رییس شهربانی آبادان اسرار فاجعه را فاش کرد
تهران – خبرگزاری‌ها – روز گذشته سرتیپ رزمی رییس شهربانی آبادان ۴۸ ساعت پس از فاجعه آتش‌سوزی سینما رکس آبادان در یک مصاحبه پیرامون چگونگی آتش‌سوزی دستگیرشدگان و عواملی که در انجام این عمل غیرانسانی دست داشتند سخن گفت و آنچه را که نتیجه بررسی‌ها و مطالعات مقامات انتظامی و پلیس می‌باشد در اختیار نمایندگان وسایل ارتباط جمعی گذاشت. رزمی رییس شهربانی در این مورد اعلام کرد یک گروه تروریستی که ۴ یا ۵ نفر بودند مواد آتش‌زا در سالن سینما رکس آبادان کار گذاشته بودند که بر اثر انفجار آن حداقل ۳۷۷ تن کشته شدند.
وی همچنین اظهار نظر کرد، کسانی که از حادثه جان سالم بدر برده‌اند مشاهده کرده بودند که ۴ یا ۵ مرد قبل از پایان آنتراک سالن سینما را ترک کردند و چند دقیقه بعد حریق شروع شد. کمی قبل از ساعت ۲۲ باقیمانده ۴ بمب آتش‌زا در ۴ گوشه سالن پیدا شد.
۹ نفر بازداشت شدند
رییس شهربانی آبادان گفت: ۹ نفر بازداشت شده‌اند و در حال حاضر از جانب پلیس مورد بازجویی قرار گرفته‌اند. و احتمال دارد عده دیگری نیز بازداشت شوند.
وی اعلام کرد، افراد مشکوک، جوان و ایرانی و مقیم آبادان هستند و به علاوه دستورهای خود را از خارج دریافت کرده‌اند. رزمی افزود: بازداشت‌شدگان اقرار کرده‌اند که آماده آتش زدن چند نقطه شهر بوده‌اند اما قاطعانه تکذیب کردند که عاملین حادثه سینما رکس می‌باشند. به عقیده رزمی افراد بازداشت شده سابقه‌دار نیستند.
مارکسیست‌های اسلامی
وی اعلام کرد اطمینان دارد این عده وابسته به گروه «مارکسیست – اسلامی» هستند و اضافه کرد خوب می‌دانیم دشمنان ما کمونیست‌ها هستند که از احساسات مذهبی مردم بهره‌برداری می‌کنند. در مورد رقم قطعی تلفات رزمی تاکید کرد ممکن است تعداد تلفات از ۳۷۷ جسد که تاکنون پیدا شده بیشتر باشد.
سالن سینما، گنجایش ۷۰۰ تا ۷۵۰ تماشاچی داشته است و شهود مختلف متذکر شدند که سالن سینما کاملا پر از تماشاچی بوده است. دست و پاهای زیادی در سالن پیدا شده است. تا به حال ۲۴۰ جسد شناسایی شده و آن هم به سبب آشنایی که نزد آنها پیدا شده است. رزمی شایعات مربوط به اینکه تعداد از اهالی کره جنوبی در بین کشته‌شدگان بوده‌اند تکذیب کرد.
بازداشت مدیر و کارکنان سینما
رییس پلیس گفت: بنا به بعضی از قرائن مدیر سینما درهای خروجی سینما را بسته بود تا از ورود افرادی که بلیط نمی‌خرند جلوگیری شود و قصد داشته است در‌ها را کمی قبل از پایان فیلم باز کند. مدیر سینما قاطعانه این موارد را تکذیب کرد.
گفته می‌شود اغلب قربانیان سعی داشته‌اند از تنها در ورودی که به طرف داخل باز می‌شده است فرار کنند، اولین افراد توانسته‌اند از این در بگذرند اما فشار مردم وحشت‌زده سبب بسته شدن در‌ها و در دام افتادن تماشاچی‌ها شد. دو روز بعد از این فاجعه مردم همچنان از جلو سینما رکس آبادان عبور می‌کنند و با تاسف و اندوه پراکنده می‌شوند.
نقش آپاراتچی سینما
رییس شهربانی آبادان سپس اعلام کرد که از آپاراتچی این سینما تنها کفش‌هایش بجا مانده است و در حال حاضر مشغول پیگیری و بررسی هستم تا مشخص شود آیا این شخص نیز در آتش سوخته یا در آتش‌سوزی دست داشته و متواری شده است.
آخرین گزارش
آخر وقت امروز اعلام شد خرابکارانی که با کار گذاشتن بمب، فاجعه سینما رکس آبادان را به بار آوردند، توسط ماموران پلیس دستگیر شدند. این عده پنج نفر هستند و پس از دستگیری به عمل خود اعتراف کردند.
رادیو نفت ملی که برنامه‌های خود را از آبادان پخش می‌کند، بامداد امروز در بخش خبری خود این موضوع را از قول تیمسار سرتیپ رزمی رییس شهربانی آبادان اعلام کرد.
خرابکاران در بازجویی اعتراف کرده‌اند که هنگام «آنتراک» چهار بمب قوی در چهار نقطه سینما کار گذاشته و بلافاصله سالن سینما را ترک می‌کنند.
