پس از آخرین تعدیلات در تصمیمات؛ به سوی بازی درست در شطرنج منطقه ای ما در کردستان

دکتر کاوه احمدی علی آبادی
عضو هیئت علمی دانشگاه آبردین با رتبه پروفسوری
عضو جامعه شناسان بدون مرز
خوشحالم که مقامات ترک پس از آخرین رایزنی ها با کشورهای دیگر در تصمیمات شان پیرامون سوریه تجدیدنظرهایی کردند و اینک منطقه چون بشکه باروتی است که برای انفجاری تمام عیار تنها به یک اشتباه کوچک نیاز دارد و مایه دلگرمی است که هنوز در دولت ترکیه اشخاص عاقل و نکته سنجی دیده می شوند که می توانند “سرکشی های نابالغ” را مهار کنند. تصمیم گیری در صفحه شطرنج سوریه بدون در نظر گرفتن تمامی شرایط، عوامل، متغییرها و حتی پارامترهای حاکم بر آن در منطقه هم امکان پذیر نیست و چه بسا نتایجی متفاوت با انتظارات و حتی بعضاً کاملاً عکس دهد. چیزی که به نظر می رسد حداقل برخی از مقامات ترکیه متوجه آن نیستند. آنان مایل اند ارتش ترکیه با هماهنگی های منطقه ای و جهانی در گام نخست وارد بخش هایی از شمال سوریه –مابین کانتون های کوبانی و عفرین- شود (و در گام های بعدی کانتون های عفرین و کوبانی اشغال شود) و مناطقی امن در آنجا ایجاد کند و به خیال خودشان همزمان مانع از تشکیل دولتی کرد در منطقه شوند. مناطق امن را باید به فال نیک گرفت و به نفع همگان شمرد –بماند که لشکرکشی با نیروی زمینی تنها راه ایجاد مناطق امن نیست، اما بخش دوم آرزوی –برخی از مقامات ترکیه هرگز برآورده نمی شود، چون حکومت های کرد در منطقه مدتی است وجود دارند، بیش از یک دهه در شمال عراق که تمام جهان از جمله دولت ترکیه، آن را به رسمیت شناخته چنان که عمدتاً مستقلاً با آن وارد معامله می شوند و همین طور پس از بهار عربی و شروع جنگ داخلی در سوریه، کردهای شمال سوریه به سرعت شروع به سازماندهی برای کنترل امور و سازمان ها در غیاب ارتش سوریه و نهادهای حکومتی کردند و سپس انتخابات و کانتون هایی را نیز در سه نقطه از شمال برقرار نمودند که تنها کردها را پوشش نمی دهد، بلکه آسوری ها، ایزدی ها، صوفیان و حتی ترکمن ها و اعراب و اقشار و اقلیت های متنوعی را در برمی گیرند و پس از دسته گلی که برخی از مقامات ترک با کمک باندی امنیتی در ترکیه صورت دادند و داعش را پرورش دادند و به سوریه فرستادند، خیل عظیمی از آوارگان عمدتاً عرب و ترکمن نیز به این کانتون ها پناه بردند و کردها با وجود در مضیقه بودن از هر نظر (در برخی مناطق تا هشت برابر ظرفیت پذیرای پناهندگان شدند و برخلاف باند اردوغان تبعیضی بابت نژاد و دین شان نورزیدند) و محاصره توسط ارتش ترکیه در مرزها، اندک داشته های شان را با آنان قسمت کردند و می کنند، بعد بابت آخرین خرابکاری های “آقای” اردوغان در فرستادن نیروهای داعش با لباس ارتش آزاد سوریه در کوبانی و شکست و کنف شدنی دیگر، که کردها به همگان از جمله ترکمن ها توصیه کردند – چنان که زمان حمله داعش به کوبانی نیز همه کردها را از کوبانی خارج کردند- برای آن که در مناطق درگیری آسیبی به خودشان و خانواده شان نرسد، منطقه را ترک کنند و پس از پایان درگیری و پاکسازی منطقه به خانه شان باز گردند، ببینید اردوغان چه علم شنگه ای راه انداخته است! حتی اگر ارتش ترکیه تمام سوریه را با فرض محال اشغال نیز می کرد نمی توانست خواسته خودش را به مردم سوریه تحمیل کند (اسرائیل پس از شصت سال اشغال فلسطین توانست خواسته هایش را به ایشان تحمیل کند؟!)، چون پس از عقب نشینی ارتش ترکیه از مرزهای قانونی سوریه، کردها نیز چون دیگر اقلیت های سوریه در یک نظام فدرال یا کنفدرال، دولت مستقل خود را مستقر خواهند کرد؛ چه دیگران -از جمله اردوغان خوش شان بیاید و چه نیاید.
