در پنجم اوت 1949، یعنی حدود 68 سال پیش، زلزله شدیدی شهر کوچک «گوانو» در اکوادور را لرزاند و موجب فرو ریختن ساختمان‌های بسیاری شد اما در همین فاجعه، یکی از بزرگ‌ترین کشف باستان‌شناسان اتفاق افتاد و «مومیایی گوانو» کشف شد. این مومیایی متعلق به قرن پانزدهم میلادی اسراری با خود به همراه دارد که همه آنها بی‌پاسخ مانده‌اند.
در جریان زلزله گوانو، دیوارهای کلیسای قدیمی «آسانچن دیگوانو» به کل ریخت و از درون آن یک خمره بسیار بزرگ بیرون آمد که مومیایی گوانا در آن جاسازی شده بود. اینکه چرا این جسد مومیایی در چنین شرایط خاص و منحصر به‌فردی دفن شده است و چرا در داخل دیوار کلیسا جاسازی شده است، سوال‌هایی هستند که تاکنون بی‌پاسخ و به شکل یک راز باقی مانده‌اند.
نگهبان کلیسا
این مومیایی در قرن پانزدهم یک فرانسیسکان به نام «فری لازارو دی سانتوفیمیا» بوده است. او از اسپانیا به شهر کوچک گوانو فرستاده شده بود تا دین کاتولیک را ترویج دهد. او کمک شایانی کرد تا غذا و کمک‌های اولیه به قبایل بومی که در اطراف گوانو زندگی می‌کردند، برسد. او همچنین یکی از بنیانگذاران شهر دیگری به نام «سن آندرس» بود که با ماشین تا کلیسای گوانو 30 دقیقه راه است.
ماکت سنگ مرمر از کلیسای آسانچن دیگوانو
فری از سال 1565 تا 1572 به عنوان نگهبان در کلیسای آسانچن دیگوانو کار می‌کرد. مردم نقل می‌کنند که از زمانی که وی در این کلیسا به کار مشغول شد، چیزهای بسیار خوبی برای مردم این منطقه که جزو یک قبیله بودند، اتفاق افتاد و احتمالا به دلیل احترامی که مردم برای او قائل بودند، جسد او را در دیوار کلیسا دفن کردند تا روح او همیشه در آنجا حضور داشته باشد و مراقب آنجا باشد. هیچ جسد مومیایی دیگری در این کلیسا یافت نشد اما بقیه دیواری که به دلیل زلزله فرو ریخته است، همچنان پابرجاست و جایی که فری در آن دفن شده، کاملا مشخص است.
بخشی از دیوار قدیمی کلیسای آسانچن دیگوانو
مومیایی گوانو
تاریخ‌نویسان ثبت کرده‌اند که فری در یک خمره بسیار بزرگ یا به زبان محلی «کانتارو» دفن شده بود اما اکنون هیچ اثری از این خمره باقی نمانده است. اینکه چرا فری در این خمره دفن شده است، هنوز راز سر به مهر است. بعضی دانشمندان می‌گویند که دلیل این نوع دفن، احترامی است که به وی داشته‌اند اما حتی اگر این حرف درست باشد، تاکنون هیچ نمونه این شکلی کشف نشده است.
با این حال، نکته جالب جسد فری این است که زمانی که می‌خواستند آن را در خمره جا دهند، با یک پودر سفید که محلی‌ها به آن «کال» می‌گویند، پوشانده‌اند و همین پودر سفید باعث مومیایی شدن جسد او و سالم ماندنش تا به امروز شده است.
نقاشی از مومیایی «فری لازارو دی سانتوفیمیا» در خمره بزرگ
به تازگی دانشمندان با کمک روش سن‌یابی کربنی و مطالعات متعددی که روی جسد فری انجام داده‌اند، سن این مومیایی را تخمین زده‌اند. البته دانشمندان برای تخمین درست، این جسد مومیایی را 60 بار رادیوگرافی و دو بار آندوسکوپی کردند و در نهایتا ارزیابی کردند که او در سن 85 تا 90 سالگی مرده است و قد او حدود 1/70 تا 1/75 متر بوده است. دانشمندان زمانی که از این جسد بازدید کردند، فیلمی را از آن گرفتند.
جالب اینجاست که این مومیایی در حالی کشف شد که یک روسری دور چانه‌اش بسته شده بود. بعضی‌ها ادعا می‌کنند که این روسری برای این بسته شده است که دهانش بسته بماند و بعضی هم می‌گویند که فری دندان‌درد داشته است و دور چانه‌اش روسری بسته‌اند تا دردش کم بشود.
مومیایی گوانو
نکته جالب‌تر
همه این موارد از دفن شدن در خمره تا روسری‌ای که دور چانه فری پیچیده شده است، کلی راز و رمز با خود دارند. اما نکته جالب‌تر و مرموزتر این ماجرا هنوز مانده است. در کنار این مومیایی، یک موش نیز وجود داشته است و این موش به سبک جسد فری، مومیایی شده است. دلیل این کار کاملا غیرقابل پاسخ باقی مانده است. با این حال دو دلیل برای این کار مطرح می‌شود.
براساس اعتقادات و باورهای مردم محلی، فری قبل از مرگش خیلی تنها بوده و این موش تنها دوست و همدم او به شمار می‌آمده است و در نتیجه زمانی که فری می‌میرد، این موش را نیز با او دفن می‌کنند.
به گزارش آنا به نقل از AncientOrigins،برخی دیگر نیز می‌گویند که بعد از اینکه فری می‌میرد و او را دفن می‌کنند، موش به داخل این خمره راه پیدا می‌کند و شروع به خوردن جسد می‌کند و دیگر نمی‌تواند از خمره بیرون برود و در همانجا می‌میرد.
