فرجام دردناک کامبوج از برجام با چین
نزدیک به دو دهه پیش کامبوج قراردادی با چین بست که شبیه همین قراردادی است که گفته میشود قرار است میان ایران و چین به مدت 25 سال بسته شود.
در این مدت بیش از یکمیلیون کارگر چینی در کامبوج مشغول به کار شدند و سهم مردم کامبوج به لطف مافیای چینی ! تنها کارهای پست، دشوار، خطرناک، روسپیگری و قاچاق مواد مخدر شد.
نابودی منابع جنگلی و پارکهای طبیعی کامبوج، دفن زبالههای چین در یکسوم سرزمین کامبوج، نابودی محیطزیست، گسترش فحشا و فساد، فقر فزاینده، تبدیل جزایر و سواحل کامبوج به قمارخانهها و روسپیخانهها، صادرات دخترکان نوجوان کامبوجی به پکن و شهرهای بزرگ چین برای کار در فاحشهخانههای چینی، تحمیل بدهیهای سرسامآور به کامبوج برای تملک نهایی خاک این کشور توسط چین با هدف ایجاد پایگاه نظامی برای ارتش خلق ! چین، از دست آورد های این قرارداد برای کامبوج بود.
به همین دلیل یک مقاله تحقیقی از خانم ژولی زوگ (Julie Zaugg) متخصص این منطقه از جهان انتخاب و ترجمه کردم تا خوانندگان از پشت پردههای چنین قراردادهایی با چین آگاه شوند. این مقاله در نشریه معتبر فرانسوی، له-ز اکو (Les Echos) چند ماه پیش منتشرشده است. البته مقالات و گزارشهای دیگری از انستیتوهای علوم سیاسی و رسانههای معتبر بینالمللی در دست میباشد که کوشش خواهم کرد از آنها در آگاهی ایرانیان مخالف با طرح قرارداد 25 ساله میان ایران و چین بهره گیرم.
کامبوج با 16 میلیون و دویست هزار نفر جمعیت و وسعت (181 هزار و 35 کیلومترمربع وسعت) از یونان با وسعت (132) هزار کیلومترمربع بزرگتر است. بر پایه آمارهای بانک جهانی؛ درآمد ناخالص ملی کامبوج هماکنون (1512) دلار در سال میباشد و در ردیف (155) کشورهای جهان قرار دارد. چین در ردیف (64) جهان با درآمد سالانه (9771) دلار میباشد.
پنوم پن پایتخت کامبوج به پاریس کوچک معروف است؛ یک طاق نصرت، یک ردیف خانههای مدل عثمانی و یک میدان سنگفرش شده دارد که با یک برج ناقوس به نام “La Seine” در بلندی آراسته گردیده است. منطقه جدید الیزه که در یک جزیره مصنوعی در قلب پنوم پن ظاهر شد، کار بانک کانادیا، بزرگترین موسسه مالی کشور و توسعهدهنده املاک و مستغلات چینی یعنی “املاک و مستغلات پرنس ” است.
جزیره الماس همچنین در محلهای از ویلاهای احاطهشده توسط سیمخاردار به نام ” Elite Town” قرار دارد که خیابانهای آن بهنامهای هاروارد یا ییل نامگذاری شدهاند و یک برج سهگانه که توسط یک استخر در ارتفاع متصل شده است و شبیه ” Marina Bay Sands ” در سنگاپور میباشد.
ارزانترین آپارتمانها در پایتخت کامبوج 190 هزار دلار قیمت دارند که از توان خرید افراد محلی خارج است و هدف مشتریان چینی میباشند، همانطور که فروشگاهها، رستورانها و آژانسهای املاک و مستغلات با شخصیتهای ماندارین چینی آراستهشدهاند.
و اما سرنوشت شهر سیهانوک
شهری در کشور کامبوج به نام سیهانوک ویل، (شهر سیهانوک) که در جنوب غربی کامبوج و نزدیک خلیج تایلند واقع است در سال 1985 میلادی بهافتخار شاهزاده نور دوم سیهانوک پادشاه پیشین کامبوج نامگذاری شد. این شهر اکنون در تسخیر چینیها میباشد، چراکه بر سر راه طرح جاده ابریشم جدید چینی قرار دارد.
این جاده قرار است از 64 کشور آسیای شرقی، آسیای غربی، خاورمیانه و آفریقا بگذرد و اجناس بنجل ساخت چین را با سرعت زیاد بهسوی غرب کشور چین انتقال دهد.