اما شما کردهای منطقه و به خصوص کردهای سوریه درسی به یاد ماندنی به داعش دادید و در هر مواجه، آنان را ناباورانه شکست دادید؛ آن هم با حداقل امکانات و تسلیحات، در حالی که ارتش های بزرگی چون ارتش عراق و سوریه با پیشرفته ترین تسلیحات و تجهیزات بارها از داعش شکست خوردند، ولی شما کردهای سوریه آرزوی حتی یک پیروزی در مقابل تان را بر دل شان گذاشتید. در کنار آن توسط دولت بسته ترکیه در شرایط دشواری در مضیقه تأمین مایحتاج مردم تان بودید و از تمام وجود مایه گذاشتید. مقامات ترکیه اگر واقعاً نگران اقوام و اقلیت های شمال سوریه هستند، مرزهای شان را بر روی مردم باز کنند تا مایحتاج شان را از هر نظر تأمین کنند و اگر نگران داعش هستند به آنان برای حمله به خاک سوریه کمک نکنند تا نتوانند مردم بی گناه و غیرنظامی را بکشند، حمله به داعش پیشکش شان. برای کمک های بی دریغ باند اردوغان به داعش نیاز به سند کتبی نیست، دوربین های متعدد نفوذ و حملات زیادی از داعش را که ار مرز ترکیه می آیند، ثبت نموده اند، دادستان و مدمورانی که محموله های تسلیحاتی به داعش را توقیف کردند، اینک در زندان هستند و مهمتر از همه، هر بار پس از شکست داعش در منطقه –کوبانی، تل ابیض- اردوغان بی قرار و بی تفکر یک سخنرانی عصبی و تهدید آمیز علیه کردها و ائتلاف جهانی صورت داده است. دم خروس گواه همه چیزی است و تنها یک هالو قسم های حضرت عباس مقاماتی از ترکیه را که دچار سندروم عثمانی (نوع بیماری نیز مشخص است)هستند، باور می کند.
کردها توجه کنند حالا با آخرین تحولاتی که روی داده چند سناریوی مطلوب در پیش دارید که با توجه به شرایط میدانی حاکم بر هر منطقه، رهبران تان باید نسبت به گزینش یکی از این سناریوهای مطلوب اقدام کنند (در فقدان رهبر کاریزماتیک تان). سناریوی نخست تداوم روال گذشته است و با همکاری با نیروهای هوایی ائتلاف به حملات و دفاع از کانتون های تان ادامه می دهید و در برخی از مکان ها با ارتش آزاد سوریه و در بعضی جاها در همکاری با ارتش اسد –حسکه و مناطق پیرامونی- به حملات بر علیه تروریست ها در آن مناطق می افزایید. سناریوی دوم که باید فرماندهان تان ارزیابی کنند و به اطلاع رهبران تان برای تصمیم گیری برسانند، امکان حمله به مناطق جنوبی تر و خارج از مناطق کردنشین سوریه و حتی تصرف پایتخت داعش –رقه- است. اگر برای تان با توجه به برآورد توانایی و تسلیحات خودتان و میزان استحکامات مواضع داعش مقدور نشان دهد، نه فقط شما را در بخشی دیگر از سوریه فاتح می سازد، تسخیر پایتخت خودخوانده داعش ضربه استراتژیک بزرگی به آن هاست. با این همه نباید در این زمینه به اصطلاح بی گدار به آب بزنید و اگر احتمال از دست دادن نفرات و تسلیحات تان قابل ملاحظه ای را می دهید، باید از آن اجتناب کنید، چون دفاع از مناطق شمالی و کردنشین مهمتر از همه است.
