چه شد؟ توانستید به صلح ارمنستان با آذرباییجان دست یابید؟ آقای پاشینیان، با شما و مشاوران تان هستم. چون صلح تصمیمی است که به حداقل دو طرف موافق و مصمم نیاز دارد و یک طرف هرگز کافی نیست، برخلاف جنگ که با تصمیم یک طرف نیز محقق و عملی می شود، “حتی اگر طرف مقابل خواهان صلح باشد”.
مطالبی را که می گویم حتی اگر در مواردی اندکی گزنده است، به حساب شوکی بگذارید که به عنوان آخرین شانس به یک به کما رفته می دهند، تا شاید به زندگی برگردد (حتی تاکید می کنند به قفسه سینه چنان باید محکم ضربه زد که چه بسا احتمال دهید، بشکند! چون این آخرین شانس حیات است). مفاد دوازده گانه تان تقریباً دیده نشده توسط آذرباییجان رد شد. می دانید چرا؟ یعنی بعد از این که هر بار درخواستی داشتند، رفتید و عملی کردید، دوباره درخواست جدیدی مطرح کردند، هنوز نفهمیده اید؟ خبرنگاران وقایع را قبل از وقوع بو می کشند و پی می برند. (به شما بیشتر می خورد که کارگردان فیلم های هالیوودی دهه 50 و 60 با پایین همیشه خوش بوده باشید). یکبار رئیس جمهور آذرباییجان به صراحت و حتی صادقانه به شما گفت که ارمنستان “باید تمامی شروط ما” را بپذیرد تا صلح برقرار شود. معنی آن را از نظر حقوقی می فهمید؟ “به آن نمی گویند صلح، می گویند تسلیم بی قید و شرط”. اگر تعبیر صلح از آن دارید، برایتان سوءتفاهم پیش آمده است. صلح با توافق دو طرف حاصل می شود و تسلیم بی قید و شرط با تحمیل تمام شرایط یک طرف به طرف دیگر. حتی اگر پس از آن قراردادی امضاء شود، تنها رسمیت بخشیدن و قانونی ساختن آن تسلیم بی قید و شرط خواهد بود و بس. شما بخش بزرگی از حقوق حقه مردم تان را مفت واگذاری کرده اید و مابقی را هم دارید واگذارید می کنید برای قراردادی که تضمین صلح نخواهد بود، بلکه دشوارتر ساختن کسب دوباره حقوق ارمنیان توسط حاکمان پس از شما خواهد بود.”آذرباییجان چنین قراردادی از شما می خواهد”. گله مندید که چرا عنوان آذرباییجان غربی را به کار برده اند؟ دلیلش معلوم است، شما یک طرفه، روستاهای تصرف کرده از آذرباییجان را به آنان دادید، در حالی که در هر قرارداد صلحی، “دو طرف پیرامون مبادله زمین های تصرف شده” با هم توافق می کنند و نه واگذاری یک طرفه که بعد این گونه دست تان خالی می ماند. این قوانین حقوقی را حتی طالبان موقع معامله با آمریکا می دانستند، چون مشاورانی داشتند که به آنان راه های حقوقی و گام های ضروری و میزان انعطاف شان را آموزش داده و حتی دیکته کرده بودند، اگر به شما نگفته اند، شرکای صادقی نیستند و راننده ناشی یافته اند که منتظر خطای استراتژیک و غیر قابل بازگشت اش نشسته اند.آذرباییجان با آن منابع نفت و گاز، اولین مقصد سرویس های امنیتی پس از فروپاشی کمونیست بود و موساد که در زمینه براندازی و ضد براندازی قوی ترین سرویس های امنیتی جهان را داشت، از طرف بلوک غرب به سرعت به آذرباییجان فرستاده شد تا ساختار امنیتی جدیدشان را راه اندازی کرده و در دست بگیرد که اگر خرس سیبری دوباره از خواب برخاست، و حتی اگر روسیه آذرباییجان را اشغال کرد، یک ارتش سری و دولت پنهان در آذرباییجان باشد که برای دولت دست نشانده روسیه بحران های متعدد ایجاد کند و روسیه از آذرباییجان نتواند هیچ نفعی ببرد و ناگزیر آنجا را همچون افغانستان ترک کند، و هنوز نیز مدیریت امنیتی آذرباییجان دست موساد و متحد غرب است. حال شما انتظار دارید که این تشنگان نفت و گاز، آذرباییجان را بگذارند و طرف شما را بگیرند؟ شما تنها معدن باارزش لیتیوم در قره باغ کوهستانی داشتید، که آن را هم از دست دادید. علاوه بر آن، اتصال آذرباییجان از طریق لاچین به نخجوان، عملاً آن را به ترکیه وصل می کند و راه زمینی ایران و روسیه در قفقاز جنوبی قیچی می شود. این یعنی گسترش غیررسمی ناتو. عضویت ارمنستان در ناتو را مدنظر دارید؟ اوکراین که بخشی از سرزمین اش را از دست داده نمی تواند عضو ناتو شود، بعد شما می خواهید عضو ناتو شوید؟ این لطیفه ها را چه کسی در گوش تان نجوا می کند؟! به محض خروجتان از پیمان امنیت جمعی، روسیه به آذرباییجان چراغ سبز می دهد تا با حمله نظامی خواسته اش را عملی کند و به قول خودش، آذرباییجان غربی را که بخشی از ارمنستان است، ضمیمه کشورش کند (وقتی شما به خودتان رحم نکنید، چه کسی به شما رحم می کند!). هیچ می دانید چندی قبل ترکیه دولت در تبعید جمهوری ترک زنگزور را در تیر ماه 1399 در آنکارا هم تشکیل داده و همه پست ها و وزارتخانه ها و حتی رئیس جمهورش هم تعیین تکلیف شده، درست مثل سوریه که اینک می بینید، است؟ همین اینک آذرباییجان مشغول ساخت سازه هایی در منطقه جرموک و یک مقر زیرزمینی در منطقه کارواچار است. نزدیک ترین نقطه برای این که هم به نخجوان برسد و هم از مرزهای ایران به دور باشد. هدف مشخص است، البته اگر کسی خودش را به خواب نزده باشد! “این ها واقعیت های پیش روی شماست”، جنگی با یک حمله رعدآسا از همان نقاط به خاک ارمنستان با عنوان آذرباییجان غربی، که ضمیمه کشور آذرباییجان شود. سپس، به شما می گوید “حالا قرارداد صلح امضا کنیم”. البته اگر مردم ارمنستان پس از تصرف سرزمین شان با بی تدبیری شما و مشاوران تان، زنده تان بگذارند.