متأسفانه کشور ایران نیز در مسیر این جاده ابریشم جدید چینی واقعشده و قرار است با قراردادی استعماری و ننگین از این بنجلها و تبعات آن؛ فحشا و مافیای چینی بهرهمند شود.
چین در کشور کوچک کامبوج تاکنون میلیاردها دلار سرمایهگذاری کرده است و قرار است این شهر ساحلی، به ماکائو جدیدی بدل شود. ماکائو؛ استان خودمختار چین که تا سال 1999 میلادی مستعمره کشور پرتغال بود مرکز فحشا و قمارخانههای متعدد میباشد. ماکائوبه ” لاسوگاس آسیا ” شهرت داشته و وضعیتی چون استان خودمختار هنگکنگ دارد.
دلایلی که حکومت کمونیستی چین مخالفتی با فحشا و قمارخانه ندارد بازمیگردد به درآمد سرشار این نوع کسبوکار، منفعتطلبی اقتصادی و نبود قیدوبند اخلاقی تحت ایدئولوژی ضد مذهبی کمونیسم.
ماجرای دردناک یک زوج کارگر پروژههای ساختمانی در کامبوج
زیر سایه گچبری ضخیم که زانوهایش را میپوشاند، زخم پوست، کریل اوواون، شروع به سیاه شدن کرده است، زخمی که از مشکل گردش خون در بدنش سرچشمه میگیرد. «بهاندازه کافی پول برای پرداخت به پزشک و بیمارستان نداریم، حتی چند قرص هم به او ندادند» این گفتههای انهو شانث، شوهر کریل است، مرد سیسالهای که روی بازوانش آثار زخمدیده میشوند.
زن نحیف 28 ساله که به همراه شوهرش مدت دوازده ساعت زیر آوار یک ساختمان نیمهکاره بُتنی در سیهانوک ویل که نیمهشب فروریخت گیر افتاده بود. در این ساختمان 28 نفر کشته شدند ازجمله برادرشوهر هیجده سالهاش که قرار بود بهزودی ازدواج کند.
پسازاین حادثه خونین هفت نفر ازجمله پنج چینی به اتهام قتل از سوی دولت کامبوج دستگیر شدند و فرماندار ایالت یوان مین، نیز استعفا داد.
کریل اوواون و شوهرش انهو شانث، دو ماه پیشازاین حادثه دو فرزند پنج و ده سال خود را در پنوم پن، پایتخت کامبوج گذاشته و به سیهانوک ویل آمدند.
انهو شانث، مرد خانه، کارگر یک بنگاه ساختمانی چینی میگوید : ” ما بدهکاری داشتیم و یک شرکت چینی روزی پانزده دلار مزد میداد، پنجاهدرصد بیشتر از دیگر کارگران ساختمانی مزد میداد.” این زن و شوهر در طبقه دوم ساختمان نیمهکاره چینی خوابیده بودند که ستونها یکباره رها شدند و ساختمان فروریخت. نمونه کار چینیها ! و نداشتن بیمه درمانی برای کارگران.
این شهر ساحلی سه سال است که پناهگاه خانهبهدوشان شده است. اقتصاد شکوفا شده، در سرتاسر شهر جراثقالها سر به فلک کشیدهاند و جادهها پر از حفره و قورباغههای گلآلود شدهاند. سروصدای چکشهای برقی عظیم که تا دیروقت بکار مشغولند و اکثر کارگاهها از آن شرکتهای چینی هستند.
آندرو داون پورت، مشاور آژانس تعیین سرمایهگذاری میگوید : از آغاز سال تاکنون چهار میلیارد و هشتصد میلیون دلار هزینه برای کامبوج در نظر گرفتهشده است.
نزدیک به نود درصد هتلها، رستورانها و شرکتهای گردشگری و امور مربوط به توریسم ازاینپس به مالکیت چینیها درآمده است.
آسترید نورئن نیلسون یک کارشناس کامبوج در دانشگاه لوند در سوئد میگوید در سیهانوک ویل، اکثر ساختمانها به سبک ماندارن چینی تغییریافتهاند. پلاژ آبجو فروشیهای پنجاه سنتی که محبوب توریستهای غربی بودند، جای خود را به خوراک فروشیها با خوراکهای استان سیچوان دادهاند.
هماکنون نزدیک به صد کازینو؛ در مقایسه با پانزده کازینو در سال 2015 میلادی؛ در سیهانوک ویل وجود دارد و اشتیاقی برای رقابت با دیگر پایتختهای کازینو در ماکائو، سنگاپور و مانیل دیده میشود که اینها هم در مالکیت چینیها میباشند.
