يخها را به اقيانوس ميريزند، دريافتند اين مجراها طي هزاران سال باعث تجمع رسوبات ميشوند و همين رسوبات چنين سازهةايي را تشكيل ميدهند.
براساس گزارش همشهری به نقل از ساينس الرت، اين سازه نوكتيز به سرعت درحال آسيبرساندن به صفحه يخي است كه روي آن را پوشاندهاست و به اين شكل نقاط ضعفي در صفحات يخي ايجاد ميكند كه با قرار گرفتن در معرض آب گرم اقيانوسها، به شدت آسيب خواهند ديد. دانشمندان تا به امروز تصور داشتند صفحات يخي تنها به واسطه تماس با آب اقيانوس ضخامت خود را از دست ميدهند،اما اكنون دريافتهاند پديدههاي ديگري پنهان از چشم آنها درحال آسيب وارد كردن به صفحههاي يخي در قطب است.