سناریوی دیگر آن است که تنها بخشی از نیروهای تان را در مناطق کوهستانی حفظ کنید و از آنجا هر ازگاهی برای حمله به تروریست های داعش استفاده کنید و در عین این که به مقاومت و جنگ منظم در کانتون ها ادامه می دهید، در دیگر مناطق به جنگ های چریکی و “بزن و در رو” بسنده کنید. ائتلاف آمریکا نیز برای جنگ با داعش همچنان به هماهنگی نظامی با شما ادامه خواهد داد.
بن بست انتخاباتی در ترکیه تنها یک راه حل دارد: ائتلاف آک پارتی با حزب کردها (دموکراتیک خلق ها). چون ائتلاف حرکت ملی ترکیه با دیگر احزاب -بر اساس نظریات صادقانه رهبران حزب مقدور نیست. ائتلاف اک پارتی با حزب جمهوریخواه خلق ترکیه با آن که مقدور است، ولی نتیجه آن گشایشی برای مسائل موجود و آینده ترکیه نیست. چون همین حالا نیز کردها از میزان انعطافی که دولت ترکیه نسبت به مسئله کردها نشان داده، ناراضی اند و مطالبات بسیار بیشتری دارند، ولی حزب جمهوریخواه خلق تازه شرط ائتلاف را انعطاف کمتر دولت در مقابل کردها گذاشته است. انتخبات مجدد نیز برخلاف تصور رایج می تواند بسیار پرهزینه باشد. چون حزب حاکم به کمک باند امنیتی که دارد خواهد کوشید با مهندسی انتخابات در برخی از حوزه های خاص، اکثریت 50 درصدی خود را بدست آورد که بی شک این تقلب از چشم رقبا دور نخواهد بود و کشور به هرج و مرج و درگیری های خیابانی می کشد و مناطق کردنشین نیز گر می گیرد. ائتلاف اک پارتی با حزب دموکراتیک خلق ها هم اکثریت پارلمانی برای ائتلاف را کسب می کند و هم مذاکرات صلح را تداوم می بخشد و حتی تسهیل می کند؛ به شرطی که اردوغان کمتر حرف بزند و همچون رئیس جمهورهای سابق ترکیه کمتر در امور دولت دخالت کند.
واقعیت این است که پس از در هم شکستن جاه طلبی های اردوغان در منطقه، شکست های انتخاباتی اش نیز بر کابوس هایش افزوده است و متأسفانه رفتارهای غیرمتعارف و عجیب و غریب اش افزون تر می شود که آخرین موردش حرکت زشت بدست گرفتن قرآن کردی برای تبلیغ انتخاباتی بود؛ آن هم در حالی که به عنوان رئیس جمهور ترکیه در عمل باید بی طرف باشد و سویه هیچ حزبی را نگیرد. زمان از این دست دلقک بازی ها گذشته و با اشتباهات مهلکی که سر ظهور و تقویت داعش داشتید، از این پس هر کسی که قرآن دست بگیرید و ریش بگذارد، توسط مردم عادی به عنوان اسلام گرای افراطی و حتی تروریست شناخته می شود و منفور می گردد و محض اطلاع تان نیز بگویم که در برپایی از این دست سیرک ها، ملاهای “بی شخصیت” ایران (حتی به اصطلاح میانه روها و اصلاح طلبان شان) یدی بسیار طولانی تر از شما دارند و چهار دهه است که نقش دلقک دین را بازی می کنند و می بینید که چگونه در منطقه مرعوب و منفور و در داخل ایران ملعون و منزوی و حتی مایه تمسخر همگان شده اند.