بن لی، بنیانگذار (IgamiX) یک شرکت مشاوره در ماکائو میگوید؛ اخذ جواز برپایی کازینو در کامبوج بسیار ساده است، کافی است نشان دهید که شما یک قطعه زمین را در اختیاردارید و مالیات وزارت دارایی را پرداخت میکنید، جایی که مسئولیت به ثبت رساندن و تنظیم اینگونه مؤسسات را به عهده دارد.
آقای بن لی افزود؛ کامبوج کشوری است که دارای قوانین مشخص درزمینهٔ قمار و قمارخانه نیست و از جمعآوری اطلاعات مربوط به هویت قماربازان و منابع پول آنان معاف است؛ و بهویژه درآمد کازینوها از مالیات معاف است و کازینوها فقط سالانه مبلغی ثابت که برای این کار در نظر گرفتهشده پرداخت میکنند. یک قانون تازه در سال 2020 میلادی تنظیمشده که بهموجب آن مالیات چهار یا پنجدرصدی در ماکائو را به 39-38 درصد افزایش خواهد داد.
در غیبت کنترل، خطر پولشویی افزایش مییابد. گروه عملیات مالی، کامبوج را در فهرست خاکستری جایداده است. دفتر سازمان ملل متحد مسئول قاچاق مواد مخدر و جرائم همچنین هشدار داده که مراقب سوءاستفاده چنین مؤسساتی در رابطه با پولشویی و پخش داروهای مصنوعی روانگردان همچون متیل آمفتامین باشند.
میزهای بازی مجازی
یکمشت مؤسسات بزرگ اینچنینی برپاشدهاند. یک مجموعه به نام (Wisney World) که دارای سه کازینو با
تمهای مختلف، یک پارک تفریحی، یک پارک سفری و یک دریاچه مصنوعی به ارزش یک میلیارد و ششصد میلیون دلار میباشد در حال اتمام است. اینها توسط گروههای چینی؛
(AMC International) و (SV International Malaysia) ساختهشدهاند.
یک پدیده تازه در فضایی مانند غرب وحشی، قمار آنلاین.
در کازینو WM، ردیف زنان جوان ملبس به دانتل های چسبان سیاهرنگ با لبخند یخزده مشغول جابجایی کارتهای بازی آنلاین میباشند، نگاهشان به دوربین ثابتشده است، ولی مشتری وجود ندارد.
جانی فراری، مشاور کانادایی مستقر در سیهانوک ویل، توضیح میدهد: جدول بازی در زمان واقعی فیلمبرداری میشود و شرط بندها که معمولاً در چین هستند، از راه دور بازی میکنند. این صنعت هنوز پا نگرفته است.
این نوع فعالیت کازینوها در کامبوج قانونی است، ولی در چین جایی که اکثر قماربازان ازآنجا بازی میکنند غیرقانونی میباشد. جانی فراری میگوید؛ این پولها توسط یک نماینده در چین از طریق سیستم پرداخت آنلاین (WeChat Pay) یا بیت کوئین جمع میشود، سپس یک نماینده در محل قمار در شهر سیهانوک ویل مسئول پرداخت پول به برنده میشود.
امسال 91 چینی متهم به فعالیت در کازینوهای آنلاین در اواسط ماه اوت دستگیر و مسترد شدند. دولت کامبوج هم اعلام کرد که دیگر مجوزهایی را برای اینگونه مؤسسات مجازی صادر نمیکند.
مجموعه گردشگری به مساحت 30 هکتار
در سیهانوک ویل، دیده میشود که شماری کاشانههای لوکس از زمین سر برمیآورند، این آپارتمانها مشتریان چینی را که مایلاند برای فرار مالیاتی و دور از نوسانات یووآن چین، سرمایه خود را در خارج از چین بکار گیرند، هدف قرارداد است. گروه مشاور املاک پرنس (Prince Real Estate) یک ماموت ساختمانی که توسط شخصی به نام (Qiu Guoxing) اهل فوجیان تأسیسشده است، دارای چندین پروژه در شهر ساحلی سیهانوک ویل است.