چند لحظه بعد بمب‌ها منفجر شده و صد‌ها تن از تماشاگران سینما را به کام می‌کشد.
***
نجات معجزه آسای یک مرد و یک کودک از جهنم سینما رکس
گزارش: محمد سعید حبشی خبرنگار اعزامی
آبادان، خرمشهر و بهمن‌شیر دیروز نیز در عزای عمومی قربانیان فاجعه آتش‌سوزی سینما رکس در تعطیلی مرگ بود. گرمای سوزان و دم کرده جنوب این سه شهر غم‌زده را به صحرای محشر تبدیل کرده و ناله‌ها ضجه‌های مردم، قبرستان بقیع را تداعی می‌کند.
در روی آسفالت داغ و در زیر سایه‌های نخل، تنها زنان و مردان سیاه‌پوشی در حرکتند که با چشمانی گریان و دل‌هایی خونین برای تسلیت به خانواده‌های قربانیان می‌روند. تنها مغازه‌های نانوایی در گوشه و کنار به چشم می‌خورد که برای تامین غذای مردم باز کرده‌اند.
مناجات و اشعار مذهبی
رادیوهای محلی هم در عزای عمومی شریکند و از فرستنده‌های خود مناجات و اشعار مذهبی پخش می‌کنند. گویندگان رادیو با تسلیت‌های مکرر به دلداری مردم غم‌زده می‌پردازند. از هر کوچه که می‌گذری فریادهای دلخراش مادران – بیوه زنان و گریه پدران و جوانان به گوش می‌رسد. کودکان بی‌خیال و گاهی اوقات مبهوت به بازی روزانه خود مشغولند. گاه در گوشه کنار گروه‌های چند نفری جوانان دیده می‌شود که با تاثر و روزنامه به دست از فاجعه جانگداز سینما رکس سخن می‌گویند.
سینما رکس قتلگاه صد‌ها انسان بی‌گناه و بی‌خبر از همه جا در محاصره پلیس و افراد نیروی انتظامی است. جوانان دل‌خون آبادان با کمی فاصله در اطراف سینما حلقه زده‌اند و با خشم به سینما و چگونگی عدم فرار قربانیان فکر می‌کنند.
هر کس را که در خیابان می‌بینی چشمانش از گریه، قرمز و گود شده است. تسلیت تنها کلمه‌ای است که در بین مردم بیش از هر کلمه دیگری رد و بدل می‌شود، مهم نیست که تسلیت به چه کسی گفته می‌شود زیرا فاجعه سینما رکس همه را تکان داد و عزا یک عزای ملی است. عزایی که همه در آن سهیمند و همه برای قربانیان اشک می‌ریزند.
تلاوت آیات کلام الله مجید که از خانه هر ماتم‌زده به گوش می‌رسد با فریادهای دلخراش و ضجه‌های بازماندگان قربانیان درهم می‌آمیزد.
گفت‌وگو با خانواده‌های قربانیان
در چنین شرایط سخت و غمگینی بود که به دیدار چند خانواده داغ‌دیده رفتیم.
خانواده سینا
این خانواده در خرمشهر اقامت دارند. وقتی وارد خانه شدیم همه در غم مرگ جانگداز پسر بزرگ خانواده می‌گریستند.
سینا نوری‌زاده ۲۲ سال داشت. ده ماه از شروع خدمت وظیفه او می‌گذشت و با استفاده از یک مرخصی ده روزه برای دیدار خانواده از خرم آباد به خرمشهر آمده بود. او قرار بود فردا سی و یکم امرداد به محل خدمتش باز گردد. ولی فاجعه سینما رکس او را برای همیشه از رفتن به همه جا بازداشت. حتی تاکنون جسدش هم پیدا نشده. مادرش که در حالتی شبیه به جنون بسر می‌برد، دو دستش را مرتبا به روی فرش اطاق می‌ساید و فریاد می‌زند «لااقل ذغال پسرم را بدهید می‌خواهم خاکش کنم، بدانم قبرش کجاست، به خدا پسرم برای مردم خدمت می‌کرد. چرا جگر گوشه‌ام را آتش زده‌اند.» عکسی که از سینا به دستمان رسید او را در لباس خدمت نشان می‌دهد.
خانواده فیصل
پس از آن به ملاقات خانواده فیصل نوری‌زاده در بهمن‌شیر رفتیم. فیصل پسر عموی سینا بود و با هم به سینما رفته بودند. فیصل که کارمند ایران نیپیون (پتروشیمی) بود از خود یک زن جوان و دو کودک به جای گذاشته است. آخرین فرزند فیصل ده روز قبل به دنیا آمد. فیصل که برای دیدار خانواده‌اش از ماهشهر به بهمن‌شیر آمده بود قرار بود فردای حادثه برای زیارت امام رضا راهی مشهد شود. فیصل تنها نان‌آور یک خانواده یازده نفری بود.
خانواده زمان جهرمی
در خانه «زمان جهرمی» شیون برای یک لحظه هم قطع نمی‌شد. این خانواده یکجا دو پسر و یک نوعروس هفت ماهه را از دست داده بودند.
