حملات تند و بی پروای دونالد ترامپ و دیگر مقامات آمریکایی بر علیه هفت کشور از جمله ایران در رسانه های داخل کشور واکنش هایی را به همراه داشته است. روزنامه ها و سایت های اصولگرا این حملات را ناشی از رویکرد اشتباه دولت یازدهم نسبت به آمریکا تفسیر کرده اند و دیگر رسانه ها نیز به نقد سیاست تهاجمی ترامپ پرداخته اند، رویکرد تهاجمی که پس از آخرین آزمایش موشکی ایران به صورتی عریان نمایان شده است.
به گزارش رسانه های درون مرزی، روزنامه اصلاح طلب اعتماد در گزارشی مفصل به اتفاقات سه روز گذشته در روابط ایران و آمریکا پرداخته است این روزنامه با یادآوری بهبود روابط ایران و آمریکا در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما و اتفاقات بی سابقه در آن زمان نوشته است: «ورق در چند روز گذشته برگشته است. هرچند كه وزرای دفاع، امور خارجه و رییس سازمان سیا در جلسات استماع سنا بر حفظ برجام تاكید كرده بودند اما یك صدای واحد از دولت ترامپ به گوش می‌رسد كه آن هم اجرای سختگیرانه برجام است. فعالیت‌های منطقه‌ای ایران، فعالیت‌های موشكی این كشور و مساله حقوق بشر سه عنوانی هستند كه دولت جدید به دنبال استفاده از آنها برای تشدید تحریم‌های غیرهسته‌ای ایران است.»
روزنامه اعتماد در بخش دیگری از گزارش با اشاره به حمله تند مایکل فلین مشاور امنیت ملی آمریکا به ایران نوشته است: «در حالی كه متن اظهارات مایكل فلین درباره ایران در رسانه‌های غربی به تمایل آمریكا به جنگ تعبیر شده است، روزنامه گاردین در گزارشی افشا كرده است كه جیمز متیس، وزیر دفاع آمریكا لحن بیانیه ضد ایرانی مایكل فلین را ملایم‌تر كرده است. یك سخنگوی ستاد فرماندهی مركزی آمریكا درباره بیانیه فلین می‌گوید: ما هم این بیانیه را دیدیم. این موضوع هنوز در سطح سیاستگذاری قرار دارد و ما منتظر این هستیم ببینیم چه چیزی ابلاغ می‌شود. هنوز از ما خواسته نشده است كه چیزی را در منطقه تغییر بدهیم.»
گزارشگر اعتماد در ادامه نوشته است: «پایان زودهنگام گفت‌وگوهای محدود ایران و آمریكا. كتابی كه بازنشده بسته شد. رابطه ایران و آمریكا؛ دوباره به صفر بازگشت. تیترهایی كه رسانه‌های جهان پس از بیانیه مایكل فلین برای فصل جدیدی در رابطه ایران و امریكا انتخاب كردند. رابطه ایران و امریكا مصداق كتابی است كه بازنشده بسته شد. كانال‌های ارتباطی كه میان دو دولت به واسطه برجام باز شده بود و شاید حفظ آنها برای بقای توافق هسته‌ای لازم و ضروری هم بود از میان رفته‌اند و سكاندار كاخ‌سفید فرمان را در مسیر جدیدی چرخانده است. باور عمومی بر این است كه نخستین پیام آشكار بیانیه فلین و توییت‌های دونالد ترامپ رویارویی با ایران است. رییس‌جمهور تازه نفسی كه می‌گفت متحدان ما در خاورمیانه و اروپا و آسیای شرقی باید هزینه تامین امنیت خود را پرداخت كنند اكنون در مواجهه با ایران تغییر موضع داده و می‌گوید كه با تهران مقابله می‌كنم چرا كه تهران متحدان واشنگتن در كاخ سفید را تهدید می‌كند.»
روزنامه اصلاح طلب شرق نیز در گزارشی به حملات توئیتری دونالد ترامپ و پاسخ های توئیتری محمد جواد ظریف پرداخته است. این روزنامه پیام های ترامپ را “عصبی” و پاسخ ظریف را “خونسرد” تفسیر کرده است. شرق همچنین به تحریم ها تازه آمریکا علیه ایران نیز اشاره کرده است.