این گروه ساختمانی یک مجموعه در 30 هکتار اراضی ساحلی بناکرده است و همچنین به ابتکار (Belt & Road) پکن، دارای چند پروژه دو میلیارد دلاری در ارتباط با کشیدن یک اتوبان چهار باندی از سیهانوک ویل به پنوم پن پایتخت کامبوج میباشد که فاصله میان این دو شهر را که اکنون در شش ساعت طی میشود به دو ساعت کاهش دهد.
شرکت چینی جیانگسو تایهو (Taihu Cambodia International Economic Cooperation Investment) در کامبوج با همکاری یک شریک محلی قصد ساختن یک منطقه آزاد صنعتی در زمینی به وسعت یازده کیلومترمربع دارد.
آسترید نورئن نیلسون کارشناس کامبوج در دانشگاه لوند در سوئد میگوید؛ هدف، ایجاد منطقهای مانند شهر چینی شنزن (Shenzhen)؛ که در شمال جزیره هنگ گنگ واقع است؛ در کامبوج میباشد و بیش از صد و شصت شرکت که عمدتاً تولیدکنندگان چینی محصولات چرمی، پوشاک و مبلمان میباشند در حال حاضر در این منطقه حضور دارند.
گردشگران صفر دلاری
بیشتر کارگرانی که در کارگاههای ساختمانی یا در اماکن توریستی در سیهانوک ویل کار میکنند چینی هستند. اداره مهاجرت کامبوج تخمین میزند که 78000 نفر در آنجا زندگی میکنند. درواقع این شهر مورد هجوم گردشگران چینی، بهویژه طبقه متوسط جدید قرارگرفته است.
فرودگاه سیهانوک ویل، روزانه دهها پرواز به مقصد شهرهای چین ازجمله شهرهای درجه دوم برقرار میکند. در سال 2018، یکسوم از 6.2 میلیون توریستی که در کامبوج اقامت داشتند از امپراتوری چین بودهاند.
این مسافران که اغلب برای نخستین بار چین را ترک میکنند نمیتوانند یک کلمه انگلیسی صحبت کنند و درنتیجه ترجیح میدهند که در هتلها و رستورانهایی که از سوی چینیها اداره میشوند اقامت کنند.
مگی انو، بنیانگذار یکنهاد غیردولتی برای کمک به کودکان و زندگی در سیهانوک ویل میگوید؛ برخی از این افراد در اتوبوسها میخوابند، دو هفته را در یک کازینو میگذرانند و بعدازآن بدون اینکه چیز دیگری ببینند اینجا را ترک میکنند. از سال 2003 میلادی مردم محلی آنان را گردشگر صفر دلاری مینامند، زیرا هیچ خرجی نمیکنند و این برای صنعت گردشگری فاجعه است.
شرایط کار دلهرهآور
در (Otres Beach) یکی از سواحل محبوب یک ردیف بانگالو، اتاقهای چوبی، رستورانهای خالی و رهاشده، شاهد وضعیت وخیم بحران اقتصادی میباشند.
سوپیر کهو پوت ویرک؛ مرد پنجاهسالهای که فروشگاهی را اداره میکند میگوید؛ من فقط چند مشتری محلی دارم، غربیها فرار کردهاند و چینیها هم به سراغ من نمیآیند.
در آخرین پلاژ در خیابانی که سابقاً مملو از بار، کافه و آژانسهای مسافری بوده تابلوهای فروش پیدرپی هویدا میشوند و شمار اندکی مشاغل پاییندست برای کامبوجیها بجا ماندهاند.
آتهیت کنگ، نماینده اتحادیه کارگران میگوید؛ در کارگاههای ساختمانسازی همه کارگران ماهر از چین به سیهانوک ویل آورده شدهاند و افراد محلی فقط برای کارهای خطرناک و دشوار با ریسک بالا به خدمت گرفته میشوند.
آنها با کفش ورزشی و بدون کلاه ایمنی کار میکنند. آنها معمولاً در همان ساختمانهای نیمهساز زندگی میخوابند، کاری که بسیار خطرناک است، زیرا یک ساختمان در حال ساخت هر زمان با خطر فروریختن مواجه است. هما ن نوع ساختمانی که زوج کامبوجی؛ کریل اوواون و شوهرش انهو شانث زیر آوار آن گرفتارشده بودند.
بسیاری از سازندگان ساختمان حتی به خود زحمت اخذ جواز ساختمان را هم نمیدهند.
