کشورهای بزرگ جهان و جمهوری اسلامی روز پنجشنبه ۱۳ فروردین / ۲ آوریل، بدنبال مذاکرات دشوار و هشت روزۀ خود، بر سر آنچه “شاخص های کلیدی” یک توافق نامه است به تفاهم رسیدند. بگفتۀ مقامات آمریکائی “جزئیات به اجرا گذاشتن توافقات بدست آمده باید مورد مذاکره قرار گیرد” و پذیرش و اعتبار هر یک از این موارد به قبول کلیۀ آنها وابسته است.
نکات اصلی توافق لوزان که پایه و اساس حل نهائی اختلافات بر سر برنامۀ هسته ای ایران را تشکیل می دهد، به گزارش خبرگزاری فرانسه از این قرار است :
فعالیتهای غنی سازی ایران
ـ شمار سانتریفیوژهای ایران از ۱۹۰۰۰ دستگاۀ کنونی به ۶۱۰۴ ماشین کاهش خواهد یافت و تنها ۵۰۶۰ ماشین اجازه چرخش و غنی سازی اورانیوم خواهند داشت. ایران تنها حق استفاده از سانتریفیوژهای نسل اول را دارد. مدت این تعهد ۱۰ سال است.
ـ ایران ذخیرۀ اورانیوم غنی شدۀ خود را از ۱۰۰۰۰ کیلوگرم کنونی به ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده در سطح ۳/۶۷ در صد کاهش خواهد داد. مدت اعتبار این تعهد ۱۵ سال است.
ـ ایران تعهد می کند در طول ۱۵ سال آینده به غنی سازی اورانیوم در سطح بیش از۳/۶۷ در صد دست نزند.
ـ کلیۀ ماشین ها و تجهیزات اضافه بر آنچه ذکر شد، در انباری تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار خواهد گرفت و از آنها تنها برای جایگزینی ماشین های دارای مجوز که دچار نقص فنی میشوند، استفاده خواهد شد.
ـ ایران پذیرفته است که در ۱۵ سال آینده به ایجاد هیچگونه تاسیسات غنی سازی اورانیوم نپردازد.
ـ توان و فعالیت غنی سازی اورانیوم توسط ایران چنان تنظیم خواهد شد که این کشور نتواند در مدت کمتر از یک سال به میزان اورانیوم لازم برای ساختن سلاح هسته ای دست یابد. این مدت با توجه به فعالیت کنونی بین ۲ تا ۳ ماه است. بر اساس تفاهم بدست آمده این مدت به یک سال افزایش خواهد یافت. مدت اعتبار این تعهد ۱۵ سال است.
مراکز فردو، نطنز و اراک
ـ مرکزاتمی فردو به یک موسسۀ پژوهش های هسته ای تبدیل خواهد شد. ایران پذیرفته است که حداقل در ۱۵ سال آینده در این مرکز به فعالیت غنی سازی نپردازد. دو سوم سانتریفیوژهای موجود در فردو از محل برداشته خواهد شد.
ـ مرکز نطنز تنها تاسیسات غنی سازی اورانیوم در ایران خواهد بود. این مرکز دارای ۵۰۶۰ ماشین سانتریفیوژ از نسل اول خواهد بود. این تعهدات به مدت ۱۵ سال به اجرا گذاشته خواهد شد. کلیۀ ماشین های غنی سازی نسل دوم، از محل بر داشته و زیر نظر آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار خواهند گرفت.
ـ رآکتور آب سنگین اراک با کمک بین المللی باز طراحی خواهد شد تا به یک مرکز تولید ایزوتوپ برای مصارف پزشکی، کشاورزی و پژوهشی تبدیل شود. قلب این رآکتور از محل برداشته و تخریب خواهد شد و یا به خارج از ایران منتقل خواهد گردید. بازماندۀ سوخت استفاده شده در این مرکز در تمام دورۀ فعال بودن آن از ایران خارج خواهد شد.
ـ ایران در۱۵ سال آینده حق تاسیس رآکتور آب سنگین نخواهد داشت.
کنترل فعالیت های هسته ای ایران
ـ آژانس بین المللی انرژی اتمی مسئولیت کنترل مرتب و دائم کلیۀ مراکز و تاسیسات هسته ای ایران را برعهده خواهد داشت.
ـ بازرسان این آژانس حق دارند از کلیۀ معادن اورانیوم و مراکز تولید کیک زرد – اکسید اورانیوم تغلیظ شده- در مدت ۲۵ سال آینده بازدید بعمل آورند.
تحریم ها و مجازات های یک جانبه و بین المللی
ـ مجازات های برقرار شده توسط ایالات متحد آمریکا و اتحادیۀ اروپا، پس از تائید آژانس بین المللی انرژی هسته ای مبنی بر رعایت کامل مفاد توافق توسط ایران لغو خواهند شد. این مجازات ها در صورت عدم اجرای توافق توسط ایران، مجددا بر قرار خواهند گردید.
ـ مجازات های سازمان ملل متحد، پس از اجرای کلیۀ نکات اساسی توافق لغو میشوند.
ـ ِتوافق بدست آمده مورد حمایت شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار خواهد گرفت و قطعنامۀ جدیدی از سوی این سازمان، ممنوعیت انتقال کلیۀ تکنولوژی های حساس را به ایران تمدید خواهد کرد.
مدت اجرای این تفاهمات همچنان که پیش از این ذکر شد بین ۱۰ تا ۱۵ سال است و کنترل زنجیرۀ دستیابی به اورانیم بمدت ۲۵ سال بر قرار خواهد بود. کلیۀ این موارد باید اینک در توافق نامه ای تا پیش از پایان ماۀ ژوئن تدوین شود.
