عضو ستاد ملی مقابله با کرونا گفت: یک خشکشویی در شرق تهران هفته گذشته به دلیل اتوکشی ماسک‌های دست دوم پلمپ شده است.
در روزهایی که وزارت بهداشت بر استفاده همگانی از ماسک به‌منظور جلوگیری از شیوع ویروس کرونا تأکید می‌کند و آمارها گویای آن است که بیش از ۷۰درصد مردم ماسک می‌زنند، انتشار اخباری در شبکه‌های اجتماعی درباره جمع‌آوری ماسک‌های دست دوم و عرضه مجدد آنها، نگرانی‌های زیادی به بار آورده است. بخشی از این خبرها صحت دارد، اما به این معنا نیست که همه مردم باید درباره همه ماسک‌هایی که خریداری و استفاده کرده‌اند، نگران باشند.
همه‌چیز از یک فیلم کوتاه ویدئویی شروع شد. ویدئویی که در موبایل‌ها دست به‌دست می‌چرخید و پسران نوجوانی را نشان می‌داد که در خرابه‌ای در حال جداسازی ماسک‌ها هستند. این تصاویر موجب این برداشت عمومی شد که این ماسک‌ها از زباله‌های تهران جمع‌آوری شده و به این ترتیب جداسازی می‌شوند و ممکن است دوباره در بازار به فروش برسند.
پس از انتشار این ویدئو یکی از خبرنگاران تلویزیون گزارش داد که محلی که در این ویدئو دیده می‌شود در واقع کارگاه تولید ماسک بوده که بر اثر گودبرداری تخریب شده است و کارگران آن پس از تخریب در حال جمع‌آوری ماسک‌ها هستند. این اما تمام ماجرا نیست، آنچه درباره عرضه ماسک‌های دست دوم در جامعه به گوش می‌رسد، ریشه در اخبار دیگری هم دارد.
ایران در ماه‌های گذشته و پس از همه‌گیری کرونا در کشور افزایش تولید ماسک را در دستور کار قرار داده است.
تا پیش از شیوع ویروس کرونا روزانه ۲۰۰هزار عدد ماسک در کشور تولید می‌شد، این آمار تا نیمه فروردین امسال به روزانه یک میلیون عدد رسید و با افزایش خط تولید ماسک رکورد تولید روزانه ۴میلیون ماسک در کشور شکسته شد. آن‌طور که وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده، هم‌اکنون توان تامین مواد اولیه تولید روزانه ۱۰میلیون ماسک در کشور وجود دارد و علاوه بر ماسک‌های سه لایه، مشکل برای تامین ماسک‌های ۵لایه مورد نیاز کادر درمان نیز وجود ندارد؛ با چنین شرایطی و درحالی‌که وزارت صنعت چند روز پیش اعلام کرده بود، صادرات ماسک به خارج از کشور تا اطلاع ثانوی ممنوع شده است، ماجرای باز تولید ماسک‌های دست دوم چیست و برچه مبنایی و برای توزیع در چه بازاری شکل گرفته است؟
ماجرا از چه قرار است؟
محمدرضا محبوب‌فر، عضو ستاد ملی مقابله با کرونا با تأیید این نکته که زباله‌گردان بخشی از ماسک‌های دست دوم را جمع‌آوری و بعد از شست‌وشو و اتوکشی دوباره وارد چرخه مصرف جامعه کرده‌اند، گفت: این ماسک‌ها پس از انتقال به کارگاه‌های خانگی و زیرزمینی، با مواد سفیدکننده شسته شده و سپس خشک و اتو می‌شوند و به بازار عرضه می‌شوند.
او در پاسخ به این پرسش که گفته می‌شود یک خشکشویی در شرق تهران به‌دلیل اتوکشی ماسک‌های دست دوم پلمب شده؛ آیا این خبر درست است؟ گفت: یک مغازه خشکشویی به‌دلیل همکاری در اتوکشی مجدد ماسک‌های دست دوم جمع‌آوری شده از زباله‌ها، هفته قبل با گزارش‌های مردمی پلمب شد. البته این موارد عمومیت زیادی ندارد و مردم نباید نگران باشند.
محبوب‌فر تأکید کرد: ماسکی که شهروندان استفاده می‌کنند باید بسته بندی شده و دارای نشان استاندارد باشد و شهروندان باید از خریداری ماسک‌های بدون نام تجاری و استاندارد خودداری کرده و اقلام بهداشتی را از دستفروشان و مراکز فروش غیرمطمئن خریداری نکنند.
او ادامه داد: باتوجه به شیوع دوباره ویروس درکشور افراد سودجو از این مسئله سوءاستفاده کرده و با جمع‌آوری و شست‌وشوی مجدد این ماسک‌ها آلودگی را به جامعه برمی‌گردانند. به‌گفته این عضو ستاد ملی مقابله با کرونا، استفاده از ماسک‌های ساده خانگی از این ماسک‌ها بهتر است و مردم می‌توانند با پارچه‌هایی که در خانه دارند برای خود و فرزندان‌شان آن را تهیه کنند.