شرایط غیربهداشتی و فساد
اهالی شهر مایل نیستند که ببینند شهرشان به آبشار گلولای و فاضلاب و زبالهدانی تبدیل شود. مگی انو میگوید؛ این شهر زیرساختهای لازم برای مدیریت چنین توسعهای را نداشته است. آب و برق بهطور مکرر قطع میشوند. دفاتر سازمانهای غیردولتی چندین بار زیر سیلاب فاضلابها رفتهاند و فاضلابها سرریز شدهاند. در چند مورد بیماریهای تیفوس و آنفلوانزای گرمسیری دیدهشدهاند.
در فواصل منظم جریانهای قهوهایرنگ با بوی بد به دریا ریخته شدهاند. یکنهاد به نام مادر طبیعت، نمونههای آب را تجزیه کرده و باکتریهایی چون (Escherichia coli – Trichomonas intestinalis) که در مدفوع وجود دارند یافتهاند.
اما سختترین قسمت کمبود شدید مسکن است، بسیاری از کامبوجیها شهر را ترک کرده و به روستاهای خود بازگشتهاند و برخی که شانس کمتری داشتهاند از شهر اخراج شدهاند، الگویی که همواره تکرار میگردد.
سرنگ وانلی که برای لیگ حقوق بشر کامبوج (Licadho) کار میکند میگوید؛ زمینهای ساکنین فقیر توسط تاجران قدرتمند از دستشان درمیآید و به چینیها فروخته یا اجاره داده میشوند.
انگیزه سیاسی
آسترید نورئن نیلسون کارشناس کامبوج در دانشگاه لوند در سوئد میگوید؛ اگر کامبوج از اواخر دهه سالهای 90 میلادی سرزمین فرصتهای طلایی برای چینیها بشمار میرفت، این جریان از سال 2010 میلادی بشدت بالا گرفت و از سالهای 2013 تا 2017 میلادی پکن، پنج میلیارد و سیصد میلیون دلار، به میزان یک میلیارد دلار در سال در این کشور سرمایهگذاری کرده است.
آگاتا گراتز، متخصص روابط خارجی چین در (Rhodium Group.) میگوید؛ بسیاری از شرکتهای تولیدکننده چینی در کامبوج راهاندازی میشوند تا از نیروی کار ارزان استفاده کنند و تعرفههای تحمیلشده بر کالاهای چینی توسط ایالاتمتحده را دور بزنند.
پکن همچنین در نظر دارد برای شرکتهای ساختمانی خود مواد اولیه را فراهم کند. چین یک مشکل جدی دارد و از مازاد ظرفیت مواد اولیه رنج میبرد: فولاد و سیمان اضافی و مصالح ساخت راهآهن که روی دستش ماندهاند، چین میخواهد با صادرات این مازاد اقتصاد خود را رونق بخشد.
بنابراین بخش مهمی از پروژههای چینی در کامبوج با هدف ساخت جادهها، فرودگاهها و خطوط ریلی انجام میشود. این کارشناس ادامه میدهد: ” این کانالهای ارتباطی سپس برای واردات محصولات ساختهشده در چین به کامبوج استفاده خواهند شد.”
بسیاری از این پروژهها توسط وامهای ارائهشده توسط بانکهای چینی پشتیبانی میشوند. بدهی کامبوج به پکن نزدیک به 3 میلیارد دلار است. یک انگیزه سیاسی نیز وجود دارد. آندرو داون پورت، مشاور آژانس تعیین سرمایهگذاری توضیح میدهد: کامبوج متحد اصلی چین در جنوب شرقی آسیا است. چین همواره از جاهطلبیهای سرزمینی خود در دریای چین جنوبی در Asean دفاع میکند.
حصول اطمینان چین از حضور نظامی در منطقه
چارلز ادل، استراتژی ست نظامی دانشگاه سیدنی، معتقد است كه چین خواستار آن است تا در حقیقت شریک كوچک خود را به یك سر پل ! در جنوب شرقی آسیا تبدیل كند. چین به حضور نظامی در منطقه نیاز دارد. این امر به او امکان میدهد تا در این فضای دریایی که فکر میکند متعلق به خود اوست و قبلاً شامل یک سری جزایر نظامی بوده است، سروری خود را برای تأمین امنیت مسیر انرژی برقرار کند.
چارلز ادل میگوید: ساحل جنوبی کامبوج درست در مقابل کانال جدیدی در تایلند است که از تایلند میگذرد و اجازه میدهد که چین تنگه مالاکا را دور بزند، گلوگاهی که واردات نفت چین از آن طریق میگذرد.
