تعداد زیادی از پناهجویان در اردوگاه‌ها در فضایی محدود در کنار هم زندگی می‌کنند. امدادگران می‌کوشند با مقررات سختگیرانه‌ای از شیوع کووید-۱۹ در این اردوگاه‌ها جلوگیری کنند. پزشکان این امر را غیرممکن خوانده‌اند.
پناهجویان در اردوگاه‌های کشورهای گوناگون، از یونان گرفته تا لبنان ، بنگلادش و یا کنیا، در خطر شدید ابتلا به ویروس کرونا قرار دارند.
در اردوگاه پناهجویان موریا در جزیره لسبوس یونان حدود ۲۰ هزار نفر در فضایی محدود که در حاشیه باغ‌های زیتون امتداد دارد زندگی می‌کنند. این بزرگترین اردوگاه مهاجران و پناهندگان در یونان و در اروپا است. پناهجویان شب را در چادرهای موقتی که بر پا کرده‌اند و یا در زیر سرپناه‌های برزنتی می‌گذرانند.
شرایط بهداشتی در این اردوگاه فاجعه بار است. انبوه زباله در همه جا به چشم می‌خورد، تحمل بوی این زباله‌ها دشوار است. هر خانواده‌ای تنها در چند متر مربع زندگی می‌کند. تراکم چادرها آنقدر زیاد است که گاهی تنها یک جرقه برای شروع آتش‌سوزی کافی است. در هفته جاری کودکی به دلیل آتش‌سوزی در این اردوگاه درگذشت.
در موریا هزاران نفر باید به طور مشترک از یک ظرفشویی استفاده کنند. به گفته ساکنان این اردوگاه بعضی اوقات آنها مجبور هستند ساعت‌ها صف بکشند تا چیزی برای خوردن دریافت کنند.
در بسیاری از شهرهای اروپا این روزها مردم از تماس‌های اجتماعی خودداری می‌کنند ، مواد ضد عفونی کننده را در همه جا به کار می‌گیرند و هر نیم ساعت یکبار دست خود را می‌شویند. اما ساکنان اردوگاه‌های پناهجویان حداقل امکانات بهداشتی را هم در اختیار ندارند. شرایط موجود در این اردوگاه‌ها زمینه مناسبی برای پرورش بیماری‌هاست.
جلوگیری از شیوع بیماری”غیر ممکن” است
سازمان “پزشکان بدون مرز” جلوگیری از شیوع بیماری در اردوگاه پناهجویان یونان را “غیرممکن” خوانده است.
ترس از گسترش ویروس کرونا در سایر اردوگاه‌های پناهجویان نیز در حال افزایش است. در یونان تنها بخش کوچکی از تقریباً چهار میلیون پناهجوی ترکیه در اردوگاه‌ها زندگی می‌کنند. پناهجویان در ترکیه سعی می‌کنند خود را به شهرها برسانند.
اما در مرز ترکیه و یونان، اوضاع رو به وخامت است. از زمانی که رجب طیب اردوغان ، رئیس جمهوری ترکیه، دو هفته پیش اعلام کرد که مرزهای اروپا را باز می‌کند، هزاران پناهجو در امتداد این مرزها سکنی گزیده‌اند.
در جنوب بنگلادش کوکس بازار (Cox’s Bazar)، یکی از بزرگترین اردوگاه‌های پناهندگان در جهان، واقع شده است. در اواخر تابستان سال ۲۰۱۷، صدها هزار روهینگیایی (اقلیت مسلمان میانمار) در پی تعقیب و کشتار و ویرانی دهات و خانه‌هایشان توسط نظامیان میانماری به بنگلادش پناهنده شدند. در حال حاضر حدود ۸۵۰ هزار نفر در این اردوگاه زندگی می‌کنند.