محبوب‌فر گفت: بهتر است مردم ماسک‌های خریداری شده را نیز ابتدا با حرارت بالای ۷۰درجه به وسیله اتو ضدعفونی و استریل کرده و بعد استفاده کنند. همچنین لازم است ماسک‌های خانگی هم بعد از هر بار استفاده با آب و مایع صابون شسته شده، یا داخل آب جوش قرار داده شده و به‌مدت ۱۰ تا ۲۰دقیقه جوشانده شود. ماسک‌های خانگی را اتوکشی کرده و بعد روزانه استفاده کنند.
پاسخ رسمی وزارت بهداشت
وزارت بهداشت دیروز به‌طور رسمی به خبرها و مطالب منتشره درباره ماسک‌های دست دوم پاسخ داد. ۲نفر از مسئولان این سازمان در سخنانی جداگانه از مردم خواستند که در تهیه ماسک‌های مصرفی روزانه بیشتر دقت کنند. ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت در واکنش به این خبرها تأکید کرد، استفاده از ماسک‌های خانگی و دست‌دوز برای مقابله با بیماری کرونا مفید است و مردم حتما نباید از بیرون ماسک بخرند.
او گفت: برخی اوقات ممکن است ماسک‌هایی که از طریق دستفروشان به فروش می‌رسد بهداشتی نباشند یا بازیافت شده باشند.
اما واکنش اصلی و روشن‌تر را در نهایت کیانوش جهانپور، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت نشان داد. او با تأکید بر ضرورت امحای ماسک‌های مصرف شده، از مردم خواست به هیچ عنوان ماسک را از منابع نامشخص و دستفروشان خریداری نکنند و ماسک‌های مصرفی را پاره کنند و دور بریزند.
جهانپور در واکنش به ویدئوهای منتشره در فضای مجازی مبنی بر جمع‌آوری ماسک‌های مصرف شده توسط زباله‌گردها و فروش دوباره آنها، گفت: چگونگی امحای ماسک‌های مصرف شده، بسیار مهم است. مردم دقت داشته باشند که ماسک‌های مصرف شده می‌توانند به نوعی زباله عفونی تلقی شوند، بنابراین چگونگی امحای آنها اهمیت ویژه‌ای دارد. او ادامه داد: امحای ماسک‌ها در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی طبق پروتکل مربوطه بوده، به‌عنوان زباله عفونی با آنها برخورد می‌شود، ابتدا گندزدایی شده و سپس برای امحا توسط شرکت‌ها به مناطق مشخص حمل می‌شوند.
جهانپور گفت: در سطح شهرها خانواده‌ها دقت کنند باتوجه به اینکه احتمال سوءاستفاده از ماسک‌های مصرف شده، وجود دارد، بعد از مصرف یا آن را به نوعی قیچی کنند یا طوری باشد که قابل استفاده مجدد نباشد، سپس آن را داخل کیسه فریزر قرار داده و در سطل‌های زباله بیندازند. ر
رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت تأکید کرد: مردم حتما ماسک را از مراکز مجاز مانند داروخانه‌ها و فروشگاه‌های تجهیزات پزشکی تهیه کنند. البته ماسک‌های خانگی و پارچه‌ای که در منزل تهیه شده نیز در کنترل و پیشگیری از بیماری بسیار تأثیرگذار است؛ این ماسک‌ها قابل شست‌وشو هستند و افراد می‌توانند پس از هر بار مصرف آن را ضدعفونی و اتو کرده و مجددا استفاده کند. جهانپور با تأکید بر اینکه ماسک از هر واکسنی برای پیشگیری از کرونا مؤثرتر است، گفت: استفاده از ماسک تا ۹۵درصد از ابتلا به بیماری کووید-۱۹ جلوگیری می‌کند و مردم نباید در استفاده از آن سهل‌گیرانه عمل کنند.
جهانپور افزود: راه‌های پیشگیری از بیماری کووید-۱۹ در همه دنیا چیزی به‌جز شست‌وشوی مداوم دست با آب و صابون، پرهیز از حضور در اجتماعات غیرضروری، فاصله‌گذاری فیزیکی دقیق و مهم‌تر از همه استفاده همگانی از ماسک به‌خصوص در هنگام حضور در اماکن عمومی نیست.
خبرهایی و همچنین شایعاتی درباره استفاده از ماسک‌های دست دوم نخستین بار نیست که بعد از شیوع ویروس کرونا منتشر شده است. در اولین ماه شیوع ویروس کرونا، این موضوع مطرح شد که ماسک‌های استفاده شده در دیگر کشورها اتوکشیده و دوباره سپس در چرخه استفاده مردم قرار می‌گیرند، یا به کشورهای دیگر صادر می‌شوند. در چین هم زمانی که درگیر همه‌گیری شدید کووید-۱۹ بود، گمانه‌زنی‌هایی درباره استفاده مجدد از ماسک‌ها بر سر زبان‌ها افتاد و بعدها مشخص شد که کارگاه‌هایی برای شست‌وشوی مجدد این ماسک‌ها راه‌اندازی شده‌اند تا کمبود ماسک را در این کشور جبران کنند.
همشهری نوشت؛ ماسکی که شهروندان استفاده می‌کنند باید بسته‌بندی شده و دارای نشان استاندارد باشد و شهروندان باید از خریداری ماسک‌های بدون نام تجاری و استاندارد خودداری کرده و اقلام بهداشتی را از دستفروشان و مراکز فروش غیرمطمئن خریداری نکنند.