عضویت در اتحادیه اروپا؟ عجب! همین ترکیۀ عضو ناتو نیم قرن است در پشت دروازه های عضویت اتحادیه اروپا ایستاده، بعد شما در کدام آسمان ها سیر می کنید؟ یک قدم تا حمله آذرباییجان به لاچین فاصله دارید و آن را گذاشته اند تا همزمان با یک بحران جهانی انجام دهند تا تحت شعاع آن واقعه قرار گیرد و خودشان ظرف 72 ساعت کار را تمام می کنند و سپس آتش بس می دهند و می گویند حالا بیاید تا قرارداد صلح ببندیم.
اینک زمان اقدامات عملی و حساب شده است و نه رویاپردازی و خیال پردازی. تنها راه موجود شما برای عدم فروغلتیدن در بزرگترین فاجعه برای ارمنستان تا قبل از هولوکاست ارامنه:
درخواست جلسه اضطراری برای نشست اعضای پیمان امنیت جمعی کنید، موقعیت تان را در آنجا تثبیت کنید و از اعضا بخواهید که “طی اعلامیه رسمی پایانی” حمایت کامل شان را از ارمنستان و تمامیت ارضی آن اعلان کنند و هشدار دهند که با هر اقدام خارجی که خاک سرزمین اعضا را هدف قرار دهد، دیگر تحمل و صبر نخواهند کرد و برای دفاع از عضو مورد حمله واقع شده دست به دخالت مستقیم و اقدام نظامی می زنند.
جناب پوتین توجه کند که ارمنستان اینک نیازمند کمک و نشان دادن راه درست و پشتیبانی عملی است و مقامات کنونی ارمنستان چنان که می بینید، سردرگم هستند و اقدامات تنبیهی تنها موجب سردرگمی و فاصله گیری بیشتر از روسیه و منافع کشور و مردم ارمنستان می شود. از دست دادن یک متحد به سبب یک مقطع از سیاستمداران اش، تصمیمی درست و استراتژیک نیست و باید راه های برون رفت از بحران را به آنان نشان داد و حتی دست شان را گرفت و گام به گام کمک شان کرد. درخواست عضویت ارمنستان در اتحادیه اروپا نه عملی است و نه شدنی و مقامات ارمنی هم به سبب جلب امید جوانان، آن را مطرح کرده اند، و بابت آن نه نگران باشید و نه اقدامی کنید که موجب فاصله گیری بیشتر مقامات ارمنستان از شما شود. همین طور که به مقامات ارمنی گفتم، یک جلسه اضطراری پیمان امنیت جمعی بنا به درخواست رسمی ارمنستان برگزار کنید و ضمن تثبیت موقعیت ارمنستان در آن اتحادیه، در صورت ضرورت، در دفاع رسمی و عملی از ارمنستان هر اقدام لازم را انجام دهید. “تغییر تعدادی از حاکمیت های منطقه” در دستور کار جهانی قرار گرفته اند و ما باید بکوشیم “در مسیری درست”، تا جای ممکن از فواید آن بهره مند شویم و از زیان های آن برای ملت ها جلوگیری کنیم. “اقدامات حساب شده ما” مانع از تضرر مردم و کشورهایمان می شود. چنان که می بینید آذرباییجان به هیچ وجه متحدتان نیست و نیازمندتان نیز نیست و به راحتی تحریم هایی را علیه تان وضع کرده و همچنین ترکیه که یک دودوزه بازی حرفه ای را با ناتو و شما راه انداخته است. هدف اصلی شان قیچی کردن روسیه و ایران در قفقاز جنوبی، از طریق گذرگاه لاچین هست، در حالی که گذرگاه ارس که اینک با توافق آذرباییجان و ایران ساخته شده، ارتباط ترانزیتی را برقرار می سازد، بدون تغییر مرزها و کوتاهی دست ایران و روسیه در قفقاز جنوبی و آن پازل گذرگاه ارس که در دست ایران است، گرویی است که اگر ترکیه و آذرباییجان به هر بهانه ای، شما را از این کریدور حذف کردند، شما نیز کل این مسیر را مسدود کنید.
زمان آن است که توانایی روسیه در دفاع از متحدان را پس از وقایع قره باغ و سوریه، بار دیگر به ثبوت برسانید و کجا بهتر از پیمان امنیت جمعی.