مهندس اسماعیل زمان جهرمی کارمند پتروشیمی که تازه داماد خانواده شده بود شب حادثه به اتفاق همسر جوانش سیمین درویش‌زاده و برادر کوچکترش غلامعباس زمان جهرمی برای دیدن فیلم راهی سینما شدند. آنها قول داده بودند که برای شام به خانه باز گردند ولی آنها هرگز باز نگشتند. زیرا این سه نفر نیز مانند صد‌ها تن دیگر در میان شعله‌های آتش خاکستر شدند. از اجساد این سه نفر فقط جسد مهندس اسماعیل بود که از روی کارت شناسایی او پیدا شد. اجساد نو عروس و فرزند دیگر خانواده گویا در شعله‌های آتش خاکستر شده بودند.
معجزه در زمان فاجعه
زمانی که صد‌ها تماشاچی برای فرار از مرگ در میان شعله‌های سرکش آتش و دود غلیظ این سو و آن سوی سالن نمایش پناه می‌بردند جوانی به نام «حمید» در حالی که دختر چهار ساله‌ای را به نام شیرین در آغوش گرفته بود با یک ضربه لگد که به دیوار سینما زد با کودک از سالن به خیابان پرتاب شد. فاصله سالن سینما که در طبقه دوم ساختمان قرار دارد با خیابان نسبتا زیاد است، اما هیچ گونه صدمه‌ای به حمید و شیرین وارد نشد. تنها شیرین از ناحیه پشت و حمید از ناحیه صورت کمی خراش برداشتند. حمید با آنکه خود و شیرین را از یک مرگ دلخراش نجات داد، از این حادثه بی‌نصیب نماند و مینا دختر خاله جوانش و شهرزاد خواهرزاده چهارده ساله‌اش را که با هم به سینما رفته بودند قربانی داد.
امروز که به دیدار حمید رفتم او را دیدم که در مراسم یادبود همراهانش با چشمانی پر از اشک خدمت می‌کند. نزدیکان حمید می‌گفتند از حمید چنین کاری بعید به نظر می‌رسد، زیرا او در حال عادی از پرش از یک ارتفاع بسیار کم هم عاجز است آنها نجات او و شیرین را شبیه یک معجزه می‌پندارند.
حمید در مورد آتش‌سوزی سینما اظهار داشت: در ابتدا از زیر درهای بسته سالن سینما بوی خفه کننده دود به مشام رسید و همه به محض احساس آتش‌سوزی برای فرار به پا خاستند ولی چون متوجه درهای بسته شدند اقدام به شکستن در‌ها کردند. در این هنگام با شکستن یکی از درهای سالن انتظار شعله‌های آتش که در سالن انتظار زبانه می‌کشید به داخل سینما یورش برد و همه را به کام کشید. در آن لحظه صدای ناله و ضجه و جیز جیز ناشی از سوختن گوشت تماشاچیان آدم را منقلب می‌کرد. فقط در آن لحظه نمی‌دانم چه اتفاقی افتاد که یک مرتبه خود را با شیرین در وسط خیابان روی آسفالت دیدم.
او در پایان گفت درست است که من نجات پیدا کردم ولی با دیدن اجساد مینا و شهرزاد که در آغوش هم جزغاله شده بودند آرزو کردم کاش من هم با آنها سوخته بودم.
گورستان میعاد مردم
گورستان آبادان امروز نیز شلوغ بود و از جمعیت موج می‌زد آنها که قربانی داده بودند برای فاتحه و دیگران هم برای همدردی با ستمدیدگان در گورستان اجتماع کرده بودند. گویا در این چند روزه گورستان میعاد اهالی آبادان، بهمن شیر و خرمشهر شده است.
آخرین بقایای اجساد امروز به خاک سپرده شد. تعدادی از اجساد که شناسایی شده بودند جداگانه و بقیه روی هم در حفره‌های بزرگی از خاک مدفون شدند.
پیش از آنکه آخرین بقایای اجساد مدفون شود جسد نیم‌سوخته زن حامله‌ای صدای شیون بینندگان را تا صد‌ها متر آن طرف‌تر به گوش می‌رساند. در شکم این زن که نه ماهه حامله بود جسد سوخته جنینی به خوبی پیدا بود.
همبستگی حتی زمان مرگ
چند جسم نیم سوخته و استخوانی اعضای یک خانواده که در هم فرو رفته بودند کار دفن را مشکل کرده بود. این حالت تاثرانگیز نمایانگر آن بود که پدر و مادر با بروز حادثه فرزندانشان را در بر گرفته بودند. این همبستگی در زمان مرگ بعد از مرگ هم ناگسستنی بود! به ناچار این خانواده را به همان صورت در دل خاک مدفون کردند.
سرانجام با غروب روز سی‌ام امرداد ماه ۳۷ (۱۳۵۷) آخرین بقایای اجساد به خاک سپرده شد و بازماندگان و مردم با چشمانی پر از خون و با یاد عزیزانشان به خانه‌های خود بازگشتند.
۴۵ جسد دیگر
آخرین گزارش تلفنی خبرنگاران ما حاکی است که هنوز گروه ماموران انتظامی در اطراف سینما رکس آبادان مستقر هستند. همچنین صبح امروز ماموران آتش‌نشانی اقدام به خارج کردن آب از سالن‌ها و انبار سینما رکس کردند. گفته شد پس از خارج کردن آب از سالن مخروبه سینما رکس ۴۵ جسد سوخته و نیمه سوخته دیگر از سالن سینما بیرون آورده شد. مقامات رسمی در آبادان هنوز این خبر را تایید نکرده‌اند.