تا کنون تنها سه مورد تأیید شده از مبتلایان به ویروس كرونا در بنگلادش شناسایی شده‌اند که همه آنها در شمال این کشور و در فاصله دوری از اردوگاه‌ها بوده‌اند. اما کارشناسان معتقدند که اوضاع این گونه باقی نخواهد ماند. بنگلادش یکی از پرجمعیت ترین کشورهای جهان است که سیستم بهداشتی و درمانی آن با مشکلات جدی روبروست.
نیروهای امدادی در تلاشند که از ورود ویروس به اردوگاه‌ها جلوگیری کنند. سازمان جهانی بهداشت (WHO) دماسنج‌های مادون قرمز را در فرودگاه نزدیك اردوگاه كاكس بازار توزیع كرده و مسافران پس از ورود باید برای اطلاع از دمای بدن‌شان آزمایش شوند. این سازمان لباس‌های محافظ اضافی در اختیار بیمارستان‌های منطقه قرار داده است. در اردوگاه‌ها به طور مرتب در باره علائم کووید-۱۹ هشدار داده می‌شود و به ساکنان اردوگاه توصیه می‌کنند که باید دست‌های خود را به درستی بشویند.
به حداقل رساندن بازدیدها
استانداردهای مشابهی در سایر اردوگاه‌های پناهجویان به کار گرفته می‌شود. در کنیا، جایی که حدود ۵۰۰ هزار نفر از مردم سومالی و سودان جنوبی در آن زندگی می‌کنند ، دفتر پناهندگی سازمان ملل متحد (UNHCR) پیام‌هایی به تلفن همراه ساکنان اردوگاه‌ها ارسال می‌کند و از آنها می‌خواهد تا علائم احتمالی بیماری را هر چه سریع‌تر گزارش دهند. در ورودی اردوگاه های کوکومه (Kukuma) و داداب (Dadaab) کنترل‌ها افزایش یافته است. اگر کسی به این اردوگاه‌ها وارد شود باید اطلاع دهد که در چند هفته گذشته کجا بوده است.
یوجین بیون، سخنگوی UNHCR در كنیا می گوید که “كارمندان ما فقط ویزیت‌هایی را انجام می‌دهند كه واقعاً ضروری هستند”. به گفته او نیروهای امدادی تلاش می‌کنند از ورود ویروس کرونا به کمپ جلوگیری کنند. از این رو از کسانی که در مرخصی هستند ، خواسته شده که فعلاً به کنیا برنگردند.
از آنجا که اردوگاه‌های کوکومه و داداب از دهه ۱۹۹۰ به بعد تاسیس شدند، از زیرساخت‌های بهتری به نسبت اردوگاه‌های دیگر برخوردار هستند. بسیاری از پناهجویان دیگر در چادرها زندگی نمی‌کنند بلکه در اتاق‌های آجری به سر می‌برند. یک بیمارستان و یک منبع آب در این اردوگاه‌ها وجود دارد. بیون می گوید که “با وجود این، ما خطر را می‌بینیم”. تا کنون یک مورد تایید شده کووید-۱۹ در کنیا وجود داشته است.
سوء تغذیه پناهجویان و خطر بیماری
جیسون استرازیوسو یکی از مسئولان کمیته بین‌المللی صلیب سرخ می گوید که “سوء تغذیه باعث می شود افراد به هر حال زمینه ابتلا به بیماری را داشته باشند”. او می‌افزاید که به همین دلیل مقابله با کووید-۱۹ در صدر برنامه‌های ما قرار دارد.
به گزارش دویچه وله؛ این تنها بیماری نیست که موجب نگرانی امدادگران است: به پناهجویان در بسیاری از کشورها به عنوان میهمانان ناخوانده می‌نگرند. شیوع این بیماری می‌تواند خصومت نسبت به این افراد را که پیش از این هم زیر فشار قرار داشتند افزایش دهد. به گفته فیلیپو گراندیس، کمیسر امور پناهندگان سازمان ملل، “وحشت و تبعیض هرگز بحران‌ها را حل نکرده است”. او خواستار “همدلی با کسانی که آسیب پذیرترین‌ها هستند” شده است.