پکن امکانات متعددی با پتانسیل نظامی در نزدیکی شهر سیهانوک ویل در استان همجوار کوه کنگ (Koh Kong) مستقر کرده است. گروه توسعه اتحادیه (Union Development Group) زیرمجموعه شرکت املاک و مستغلات گروه ساختمانی تیانجین وانلوگ میباشد که در سال 2008 موفق شد امتیاز بهرهبرداری از چهلوپنج هزار هکتار را به دست آورد. این مجموعه قبلاً یک هتل و کازینو در آنجا ساخته است و قصد دارد یک بندر، یک منطقه صنعتی و یک فرودگاه نیز اضافه کند.
یک باند هوایی 3 کیلومتری
فرودگاهی که نحوه استفاده از آن پرسشبرانگیز شده است. چارلز ادل، استراتژی ست نظامی دانشگاه سیدنی میگوید؛ “این باند فرودگاه پهنتر از فرودگاه پنوم پن پایتخت کامبوج است و طول آن بیش از 3 کیلومتر است، خیلی بیشتر از نیاز هواپیماهای غیرنظامی. از طرف دیگر، این کاملاً مناسب هواپیماهای نظامی چینی است … “
چارلز ادل گفت: این باعث شد که مایک پنس معاون رئیسجمهور آمریکا نوامبر گذشته برای ابراز نگرانیهای خود به هون سن نخستوزیر نظامی کامبوج هشدار دهد. نخستوزیر، اما ماهیت نظامی این پروژه را تکذیب کرد. بااینحال تابستان امسال، مقامات آمریکایی گفتند که کامبوج توافقنامهای را برای اعطای حق استفاده از بزرگترین پایگاه دریایی این کشور برای سی سال به پکن داده است.
فرودگاه در فاصله سی کیلومتری سیهانوک ویل، یکتکه از ساحل حاشیه پارک طبیعی رام (Ream) را اشغال کرده است. در سالهای اخیر، دومین پروژه عظیم چینی، به نام خلیج نقره طلایی (Golden Silver Gulf) سر از خاک برآورده است.
در سال 2009 میلادی، گروه توسعه گردشگری (Yee Jia) متعلق به (Fu Xianting) افسر سابق ارتش چین، موفق شد که یک امتیاز 99 ساله شامل 3،300 هکتار جنگل دستنخورده و سواحل متروکه در قلب این پارک را به دست آورد.
در مجموعه هتل پایانیافته، متشکل از ویلاهای مجلل که دیوارها و قالبریزی آنان در حال حاضر شروع به ترکخوردگی کرده است، استخرهای خالی و پلاژها که به تابلوی ” شنا کردن ممنوع ” آراستهشدهاند دیده میشوند. به نظر میرسد که این تأسیسات متروکه رهاشدهاند.
مسئول پذیرش هتل باوجود عدم حضور مشتری، میگوید: “ما پر هستیم “. بر روی دیوار پشت سر وی، نقشهای از این پروژه شهری در وسط جنگل با ساختمانهای مرتفع، یک شهربازی، یک مرکز همایش و بیمارستان نشان داده میشود. در کنار ساحل، کشتیای که با حروفچینی تزئین شده است لنگرانداخته و نگهبان میگوید: اینیک کازینو دریایی است.
رویگردانی از غرب
باوجود همه تأثیرات منفی بر مردم کامبوج، دولت این کشور از سرمایهگذاری چینیها با آغوش باز استقبال کرده و منافع کلان خود را در این طرح اقتصادی مییابد. تولید ناخالص ملی میانسالهای 2010 تا 2018 میلادی دو برابر شده و از 786 نقطه به 1512 نقطه رسیده است. سال گذشته نیز رشد اقتصادی به 7,5 درصد رسید.
حمایت چین از کامبوج به این کشور کوچک اجازه میدهد تا غرب را دور بزند. آسترید نورئن نیلسون، کارشناس کامبوج در دانشگاه لوند در سوئد میگوید؛ حمایت چین از کامبوج، باعث دور شدن کامبوج از غرب شده و باعث بازگشتن این کشور به تمایلات استبدادی شده است.
کامبوج در دو سال گذشته حزب اصلی مخالف دولت را تعطیل کرد و در انتخابات مناقشه برانگیز همه 125 کرسی مجلس را به دست آورد و چین هم اعتراضی انجام نداد.
مزیت دیگر چین این است که مانند اتحادیه اروپا کامبوج را تهدید نمیکند و از صادرات کامبوج که به خاطر نقض حقوق بشر تحریم گردیده، جلوگیری نمیکند.
24 ژوئن 2020