***
۶ مرد آبادانی از اندوه دیوانه شدند
آبادان (خبرنگاران اطلاعات): آبادان در دومین روز فاجعه آتش‌سوزی سینما رکس با حجابی از پارچه‌های سیاه، غمگین‌ترین روز خود را سپری کرد. دیروز در سراسر این شهر مجالس ترحیم و عزاداری بر پا بود و تلاوت قرآن در موجی از شیون و زاری سینه آسمان را می‌شکافت. دیروز هزاران تن از کسانی که عزیزان خود را در این فاجعه از دست داده‌اند از سراسر کشور به آبادان آمدند و در عزای این شهر شرکت جستند.
دیروز آبادان حالتی نیمه تعطیل داشت و در غم نشسته بود. بر کرکره بسته بیشتر دکان‌ها اعلامیه‌ای از مرگ سخن می‌گفت. انگار لباس‌های رنگین اعتبار خود را از دست داده بودند چرا که زن و بچه و پیر و جوان همه لباس‌های سیاه بر تن داشتند. آنچه به چشم می‌آمد سیاهی و آنچه به گوش می‌رسید ناله و زاری بود.
دیروز در سراسر شهر آبادان مجالس عزاداری بر پا بود و مردم به جای سلام، بستگان خود را تسلیت می‌دادند.
چند تن از بازماندگان قربانیان این فاجعه در گورستان آبادان دیوانه شدند و دردناکترین مناظر را در شیون‌ها و خنده‌های نا‌به‌اختیار خود تصویر کردند. مرد ۴۵ ساله‌ای که کولبار غم و درد به زانویش نشانده بود با شنیدن خبر مرگ چند تن از بستگانش در برابر چشمان حیرت‌زده مردم سکته کرد و مرد. مرگ دردآفرین وی که سهراب محبوبی نام داشت ناظران حادثه را به شدت به گریه انداخت.
دیروز اجساد سوخته گروه کثیری از قربانیان این فاجعه که از فرط سوختگی شناخته نشدند به خاک سپرده شد و بازماندگانشان که حتی از شناختن عزیزان خود محروم ماندند، بر سر و سینه خود کوفتند و از شدت شیون و زاری از حال رفتند. شش زن و مرد مسن که فرزندان خود را قبل از وقوع این فاجعه به خانه بخت فرستاده بودند بیش از دیگران بی‌تابی می‌کردند.
این شش زن و مرد پس از ساعتی ناله در حالی که صورت خود را خونین کرده بودند مشاعر خود را از دست دادند و دیوانه شدند. رفتار غیرعادی آنها که گاه می‌خندیدند و گاه به گور عزیزان خود به رقص بر می‌خاستند به گریه مردم شدت می‌داد.
حدود ۴۰ نفر از بازماندگان مقتولین دیروز حاضر به ترک گورستان نشدند و چشم بر گور‌ها دوخته بودند.
دیروز همچنین گروه کثیری از مردم به فرمانداری آبادان روی آوردند و برای شناسایی عزیزان خود از فرماندار استمداد کردند. در میان اجساد شناخته نشده‌ای که دیروز به خاک سپرده شدند دردناکترین منظره‌ای که به چشم می‌خورد جسد زغال شده مادری بود که فرزند خردسالش را در سینه می‌فشرد. دیروز همچنین در میان قربانیان این فاجعه جوان تازه دامادی به نام پرویز آذری و همسر جوانش منیژه شناخته شدند.
گذشته از این، ۳ عروس و داماد جوان نیز پس از شناسایی دفن گردیدند.
۱۰۳ قربانی کنار هم
بر اساس آخرین اطلاعی که یک مقام آگاه در اختیار خبرنگاران قرار داد از جمع کشته‌شدگان فاجعه سینما رکس آبادان فقط ۱۰۳ نفر شناسایی شده‌اند و بستگان آنها توانسته‌اند از روی علایم و شواهد عزیزان خود را بین صد‌ها کشته شده تشخیص دهند.
۱۰۳ گور در کنار یکدیگر در گورستان جنت‌آباد آبادان مهیا شد و در حالی که فرماندار و شهردار و چند هزار نفر آبادانی و اهالی دیگر شهرهای خوزستان حضور داشتند اجساد به خاک سپرده شد.
غلامرضا ضرابی دادستان آبادان که از لحظات نخستین آتش‌سوزی تحقیقات خود را پیرامون این حادثه آغاز کرده است به اتفاق صرامی بازپرس شعبه دوم دادسرای شهرستان آبادان بر کارشناسانی و دفن افراد نظارت داشتند.
در گورستان آبادان، هزاران آبادانی در میان اجساد سوخته و متلاشی شده به دنبال اجساد بستگان خود می‌گشتند اما گروه کثیری از این عده موفق به پیدا کردن جسد بستگان خود نشدند.