حسین واله تحلیلگر مسائل سیاسی هم در سرمقاله روزنامه ایران از نقش اسرائیل در تحریک امریکا گفته است. او نوشته است: «اسرائیل تلاش برای کشاندن ایالات متحده به جنگی علیه ایران در خاورمیانه را از سر گرفته است. انگیزه‌های تل آویو این هاست چرا که این کشور از راهبرد مشت آهنین در منطقه و مظلوم نمایی در غرب دست نکشیده ولی در دوره اوباما با سدی مواجه بود که اکنون گمان می‌کند از میان رفته است: کاخ سفید راه حل دو دولت را بر سیاست از نیل تا فرات ترجیح می‌داد لذا حاضر نبود اسرائیل یک پیروزی نظامی بزرگ دیگر به دست آورد.»
عوامل دیگر از نظر نویسنده روزنامه دولت این است “موقعیت اسرائیل در افکار عمومی اروپایی رو به وخامت نهاده است. محکومیت اخیر در شورای امنیت سازمان ملل متحد نشانه‌ای پر رنگ است. از نظر تل آویو، یک درگیری نظامی اروپاییان را وادار می‌کند مجدداً پشت اسرائیل صف و از اعتراض‌های خود دست بکشند و به سیاست پیشین حمایت بی‌چون و چرا بازگردند.”
نویسنده مقاله روزنامه دولت سرانجام به جنگ داخلی در جهان عرب اشاره کرده و نوشته است: «تل آویو را به این نتیجه رسانده که ضربه‌ای کارساز به ایران قادر است آخرین مقاومت‌ها در جهان عرب را از میان ببرد. نه تنها اعراب بیش از آن گرفتار‌ند که بتوانند در این درگیری نقشی علیه اسرائیل ایفا کنند بلکه بهار عربی بخشی از نیروهای فعال نظامی شده در صحنه عربی را از دشمنی با اسرائیل به دشمنی با ایران سوق داده است و طبعاً چنان درگیری به پیشبرد رادیکال راهبرد تل آویو کمک خواهد کرد.»
چگونه باید در مقابل یک پوپولیست ایستاد؟
روزنامه دنیای اقتصاد در مطلبی به قلم پوریا جبل آملی اقتصاد دان لیبرال به نقد رفتارهای ترامپ پرداخته است و آنها را “پوپولیستی” خوانده است. به نوشته دنیای اقتصاد “پوپولیست‌ها به جنجال زنده‌اند و البته به اینکه نشان دهند بر سر پیمانی که با رای‌دهندگانشان بسته‌اند می‌مانند؛ بنابراین ترامپ آنچه را قول داده انجام می‌دهد تا نشان دهد به رای‌دهندگانش پشت نکرده و حتی اگر این اقدامات دور از عقل سلیم باشد، باز بر انجامش تاکید می‌کند؛ زیرا جنجالی که در آن نهفته است، یعنی درخشش بیشتر او در مقابل دیدگان کسانی که طرفدارش هستند. این بازی را وی تا آنجا ادامه می‌دهد که نهادهای قانونی مانعش شوند و وی ابدا در دستگاه هزینه – فایده خود به‌دنبال راه بینابینی میان خواسته‌های خود و محدودیت‌ها نیست.”
دنیای اقتصاد همچنین در گزارشی گفت و گو محور به بررسی چگونگی مواجهه ایران با رفتارهای ترامپ و دولتش پرداخته است. این روزنامه در گزارشش با چند استاد دانشگاه گت و گو کرده است که خلاصه راهکارهای آن ها به این شرح است:
حسین موسویان: اقدامات نسنجیده ترامپ، موجب واکنش‌های بی‌سابقه در داخل آمریکا و در سطح بین‌الملل شده است. شرایط بی‌نظیری برای ایران در زمینه بهره‌مندی از دیپلماسی نرم به‌وجود آمده که موجب تعمیق شکاف داخلی و خارجی آمریکا جهت اقدام علیه ایران خواهد شد. منافع ملی کشور ایجاب می‌کند از هر گونه اقدامی که موجب اجماع بین‌المللی و داخلی درآمریکا علیه ایران شود، خودداری شود.
