الواح به جای مانده از هخامنشیان حاوی اطلاعات گستردهای از آن دوران است، بخشی از این اطلاعات مربوط به غذا و خوراک دوره هخامنشی است.
هاید ماری کخ ایرانشناس برجسته آلمانی که برروی دوره ایلامیان و هخامنشیان مطالعات گستردهای انجام داده در کتاب معروف خود «از زبان داریوش» که آن را بر اساس یافتههای الواح هخامنشی نوشته است به خورد و خوراک در دوره هخامنشی نیز پرداخته است.
در کتاب او بارها و بارها عنوان میشود که بر اساس نوشتههای بر روی الواح گلی به جای مانده «جو» غذای اصلی مردم در زمان هخامنشی بوده است.
مردم دوره هخامنشی «جو» را در «هاون» میکوبیدند و با آن آش درست میکردند این آش با شیر بز و گوسفند غنیتر و با میوه کامل میشد، این غذا همان آشی است که آشپزهای دربار به عنوان یک غذای عمومی کارکنان دربار میپختند.
همچنین مردم جو را آرد میکردند و در تنورهای خانگی با آن نان میپختند. شیرینی نیز یکی دیگر از خوراکیهایی بود که آنها با جو میپختند.
غذای دیگر اینگونه تهیه میشد که جو را نیمکوب میکردند و با شیر و میوه با آن حریره درست میکردند.
هاید ماری کخ در کتاب خود اشاره میکند که مردم در دوره هخامنشی آب را در کوزه و غلات را در کندوهای بزرگی که نیمی از پیکره آن در زمین فرورفته بود نگهداری میکردند.
به غیر از جو و غلات، گوشت پخته و کباب هم از غذاهای آن دوره به حساب میآید البته مردم عادی نمیتوانستند هر روز گوشت بخورند اما در جیره غذایی آنها گوشت هم وجود داشت. بر اساس نوشتهها گوشت ماکیان نیز در سفره هخامنشی جای داشتهاست.
نخود، نخود سبز، عدس و لوبیا و عدس هم از حبوباتی بودند که در ایران کشت میشدند.
پیاز، سیر و تره نیز از ضمائم اصلی سفره یرانیان بودهاست.
کخ در کتاب خود زندگی روزانه یک خانواده ۵ نفری در دوره هخامنشی را روایت میکند، بغهپاته و رتینا ۳ فرزند دارند، آنها در دشت پایین دژتخت جمشید زندگی میکنند، بغه پاته نقرهکار است و در خزانه کار میکند. رتینا نیز خیاط است، یکی از فرزندان آنها پیش منشی خط میخی میآموزد دیگری با پدرش نقره کاری میکند و فرزند کوچکشان روزها که مادر و پدر به سرکار میروند در مهد پیش مربی میماند.
سایت خبری چمدان گزارش داد: رتینا برای صبحانه خانواده از آرد گندم، انجیر و زردآلوی خشک حریره درست کرده است، آنها نهار را نیز در محل کار میخورند که آش سبزی است و برای شام هم نان جو، همراه با پیاز، ماست و پنیر بز میخورند البته مرغ آنها هم تخم گذاشته اما آن را برای روزهای دیگر ذخیره میکنند.