اجساد بقیه کشته شدگان فاجعه سینما رکس آبادان پس از آنکه حدود ۱۶ ساعت برای شناسایی در گورستان آبادان در معرض تماشا گذاشته شده به دنبال موافقت خانواده‌ها و مقامات مسوول به خاک سپرده شد زیرا با توجه به متلاشی شدن صورت و بدن آنان امکان شناسایی حتی برای نزدیکترین بستگان وجود نداشت و از طرفی بیم تعفن اجساد و آلودگی محیط می‌رفت.
کمیته همبستگی به مسائل و نیازهای بازماندگان قربانیان رکس آبادان تشکیل شد. این کمیته رسما کار خود را به ریاست جلال سعیدنیا فرماندار آبادان و عضویت مهندس ایرانی رییس پالایشگاه نفت آبادان، دکتر حسین یساری مدیرعامل جمعیت شیر و خورشید سرخ، تیمسار رزمی رییس شهربانی، ضرابی دادستان، بیژن صالحی شهردار، دکتر آزموده رییس شبکه بهداری و بهزیستی و چند تن از معتمدان محلی کار خود را آغاز کرد.
کار این کمیته رسیدگی به مسایل و مشکلات و نیازهای خانواده‌هایی است که عزیزان و یا سرپرست و تنها نان‌آور خانواده خود را از دست داده‌اند. این کمیته پس از بررسی‌های لازم اسامی و وضع این عده را تهیه و بعدا به شرف عرض علیاحضرت شهبانو خواهد رساند.
***
مراجع تقلید فاجعه آبادان را تحقیق می‌کنند
نمایندگان حضرات آیات عظام مراجع تقلید شیعیان آقای شریعتمداری، نجفی مرعشی، و گلپایگانی که شدیدا بر اثر حادثه متاثرند اظهار داشتند مراجع عالیقدر تا روشن شدن واقعیت حادثه و پیدا شدن مسببین واقعی، از نمایندگان خود خواسته‌اند به مردم تسلا دهند و حقیقت ماجرا را آن طور که واقع شده به طور محقق و کامل، دنبال نموده حضرات آیات عظام را مطلع نمایند.
به دنبال دستوری که حضرت آیت‌الله العظمی آقای حاج سید محمد کاظم شریعتمداری مرجع عالیقدر شیعیان به نمایندگان خود در آبادان دادند تا درباره فاجعه اخیر آبادان و شناخت مسببین واقعی آن تحقیق و نظر خود را اطلاع دهند، صبح امروز اعلام شد که چند تن دیگر از آیات عظام و روحانیون طراز اول نیز همین دستور را به نمایندگان خود در آبادان داده‌اند.
همان گونه که دیروز به اطلاع خوانندگان رسید، حضرت آیت‌الله العظمی شریعتمداری، در پی دریافت گزارش نمایندگان در آبادان اطلاعیه‌ای در زمینه معرفی عاملان و مسببین فاجعه غم‌انگیز آبادان صادر خواهند کرد.
حضرت آیت‌الله العظمی آقای حاج سید عبدالله شیرازی، دیروز طی تلگرامی که به حضرت آیت‌الله قائمی شخصیت روحانی آبادان مخابره کردند، خواستار تحقیق دقیق در این مورد شدند.
سخنگوی حضرت آیت‌الله العظمی شیرازی تلفنی به خبرنگار ما اظهار داشت حادثه آبادان، شدیدا خاطر حضرت آیت‌الله را مکدر و متاثر کرده است. از طرف حضرت آیت‌الله هیاتی به آبادانی اعزام خواهد شد تا به کمک نماینده ایشان تحقیق گسترده‌ای درباره حادثه به عمل آید که بر اساس گزارش آن هیات، حضرت آیت‌الله نظر قطعی خود را اعلام دارند.
حضرت آیت‌الله العظمی آقای حاج سید محمد وحیدی نیز از نماینده خود در آبادان که از علمای طراز اول آن شهر است تلگرافی تقاضا کرده‌اند تا تحقیق کافی در زمینه حادثه آبادان به عمل آورد و جزییات امر را به اطلاع ایشان برساند.
حضرت آیت‌الله علامه آقای یحیی نوری، از تهران نیز چند تن از تجار سر‌شناس آبادان را مامور بررسی و تحقیق حادثه از جانب خود کرده‌اند. آقایان نجفی و نوری‌زاده در آبادان نتیجه بررسی خود را به حضرت آیت‌الله نوری گزارش خواهند کرد.
به دستور آقای دکتر سید عبدالرضا حجازی، هیاتی از طرف بنیاد تعاون اسلامی تهران که در حال حاضر دو هزار یتیم را در تهران و حومه سرپرستی می‌کند، به آبادان اعزام شد تا ایتام بازمانده از فاجعه دردناک آبادان را به هر نحو که مقتضی باشند، شناسایی و اداره کند. این بنیاد اسلامی تا ۲۰ سالگی مخارج تحصیل و زندگی یتیمان فاجعه را آبادان را تقبل کرده است.