کیهان برزگر: بهترین راهکار برای مواجهه با اقدامات ترامپ، ایجاد شکاف در مواضع بین‌المللی ترامپ از طریق تقویت روابط با سایر قدرت‌های جهانی و در عین حال پرهیز از هر گونه اقدامات متقابل و تلافی‌جویانه است.
احمد نقیب زاده: در برخورد با شخصیت‌ها و چهره‌های سیاسی مانند ترامپ که ویژگی‌های روانی خاصی دارند، آشنا بودن با زبان و روانشناسی آنها و مذاکره مستقیم بهترین راه‌حل است. در این صورت ممکن است به توافقات خوبی نیز دست پیدا کنیم اگر دولت امکان برقراری ارتباط مستقیم با ترامپ را نداشته باشد راهکارهای دیگری هم وجود دارد. بهترین اقدام همسو شدن با کشورهای اروپایی است.
ابراهیم متقی: اقدامات رئیس‌جمهوری جدید آمریکا تنها یک رجز‌خوانی صرف نیست و این پالیسی (سیاست) دولت جدید آمریکاست. دکتر متقی تاکید می‌کند که راه مقابله با اقدامات ترامپ، «بین‌المللی کردن» سطح مناقشه با آمریکا از طریق رایزنی با کشورهایی مانند چین و کشورهای اروپایی است.
محمد جمشیدی: هدف طرف مقابل وارد کردن ما در یک «بازی حدس‌نزنی» و قرار دادن ما در ابهام با هدف «برهم زدن» تعادل روانی ایران است. مهم‌ترین اقدام در این برهه زمانی، تشخیص سیگنال درست از سیگنال غلط است. این استاد دانشگاه تهران عقیده دارد که دولت باید به‌گونه‌ای رفتار کند تا «محاسبات واشنگتن از ایران» تغییر کند.
جلال دهقانی فیروز آبادی: در این فضا ما نیازمند یک دیپلماسی عاقلانه و هوشمندانه هستیم تا در اولویت اول آمریکا قرار نگیریم. ما باید سیاست خارجی متوازن را در پیش بگیریم. سیاست خارجی فعال منطقه‌ای و چندجانبه‌گرایی نیز از دیگر ابعاد این سیاست ایران است. به‌ویژه در رابطه با اجرای برجام ما باید یک نوع دیپلماسی فعال را در قبال سایر اعضای 1+5 همچون چین و روسیه و به‌ویژه اروپایی‌ها در پیش بگیریم. چون خود دولت‌های اروپایی نیز نگران مواضع و سیاست ترامپ هستند و احساس نگرانی می‌کنند كه برجام به‌عنوان یكی از مهم‌ترین مصادیق و نمونه‌های سیاست خارجی واحد اروپا ناكام بماند.
افشار سلیمانی دیپلمات پیشین وزارت خارجه نیز در یادداشتی در “خبرآنلاین” 48 ساعت گذشته در روابط ایران و آمریکا را طوفانی تفسیر کرده است و نوشته است: «مواضع اعلام شده ازسوی واشنگتن اولین و بزرگترین تغییر در سیاست آمریکا در مورد ایران و توافق اتمی است. آزمایش موشک بالیستیک توسط ایران هرچند طبق اظهارات مقامات کشورمان بدون توان حمل کلاهک هسته ای و در راستای اهداف دفاعی کشورمان صورت گرفته اما بهانه مهمی به دست کاخ سفید و رئیس جمهوری جدید آمریکا داده تا مواضع خود علیه ایران را شدت بخشند.»
سفیر پیشین ایران در باکو در ادامه یادداشت خود آورده است: «تندرویهای ترامپ در عرصه داخلی وخارجی آمریکا درصورت ادامه میتواند این کشور را باچالشهای داخلی وخارجی پرهزینه ای مواجه سازد ازجمله اینکه محتمل است ترامپ را به سوی بیرون کردن آسمان سفید با روش ایمیچمنت توسط کنگره سوق دهد ،اما پیش ازآن احتمال فشار کنگره بروی باهدف تغییر رویکرد افراطی ازسوی ترامپ بیشتر است، که البته دراین صورت احتمال تغییر سیاست دولت آمریکا درقبال ایران اندک است .در چنین شرایطی ایران باید با اتخاذ سیاستهای متوازن مانع از شکل گیری اتحاد جهانی برعلیه خود باشد و درهمین راستا با تقویت همکاری با اروپا، چین و سوریه مانع از بازیهای جهانی آمریکا برعلیه کشورمان باشد تا امکان حداکثری تامین منافع و امنیت ملی کشورمان فراهم گردد.»
