گردشگران و اتباع هفت کشور میتوانند بدون ویزا به ایران سفر کنند، فقط کافی است گذرنامهی معتبر داشته باشند و در فهرست ممنوعالورودها نیز نباشند.
براساس اطلاعات پلیس فرودگاههای کشور، اتباع کشورهای سوریه، ترکیه، لبنان، جمهوری آذربایجان، گرجستان، بولیوی و مصر بدون آنکه به ویزا نیاز داشته باشند، – حتی از نوع فرودگاهی – میتوانند برای مدت زمان مشخصی به ایران سفر کنند.
لغو یا تسهیل ویزای ورود، یک اقدام دیپلماتیک است که معمولا با در نظر گرفتن قوانین و شرایط کشورها و با توجه به مبادلات سیاسی و گاه تجاری اتفاق میافتد.
ایران از دولت دهم تصمیم گرفت سیاستهایش را دربارهی ویزا آسانتر کند، به همین دلیل اعلام کرد میخواهد دستکم با 60 کشور دنیا لغو ویزا داشته باشد، ادعایی که هیچگاه به مرحله اجرا نزدیک نشد.
در دولت یازدهم این تمایل بار دیگر مطرح شد، برای همین کارگروهی با عضویت نهادهای امنیتی و انتظامی، وزارت امور خارجه و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تشکیل شد که تصمیمها و طرحهای آن در کمیسیونهای تخصصی هیأت دولت بررسی و مشخص شده و اکنون معطل تصویب در هیأت وزیران است.
افزایش اعتبار ویزای فرودگاهی ایران از 14 روز به یک ماه یکی از این تصمیمها بود که مسعود سلطانیفر، رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان عضوی از هیأت دولت اعلام کرد، به زودی در هیات دولت تصویب میشود.
ایران درحال حاضر برای تمام کشورها غیر از 10 کشور کلمبیا، سومالی، انگلیس، کانادا، آمریکا، بنگلادش، اردن، عراق، افغانستان و پاکستان امکان صدور ویزا در فرودگاه را فراهم کرده است.
جدا از صدور ویزای فرودگاهی که دولت ایران امکان آن را برای تسهیل در سفر اتباع و گردشگران خارجی به این کشور فراهم کرده، اتباع هفت کشور سوریه، لبنان، ترکیه، جمهوری آذربایجان، بولیوی، مصر و گرجستان میتوانند بدون ویزا و فقط با داشتن گذرنامهی معتبر، مُهر ورود به ایران را دریافت کنند و برای مدت زمانی مشخص طبق آنچه دولت ایران با توجه به توافقات دیپلماتیک و قوانین حاکمیتی تعیین کرده است، به کشورمان سفر کنند.
بر این اساس شهروندان سوریه 90 روز، گرجستان 45 روز، بولیوی 30 روز، مصر 20 روز، لبنان و جمهوری آذربایجان هر یک به مدت 15 روز بدون آنکه به ویزا نیاز داشته باشند میتوانند در ایران بمانند و اگر بیش از این سفر طولانیتری داشتند باید برای گرفتن ویزا از طریق نمایندگیهای وزارت خارجه اقدام کنند.
ایران سال 1388 روادیدش را برای اتباع جمهوری آذربایجان لغو کرد، این سیاستی یک طرفه از جانب دولت ایران بود، چرا که اتباع ایرانی بدون ویزا نمیتوانند به این کشور سفر کنند. اگرچه اتخاذ این سیاست ورود اتباع آذربایجانی به ایران را در یکی دو سال اخیر که بیشتر برای تجارت و یا درمان سفر میکنند افزایش داده است. بر اساس آمارهای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری جمهوری آذربایجان دومین کشور گردشگرفرست به ایران پس از عراق است.
با آنکه ایران و گرجستان نیز یک توافقنامه دو طرفه برای لغو ویزا داشتند، اما سال 92 دولت گرجستان یک باره و یک طرفه از این توافقنامه خارج شد و بار دیگر ویزای خود را برای ایرانیها برقرار کرد. دلیل گرجستان برای تغییر رویکردش «نگرانی دولت از گسترش روابط بازرگانی و استفاده ایران از سیستم مالی این کشور برای دور زدن تحریمها» اعلام شد.
اما ایران با دولت مصر نیز این سیاست را یک طرفه اجرا میکند و در شرایطی که اتباع مصری امکان سفر 20 روزه به ایران بدون داشتن ویزا را دارند، اما دولت مصر سیاستهای چندان آسانی در صدور ویزا برای اتباع ایرانی ندارد، به شکلی که در حال حاضر تعاملات گردشگری دو کشور کاملا ضعیف است.
لغو ویزای ایران با لبنان نیز یک طرفه انجام شد، اما دولت این کشور در سال 90 اعلام کرد ویزای خود را برای اتباع ایرانی لغو میکند، چرا که بنابر اظهارات وزیر جهانگردی لبنان، ایرانیها یکی از مهمترین گردشگران لبنان به شمار میآیند. لبنان حتی برای یک دورهی آزمایشی ویزای خود را برای ایرانیها فرودگاهی کرد، اما تاکنون خبری از لغو ویزا نشده است.
موافقتنامه لغو ویزا با بولیوی نیز در سال 2012 امضا و اعلام شد ایران اتباع بولیوی را بدون ویزا میپذیرد. این اقدام در راستای گسترش مناسبات ایران با سایر کشورها اعلام شد.
وزارت اطلاعات ایران به عنوان عضو کارگروه تسهیل ویزای ایران موافقت خود را با لغو ویزا با 12 کشور دیگر اعلام کرده است، اما رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفته است؛ لغو ویزا یک سیاست دوطرفه است که با توجه به شرایط سیاسی و قوانین حاکمیتی کشورها تعیین میشود و خواست وزارت خارجه انجام توافقی دو سویه است.