حضرت آیت‌الله حاج سید محمد حسین علوی طباطبایی، درباره حادثه اسف‌انگیز آبادان چنین اظهارنظر فرمودند: صرفنظر از اینکه چه کسی عامل بوده از دیدگاه دین و مذهب، و از نظر اصول انسانیت، اعمالی به این شکل محکوم و مذموم است و هیچ کسی نمی‌تواند و نباید به این شکل به کشتن انسان‌های بی‌گناه بپردازد. مراجع روحانیت و علما و عموم مسلمین از این حادثه اظهار انزجار و تنفر می‌کنند. ان‌شاءالله عاملین واقعی حادثه که در پیشگاه الهی معلومند، نزد مردم نیز رسوا شوند و عقوبت ببینند.
حضرت آیت‌الله کمره‌ای ضمن محکوم کردن حادثه اندوه‌بار مرگ صد‌ها انسان بی‌گناه در آبادان گفتند: حادثه آنقدر تاثرانگیز است که واقعا زبان از بیان اندوه عاجز می‌ماند. هیچ انسانی واقعا نمی‌تواند به هر اصل و مبدایی که معتقد باشد این گونه بی‌گناهان را به آتش و خون کشد. خدا کند که این احتمال درست باشد که حادثه اتفاقی بوده و مثلا اتصال جرقه برق به انبار گازوئیل باعث این آتش‌سوزی شده باشد. چرا که من واقعا نمی‌توانم انسانی را پیدا کنم که اینگونه ددمنشانه، جان انسان‌ها را به بازی بگیرد.
پس آنچه متقن است هولناکی حادثه است که نه تنها خاطر ما بل همه ملت ایران را آزرده است. ما همه با بستگان این بی‌گناهان همدردی می‌کنیم و در دردشان شریکیم.
حجت‌الاسلام آقای محمد تقی فلسفی واعظ گفتند: حادثه آبادان که باعث مرگ جمعی زن و مرد و کودک گردید موجب کمال تاسف و تاثر است و پیروان اسلام این عمل غیرمشروع و خلاف انسانیت را از جهت دینی و انسانی تقبیح می‌کنند و از آن جدا منزجر و متنفرند. مطلب قابل ملاحظه این است که روشن شود چه کسانی به این عمل فجیع و ناروا و شرم‌آور دست زده‌اند.
حجت‌الاسلام دانشمند بزرگ آقای سبزواری گفتند: این کاری است که عقلا و شرعا محکوم است و در اخبار آمده که در دوره آخرالزمان بی‌گناهان را به گناه گناهکاران می‌کشند، امیدوارم گروهی که این کار را کرده‌اند هر چه زود‌تر رسوا شوند و به جزای عمل خود برسند. اسلام سوزاندن مورچه را هم حرام می‌داند چه برسد به انسان.
حضرت آیت‌الله سید ابراهیم میلانی بامداد امروز اطلاعیه‌ای در اختیار اخبار صدای ایران گذاشت متن اطلاعیه چنین است:
بسمه تعالی
مطالعۀ مندرجات روزنامه‌ها و مناظر جگرسوز فاجعۀ آبادان با حالت کسالت مزاجی که دارم به اندازه‌ای متاثرم نمود که ناراحتی شدید بر وجودم مستولی گردید. اصولا دین مقدس اسلام نه فقط آدمکشی و خرابکاری بلکه کوچکترین آزار و اذیت به هر فردی حتی به یک جاندار زبان بسته را هم اکیدا تحریم کرده است این گونه اعمال ضد دینی و منافی اصول انسانی از لحاظ شرع و عقل محکوم گردیده است. متاسفانه نگرانی عمیقی نسبت به آینده احساس می‌شود. ناگزیر باید به عموم طبقات اهالی ایران هشدار داد که از این حادثه شوم عبرت گرفته و به سوی دستورات قرآن مجید و تعالیم پیشوای اسلامی بگروند و در سایۀ اتفاق و همفکری کامل و با تبادل افکار و کسب نظر از افراد مومن به حق و حقیقت جلوی مفاسد گرفته شود و نگذارند مصالح عمومی کشور دستخوش نفاق و اختلاف کلمه و خودسایی و تک‌روی گردد و به یاری پروردگار اصلاحات اساسی ضروری به عمل آید. البته بعد از روشن شدن ماهیت قضیه اطلاعیه‌ای مشروح تقدیم جامعه خواهد شد.
حضرت آیت‌الله حاج شیخ محمدرضا شهابی گفتند: خدا کند که جانیان حادثه آبادان هر چه زود‌تر در برابر ملت مسلمان رسوا شوند. این‌ها نمی‌توانند انسان باشند این‌ها شیاطین و از خدا بی‌خبرانند. من کاری جز تضرع به درگاه خداوند برای آمرزش روح رفتگان حادثه، و اعطای صبر و شکیبایی به بستگانشان ندارم.
حجت‌الاسلام حاج سید احمد عراقی گفتند: کسانی که مرتکب این حادثه شده‌اند بلاشک جانیان بالفطره هستند که از آزار و شکنجه مردم لذت می‌برند. این‌ها پیرو هیچ مکتب و مسلکی نیستند بلکه سر سپرده شیطانند. خداوند ان‌شاءالله به ملت مسلمان ما برای تحمل این عزا صبر عنایت فرماید.
***
خانواده ۲ درجه‌دار نیروی دریایی در فاجعه سینما رکس کشته شدند
آبادان – خبرنگار اطلاعات: تیمسار دریادار موقری معاون نیروی دریایی شاهنشاهی از طرف فرمانده نیروی دریایی وارد آبادان شد.
