تصاویر ماهواره‌ای که جمعه 18 دسامبر به دست آسوشیتدپرس رسید، نشان داد رژیم جمهوری اسلامی در حال ایجاد سایت هسته‌ای زیرزمینی خود در فردو در گرماگرم تنش با ایالات متحده است.
رژیم جمهوری اسلامی به بنای هیچ ساختمان جدیدی در تاسیسات فردو اذعان نکرده که از سوی غرب در سال 2009 در دور قبلی سیاست «لبه پرتگاه» پیش از انعقاد برجام در سال 2015 با رژیم جمهوری اسلامی برملا شده بود.
در حالی که هدف از این ساخت و سازها هنوز مشخص نیست، هرگونه فعالیت در تاسیسات فردو در روزهای پایانی دولت دونالد ترامپ و قبل از مراسم سوگند جو بایدن رئیس جمهوری منتخب، نگرانی تازه‌ای را ایجاد می‌کند.
در واقع، رژیم جمهوری اسلامی در حال ساخت تاسیسات هسته‌ای خود در «نطنز» پس از انفجار مرموز ماه جولای است که رژیم جمهوری اسلامی آن را عملیات خرابکارانه توصیف کرد.
جفری لوئیس کارشناس مرکز مطالعات منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای جیمز مارتین در انستیو میدلبری که در مورد رژیم جمهوری اسلامی تحقیق می‌کند، گفت: «ایجاد هرگونه تغییر در این سایت با دقت مورد توجه قرار خواهد گرفت.»
هیئت نمایندگی رژیم جمهوری اسلامی در سازمان ملل بلافاصله به درخواست توضیح، پاسخ نداد و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز که بازرسان آن در چارچوب توافق هسته‌ای در ایران هستند، به درخواست اظهار نظر، پاسخ نداد.
ساخت و ساز در سایت فردو در اواخر سپتامبر آغاز شد. تصاویر ماهواره‌ای آسوشیتدپرس که مصدر آن شرکت «ماکسار تکنولوجیز» است، نشان می‌دهند که ساخت و سازها در شمال غربی سایت، نزدیک قم در حدود 90 کیلومتری جنوب غربی تهران در حال انجام است.
تصویر ماهواره‌ای در تاریخ 11 دسامبر، زیر بنای یک ساختمان با ده‌ها ستون را نشان می‌دهد. از این ستون‌ها می‌توان در ساخت و سازها برای حمایت از ساختمان‌ها در مناطق زلزله خیز استفاده کرد.
از سوی دیگر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پنجشنبه 17 دسامبر گفت که احیای توافق اتمی برجام در دوران جو بایدن نیازمند توافق جدیدی برای تعیین شیوه بازگشت ایران به بندهایی از توافق فعلی است که این کشور آنها را نقض کرده است.
گروسی گفت: «نمی‌توانم تصور کنم که آنها به سادگی بگویند به نقطه صفر بازگشتیم، زیرا این نقطه دیگر وجود ندارد. مسائل بیشتری مطرح است و من در این‌باره اطلاع داده‌ام. فعالیت‌های بیشتری صورت گرفته و سانتریفیوژهای بیشتری به کار گرفته شده و مسائل بیشتری هم اطلاع‌رسانی خواهد شد.»
مدیرکل آژانس بین‌المللی در ادامه افزود: «خوب با همه اینها چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ این سوالی است که مطرح می‌شود. آنها باید در سطح سیاسی مشخص کنند، چه می‌خواهند و ما هم کمک خواهیم کرد.»
با این حال رافائل گروسی از جو بایدن خواست به توافق هسته‌ای بازگردد و مذاکرات را از سر بگیرد. او چهارشنبه به شبکه سي بي إس نيوز درباره خطرات برنامه هسته‌ای رژیم جمهوری اسلامی و کره‌شمالی گفت: «خروج یکجانبه ترامپ از توافق هسته‌ای به خطرات دامن زد.»
به گفته او از زمان خروج آمریکا از توافق برجام، رژیم جمهوری اسلامی به صورت پله‌ای از تعهدات هسته‌ای خود کاست. گروسی گفت: «رژیم جمهوری اسلامی برنامه هسته‌ای خود را ادامه داد. خوب است که آژانس در ایران حضور دارد و می‌تواند درباره تحولات اطلاع‌رسانی کند.»
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توضیح داد: «آینده به این بستگی دارد که طرف‌های برجام در هفته‌ها و ماه‌های آینده چه کاری انجام دهند. من مطمئنم با روی کار آمدن دولت جدید در واشنگتن و همچنین عوامل دیگر اتفاقات جدیدی رخ خواهد داد. امیدوارم مذاکرات صورت گیرد.»
او درباره انتظاراتش از جو بایدن گفت که انتظار دارد، باید درباره آنچه می‌خواهد انجام دهد، اطلاع‌رسانی کند و از
این رو گفتگوی بایدن با آژانس بسیار مهم است و «از زمان امضای توافق چیزهای زیادی تغییر کرده و شرایط هم تغییر کرده است.»
العربیه نوشت؛ گروسی درباره راهکاری که رژیم جمهوری اسلامی را به انجام تعهداتش پای‌بند کند، هم گفت : «رژیم جمهوری اسلامی انتظارات خاص خودش را دارد و در وین به ما اطلاع داده شد. هر طرف از طرف‌های برجام انتظارات خودش را دارد و من نمی‌توانم به نمایندگی از آنها صحبت کنم.»
