آخرین آمار پایگاه استنادی اسکوپوس تا تاریخ 10/7/1394، اعلام کرد که۶ صدم درصد از کل تولیدات علمی جهان به زبان فارسی است و این در حالی است که در سال ۲۰۰۵ این میزان تنها یک صدم درصد بوده است. نکته قابل توجه در این میان اما کاهش تولید مقالات علمی به زبان عربی است. زبان عربی با حدود ۳۰۰ میلیون مخاطب و گویش کننده تنها ۳ دهم درصد مقالات علمی به زبان عربی داشته است.
تولید مقالات علمی به زبان بومی یکی از معیار های توسعه یافتگی علمی در کشور هاست. البته این مسئله مخالفان خاص خود را هم دارد و آنها می گویند علم باید با زبان بین المللی عرضه شود اما موافقان کارکردهای بومی این اتفاق را دلیلی بر موافقت خود می دانند.
به گزارش خبرگزاری های درون مرز، براساس آخرین آمار پایگاه استنادی اسکوپوس تا تاریخ 10/7/1394 ، ۶ صدم درصد از کل تولیدات علمی جهان به زبان فارسی است و این در حالی است که در سال ۲۰۰۵ این میزان تنها ۱ صدم درصد بوده است. نکته قابل توجه در این میان اما کاهش تولید مقالات علمی به زبان عربی است. زبان عربی با حدود ۳۰۰ میلیون مخاطب و گویش کننده تنها ۳ دهم درصد مقالات علمی به زبان عربی داشته است.
در همین رابطه رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری (RICeST و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) اعلام کرد: بر اساس اطلاعات پایگاه استنادی اسکوپوس تا تاریخ 10/7/1394، جمهوری اسلامی ایران در سال 2005 رتبه 28 دنیا را از لحاظ تعداد مدارک منتشر شده به زبان فارسی در اختیار داشت و از سال 2010 کمیت تولید علم منتشر شده به زبان فارسی روندی صعودی داشته به طوری که در سال های 2010 ، 2011 ، 2012 ، 2013 و 2014 به ترتیب جایگاه زبان فارسی به رتبه های 29 ، 24 ، 22 و 17 ارتقا یافته است.
محمد جواد دهقانی با اعلام اینکه هنوز اطلاعات نهایی کمیت تولید علم در سال 2015میلادی روشن نیست افزود: کمیت تولید علم به زبان فارسی در پایگاه های استنادی بین المللی رشد داشته است که این کمیت شامل مجلات علمی و همچنین کنفرانس هايی است که به زبان فارسی تولید و در پایگاه استنادی بین المللی نمایه سازی می شوند
رییس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری (RICeST) گفت: در سال 2005 از کل تولیدات علم دنیا، 87 درصد به زبان انگیسی تولید می شد، اما این میزان در سال 2014 به 92 درصد افزایش یافته است. زبان چینی دومین زبان علمی دنیا است و به طور متوسط 4 درصد تولید علم دنیا به زبان چینی است. زبان اسپانیایی و آلمانی بعد از زبان چینی رتبه های بعدی را در اختیار دارند.
وی گفت: سهم زبان فارسی از کل تولیدات علم دنیا از 0.01 درصد (یک صدم درصد) در سال 2005 به 0.06 درصد (شش صدم درصد) در سال 2014 ارتقا پیدا کرده و در سال 2014 سهم زبان های نروژی، اوکراین، مجارستانی، اسلوونی، دانمارکی، اسلواکی، بوسنی، لیتوانیایی، رومانیایی و فنلاندی از زبان فارسی کمتر شده است.
دکتر دهقانی افزود : در سال 2014 سهم زبان عربی از تولیدات علم دنیا 0.01 درصد (یک صدم درصد) بود، این در حالی است که سهم این زبان در سال 2011 و 2012 حدود 0.03 درصد (سه صدم درصد) بوده است، بنابراین به نظر می رسد کشورهای عربی این مسئله مهم را در سیاست های علمی خود نگنجانده اند.
رییس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری خاطرنشان کرد: از سال 2005 تاکنون تعداد 7024 مقاله علمی به زبان فارسی در پایگاه استنادی اسکوپوس نمایه سازی شده است که با توجه به تعداد 298918 مدرکی که از جمهوری اسلامی ایران در این پایگاه نمایه سازی شده است باید گفت: سهم زبان فارسی 2.3% ( دو ممیز سه دهم درصد) از کل تولیدات علم کشور است.
به گفته او در سال 2005 تعداد 226 مقاله به زبان فارسی در سطح بین المللی منتشر شده بود، اما این میزان درسال 2013 به تعداد 1514 مورد افزایش یافت که برابر با 3.7 درصد (سه ممیز هفت دهم درصد) از کل تولیدات علم کشور در سال 2013 است.
دکتر دهقانی گفت: علیرغم رشد زبان فارسی به عنوان زبان علم بین الملل، کشور نیاز دارد تا گام های بزرگی در این زمینه بردارد. یکی از مناسب ترین راه های عملی برای گسترش زبان فارسی سرمایه گذاری در صنعت نشر حرفه ای است.
او گفت: همچنین سیاستگذاری به منظور تشویق نشریات و کنفرانس های علمی فارسی یکی از راه های توسعه زبان فارسی به عنوان زبان علم است زیرا بازار نشر علم دنیا یک بازار انحصاری است و تنها هفت ناشر بین المللی بیش از 50 درصد مقالات دنیا را منتشر می کنند، بنابراین توسعه زبان فارسی به عنوان زبان علم بین المللی نیازمند سرمایه گذاری، برنامه ریزی، آموزش و تشویق مولفه های اثرگذار در نشر علم است