وی ضمن گفت‌وگویی با کاظم نیلفروشان خبرنگار اطلاعات در آبادان گفت: امروز مراتب تسلیت فرماندهی و پرسنل نیروی دریایی را به بازماندگان فاجعه سینما رکس آبادان اعلام کردم، نیروی دریایی شاهنشاهی آماده هر گونه کمک و همکاری لازم به منظور تامین آسایش مردم آبادان می‌باشد تا در صورت احتیاج اقدامات لازم از سوی پایگاه دریایی خرمشهر انجام شود.
وی افزود: در حال حاضر پایگاه دریایی خرمشهر آمادگی کامل دارد تا در صورتی که احتیاج به کمک باشد به مقامات آبادانی کمک نماید، در این پیشامد مصیبت‌بار مشخص شده دو نفر از درجه‌داران نیروی دریایی شاهنشاهی و چند تن از اعضای خانواده آنها کشته شده‌اند. پیش از ظهر دیروز جمعی از اهالی آبادان که عزیزان خود را از دست داده‌اند با تیمسار دریادار موقری دیدار کردند و مصرا تقاضا داشتند تا علل و چگونگی حادثه سینما رکس آبادان پس از روشن شدن قضیه اعلام و مسببین این کار مجازات شوند.
***
گروه «انقلاب سیاه» مسوولیت آتش‌سوزی سینما رکس آبادان را به عهده گرفت
تهران – رویتر: مقامات دولت ایران از تمام کسانی که حتی کوچکترین اطلاعی در مورد آتش‌سوزی سینما رکس آبادان دارند خواستند که اطلاعات خود را هر چند جزیی هم باشد در اختیار دولت قرار دهند.
تاکنون یک گرو خود را مسوول به آتش کشیدن سینما رکس آبادان معرفی کرده اما هیچ شواهدی مبنی بر اینکه آیا این ادعا صحیح است یا نه وجود ندارد. دیروز یک شخص نا‌شناس به دفتر خبرگزاری رویتر در تهران تلفن کرد و گفت: «ما گروه انقلابیون سیاه، مسوول آتش‌سوزی سینما رکس آبادان هستیم.»
داریوش همایون به رویتر گفت ما این ادعا را خیلی جدی نمی‌گیریم اما این موضوع جالب است ما منتظر بودیم کسی یا گروهی خود را مسوول این آتش‌سوزی معرفی کند.
***
ابلاغ مراتب تاسف شاهنشاه به مردم آبادان
مراتب تاسف خاطر شاهنشاه آریامهر از واقعه اسف‌انگیز آتش‌سوزی سینما رکس آبادان که منجر به کشته شدن ۳۷۷ نفر شد بعدازظهر دیروز در نشست انجمن شهرستان آبادان به وسیله تیمسار دریادار نصرالله موقری معاون نیروی دریایی شاهنشاهی به مردم آبادان ابلاغ شد.
در این نشست که فرماندار، شهردار، جمعی از مقام‌های محلی و اعضای این انجمن شرکت داشتند معاون نیروی شاهنشاهی ضمن ابراز تاسف از این فاجعه غم‌انگیز اظهار داشت: این واقعه برای همه ما و به خصوص پرسنل نیروهای مسلح شاهنشاهی یک فاجعه ملی به شمار می‌رود. شهری که مردمش پاسدار آب‌های نیلگون خلیج فارس هستند این فاجعه اسف‌انگیز را هرگز فراموش نخواهد کرد. وی اظهار داشت: باید از راه ارشاد بکوشیم تا نسل جوان را از خطر گمراهی نجات دهیم و آنان را به راه راست هدایت کنیم.
معاون نیروی دریایی شاهنشاهی در پایان ضمن ابلاغ مراتب تاسف فرمانده نیروی دریایی شاهنشاهی به مردم آبادان آمادگی این نیرو را برای هر گونه همکاری و کمک به بازماندگان این فاجعه غم‌انگیز اعلام کرد.
در این جلسه پس از یک دقیقه سکوت به خاطر شادی روح شهیدان حادثه سینما رکس آبادان فرماندار و رییس انجمن شهرستان طی سخنانی ضمن ابراز تاسف از این واقعه مراتب انزجار عمیق مردم آبادان را از مسببین حادثه اعلام داشتند.
همین گزارش حاکی است که در این نشست به مناسبت سومین روز درگذشت شهیدان فاجعه غم‌انگیز آبادان و برگزاری مراسم عزاداری تصمیم‌هایی گرفته شد که به موجب آن امروز در سومین روز این فاجعه غم‌انگیز در گورستان آبادان مجلس عزاداری عمومی برگزار می‌شود.