واکنش متفاوت رسانه های اصولگرا
اما روزنامه های اصولگرا با نگاهی دیگر به مسئله پرداخته اند. روزنامه جوان وابسته به سپاه پاسداران با تیتر ” پمپاژ «بحران امریكا» به بیرون” نوشته است: «رئیس‌جمهور جدید امریكا با شــــعار «اول‌امریكا» وارد كاخ سفید شد ولی حالا كه با اعتراضات كم‌سابقه در داخل روبه‌رو شده، به همان لفاظی‌هایی روی آورده كه دموكرات‌ها و جمهوریخواهان چند دهه سیاست خارجی امریكا را به آن گره زده‌اند.»
روزنامه کیهان نیز در گزارشی با تیتر ” آقای ترامپ! آمریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند” نوشت: «تحلیلگران سیاسی- نظامی گرچه همیشه در مقابل داعیه معتقدان به لزوم برخورد سخت با ایران اعتراف کرده‌اند که لفاظی همیشگی مبنی بر روی میز بودن گزینه نظامی علیه ایران، امکان عملیاتی شدن ندارد و البته دلیل آن، پاسخ‌های نامتقارن و بسیار سختی است که ایران میتواند به هر نوع حمله نظامی احتمالی بدهد اما همچنان از بودن همه گزینه‌ها روی میز سخن می‌گویند و ظاهرا تکرار عبارت «همه گزینه‌ها روی میز است» در باره ایران، تقریبا به یک سنت در میان مقامات آمریکایی تبدیل شده است.»
کیهان اما در در یادداشت روز خود نوشته است: «در اینکه واشنگتن سال‌هاست به ضربه زدن به ایران علاقه‌مند است، هیچ شکی نیست. مسئله و مانع عدم توانایی است. آمریکایی که از پس گروهک‌های شبه نظامی در گوشه و کنار منطقه برنمی‌آید و یک عملیات محدود را به یک افتضاح تبدیل می‌کند، رئیس‌جمهورش باید در سخن گفتن از گزینه‌های روی میز علیه کشوری همچون جمهوری اسلامی ایران -که یک بار به سختی و به مدت ۸ سال محک جنگی خورده است- دقت بیشتری کند. همانطور که سه سال پیش بروس ریدل در پایگاه اندیشکده بروکینگز نوشت؛ آمریکایی‌ها نباید درس‌های اولین جنگ خود با ایران را فراموش کنند.»
این روزنامه همچنان به جناح اصلاح طلب حمله کرده و نوشته است: «این ها در تحلیل وضع موجود و چگونگی برخورد با سیاست آمریکا، سخنان تاسف‌انگیز و عجیب و غریبی بر زبان و قلم جاری می‌کنند. شاه‌بیت این تحلیل‌ها و مواضع از این قرار است که -خصومت‌های آمریکا تقصیر خودمان است، واکنشی نشان ندهیم که دشمن عصبانی شده و خصومت بیشتری بورزد! -ترامپ نماینده آمریکا نیست و سیاستهای او را نباید به پای سیستم خردگرای آمریکا نوشت! و بالاخره این که -قدر عافیت دوران اوباما را ندانستیم و به مصیبت ترامپ دچار شدیم!»
به نظر کیهان این استدلال ها غلط است و بدان می ماند فردی قلدر به درب منزل شما آمده و با هیاهو و سروصدا می‌خواهد باجی بگیرد. بار اولش هم نیست و سابقه‌ای طولانی دارد. یک نفر پیدا شده و به جای کمک و تشر زدن به فرد قلدر و مزاحم، شما را نصیحت می‌کند که کوتاه بیا و مهاجم را عصبانی نکن!
