دانشمندان اخیراً کشف شگفتانگیزی از بزرگترین جتهای سیاهچالهای انجام دادهاند که طول آنها به ۲۳ میلیون سال نوری میرسد. این جتها که شامل دو ستون ذرهای عظیم هستند، از یک سیاهچاله کلانجرم نشأت میگیرند و ابعادی بیش از ۱۰۰ برابر کهکشان راه شیری دارند.
این کشف به کمک تلسکوپ LOFAR (شبکهای از حسگرهای رادیویی با فرکانس پایین) انجام شده است که شامل مجموعهای از حسگرها در کشورهای مختلف شمال اروپا میباشد. تلسکوپهای رادیویی مانند LOFAR قادر به شناسایی امواج رادیویی هستند که برای چشم انسان قابل دیدن نیست، و این امکان را فراهم میکند تا پژوهشگران بتوانند پدیدهها و ساختارهای دوردست کیهانی را با دقت بیشتری مطالعه کنند.
جتهای سیاهچالهای به دلیل فعالیتهای شدید گرانشی و مغناطیسی در اطراف سیاهچالهها شکل میگیرند. زمانی که ماده به درون سیاهچاله میافتد، تسریع میشود و انرژی خود را به صورت جتهایی از ذرات آزاد میکند که میتوانند به فواصل بسیار دور در فضا برسند. این جتها میتوانند تأثیرات قابل توجهی بر محیط اطراف خود بگذارند، از جمله بر روی تشکیل ستارهها و ساختار کهکشانها.
این کشف نه تنها اطلاعات جدیدی دربارهٔ نحوه عملکرد سیاهچالهها فراهم میکند، بلکه به درک ما از ساختار و تکامل کیهان نیز کمک میکند. به گزارش خبرنامه ملی ایرانیان تحقیقات در این زمینه ادامه دارد و هر کشف جدید، به ما دیدگاه عمیقتری از فرآیندهای پیچیده در کیهان میدهد. سیاهچالهها به جتهای ذرهای عظیم تبدیل میشوند به دلیل فرآیندهای پیچیدهای که در اطراف آنها اتفاق میافتد. این فرآندها شامل موارد زیر هستند:
۱. جذب ماده: هنگامی که ماده (گاز، غبار یا حتی ستارهها) به سیاهچاله نزدیک میشود، تحت تأثیر گرانش شدید آن قرار میگیرد. این ماده به سمت سیاهچاله سقوط میکند و در این فرآیند گرم و فشرده میشود.
۲. قرص برافزایش: مادهای که به سمت سیاهچاله میآید معمولاً به شکل یک دیسک گردابی به نام “قرص برافزایش” (accretion disk) در اطراف سیاهچاله تشکیل میشود. در این دیسک، ماده به سرعت میچرخد و انرژی زیادی تولید میکند که باعث میشود ماده داغ شود و پرتوهای الکترومغناطیسی از جمله اشعه ایکس را منتشر کند.
۳. میدانهای مغناطیسی: در اطراف سیاهچالهها، میدانهای مغناطیسی قدرتمندی وجود دارند. این میدانها میتوانند ذرات باردار را به سمت خطهای میدان مغناطیسی هدایت کنند و به آنها انرژی بدهند.
۴. جتهای ذرهای: در نتیجه این فرآیندها، ذرات باردار و انرژیدار میتوانند از قطبهای سیاهچاله به صورت جتهای ذرهای خارج شوند. این جتها به سرعتهای نزدیک به سرعت نور شتاب میگیرند و میتوانند به فاصلههای بسیار دور از سیاهچاله برسند.