***
انعکاس فاجعه آبادان در رادیوهای خارجی
رادیوهای خارجی که بخش فارسی دارند دیشب مطالبی درباره فاجعه آتش‌سوزی آبادان گفتاری داشتند که مهم‌ترین آن بر عهده دو رادیو لندن و مسکو از دو قطب سیاسی جهان بود. در زیر از هر دو رادیو خلاصه‌ای را به نظر خوانندگان می‌رسانیم:
رادیو لندن دیشب خلاصه‌ای از مقالات و مطالب منتشره در مطبوعات مهم انگلیس را منتشر کرد و گفت: آتش زدن یک سینما در آبادان انعکاس بسیار وسیعی در مطبوعات داشت. ناآرامی و شورش در ایران موضوع مقاله‌ای در ساندی‌تایمز دیروز بود. این نویسنده ریشه اصلی این شورش‌ها که ایران را دستخوش ناآرامی ساخته است ناشی از محافظه‌کاری مذهبی و هراس مردم از اثرات تکنولوژی و انحطاط اخلاقی غرب می‌داند.
امروز روزنامه تایمز مالی حادثه آتش‌سوزی آبادان را فجیع‌ترین حادثه‌ای خواند که تا به حال در موج تظاهرات و اقدامات قهرآمیز علیه دولت پیش آمده است.
روزنامه دیلی تلگراف می‌نویسد که واقعه آبادان یک اقدام به مراتب حساب‌تر شده از آشوب‌ها و وقایع قبلی‌تر است. وی می‌نویسد که نیروهای امنیتی ایران گزارشی را تحت بررسی قرار دادند که اطمینان می‌دهد جریانات آبادان از طرف چریک‌های فلسطینی که یکی از گروه‌های سازمان آزادی‌بخش فلسطین بوده و پایگاه آن در بغداد است یاری شدند و فاصله آبادان با مرز ایران و عراق فقط ۶ کیلومتر است.
در روزنامه تایمز مالی دو روند در عملیات قهرآمیزی که منجر به برقراری حکومت نظامی در اصفهان شد مورد بررسی قرار می‌گیرد. این روزنامه می‌نویسد اول مخالفت‌های بعضی محافل مذهبی منعکس کننده فشار و تقلای در جامعه‌ای است که در اثر درآمدهای نفت به سرعت و از نظر مادی در حال رشد است. دوم اینکه فعالیت بعضی از گروه‌های چپگرا در پشت سر بعضی از این حملات قابل تشخیص می‌باشد. نویسنده سوال می‌کند چه کسی در پس پرده ناآرامی‌های خشونت‌آمیز در ایران است. وی از تهران می‌نویسد از تمام فرضیه‌ها و شایعاتی که در مورد دلیل و انگیزه ناآرامی‌ها گفته شده است آنچه مسلم است آن است که منبعی در خارج از ایران به رهبران گروه‌های مخالف در داخل ایران اسلحه و پول می‌رسانند. نویسنده به احتمال درگیری لیبی و نیز تحریکات جاسوسان و عوامل شوروی به شدت ظنین است.
وی می‌نویسد: آینده ایران بسته به شرایط و اوضاع ماه‌های آینده‌اش دارد. وی می‌افزاید که جبهه‌گیری بین دولت و بعضی از گروه‌های مذهب بر سر مسائل و اهداف سیاسی برای دولت آنچنان مهم و جدی است که جریان دادن آزادی‌های سیاسی بیشتر ممکن است متوقف شده و یا در جهت عکس حرکت کند. سیاستمداران و صاحب منصبان جوان ایران از احتمال سرکار آمدن یک رژیم نظامی بیشتر از یک انقلاب بیم دارند.
رادیو مسکو دیشب اولین خبر خود را در مورد فاجعه آبادان منتشر کرد. خبر مختصر و به صورت یک حادثه آتش‌سوزی عنوان شد. متن خبر به شرح زیر بود: امروز خبر آتش‌سوزی شدید، در یکی از سینماهای آبادان که به هنگام نمایش فیلم روی داد در روزنامه پراودا منتشر شد. به گفته خبرگزاری پارس در نتیجه سرایت سریع آتش سیصد و هفتاد و هفت تن کشته شدند و عده‌ای از تماشاگران نیز سوختگی پیدا کردند و به بیمارستان منتقل شدند.
خبرنگار فرانس پرس از تهران اطلاع داد که آیت‌الله شریعتمداری ضمن گفت‌وگو با وی به نمایندگی از جانب نیروهای مخالفان اظهار داشت که آنها در آتش‌سوزی سینما رکس آبادان هیچ گونه ارتباط و دخالتی نداشتند.
همین رادیو در گفتار فارسی دیگر از قول هفته نامه «ژون» چاپ مسکو مقاله‌ای از یک مجله آمریکایی ایرانیان مقیم آمریکا و یک دانشجوی ایرانی (که اخیرا وارد آمریکا شد) درباره مطالبی در حمایت از بعضی گروه‌های مذهبی پخش کرد و سپس از قول یک نویسنده ایرانی که مقیم لندن است، گفت: «جنبش کنونی نتیجه فعالیت پنهانی و زیرزمینی چندین ساله‌ای است که نهضت‌های انقلابی در سراسر کشور میان مردم انجام دادند. گروه‌های دیگر از جمله رهبران بعضی از گروه‌های مذهبی و جبهه ملی و لیبرال‌ها فقط در چند ماه اخیر به مبارزه پیوستند. کسی نمی‌تواند پیش‌بینی کند که در آینده نزدیک در این کشور چه واقعه‌ای روی خواهد داد و کسی هم نمی‌گوید که مشکلات کنونی کشور را می‌توان به آسانی حل کرد.»
