حسن روحانی در مصاحبه با روزنامه واشنگتن پست به پرسش‌هایی درباره مهمترین مسایل ایران بویژه مسأله هسته‌ای و رابطه ایران و آمریکا، مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله سوریه پاسخ گفت.
به گزارش خبرنامه ملّی ایرانیان به نقل از ایسنا، مشروح این مصاحبه به شرح زیر است:
مجری: جناب آقای رییس‌جمهور اجازه دهید از شما به عنوان مذاکره کننده ارشد سابق پرونده هسته‌ای، بخواهم برخی مواردی را که امروز در جمع مسئولان رسانه‌های آمریکایی بیان کردید، بیشتر برای من توضیح دهید، شما برای مثال صحبت از شفافیت کامل کردید، آیا شفافیت واقعا کامل خواهد بود؟ منظور شما این بوده برای مثال معنای آن این است که ایران به پروتکل الحاقی هم بپیوندد؟ آیا منظور این است که بازرس های آژانس بتوانند به این سایت‌هایی که گفته می‌شود ابعاد احتمالی نظامی هم دارند و در عین حال هسته‌ای هم هستند، دسترسی پیدا کنند؟
روحانی: اصولا حل و فصل مسایل هسته‌ای جزو وظایف دولت‌هاست. استراتژی کلی همان است که رهبری نظام هم بر آن نظر دارد. من به دلیل اینکه در مساله هسته‌ای سالها خودم مسئول مذاکرات بودم، به این چارچوب ها آشنا هستم. بنابراین در چارچوب آن سیاست کلی، دولت کاملا توانمند است که مذاکرات هسته ای را تا نهایت پیش ببرد. من هم مسئولیت مذاکرات در این زمینه را به وزارت خارجه واگذار کردم.
شما می دانید که از سال 2003 تا 2005 عملاً پروتکل الحاقی در ایران اجرا می‌شده و به دلیل اینکه پرونده به شورای امنیت رفت، مجلس شورای اسلامی جلوی اجرای پروتکل را گرفت. به اعتقاد من اشتباه غرب از همین نقطه شروع شد؛ چون دلیل اینکه اینها تصمیم گرفتند پرونده را به شورای امنیت در سال 2005 ببرند، این بود که ایران فعالیت در کارخانه اصفهان را شروع کرده بود، اصفهان مرکز U.C.F است که کیک زرد تبدیل می شود به U.F.six. مرکز اصفهان از روز اول تحت نظارت آژانس بود، حتی از زمانی که ساختمانش ساخته می‌شد و خودِ آژانس اعلام کرده بود که در مرکز U.C.F اصفهان هیچ گونه تخلفی صورت نگرفته است.
می خواستم برای شما توضیح دهم که مشکل عدم اجرای پروتکل که ایران از سال 2003 اجرا می‌کرد و علت اینکه متوقف شد، اشتباهی بود که غرب برای ارجاع پرونده به شورای امنیت سازمان ملل کرد. علتی هم که ارجاع کرد به خاطر راه اندازی اصفهان بود، خواستم بگویم از نظر آژانس در اصفهان هیچ گونه تخلفی صورت نگرفته بود و بنابراین این ارجاع اشتباه بود و آن باعث شد که پروتکل، اجرایش متوقف شود. حتی نسبت به ابعاد مطالعات ادعایی که شما مطرح کردید بین سال 2003 تا 2005، آژانس حتی به مراکز نظامی که می‌خواست دسترسی پیدا کند، ما اجازه دسترسی دادیم.
در واقع سوال اصلی در ایران این است که اگر واقعا آژانس یا غرب دنبال روشن شدن مسایل بوده چرا هر مقدار که ایران شفافیت نشان داد آنها عکس العمل مناسب نشان ندادند؟ در واقع یک سوال اساسی این هست که آیا مساله هسته‌ای یک بهانه است، یا واقعا در زمینه مساله هسته‌ای سوال وجود دارد؟ عده ای معتقدند که این یک بهانه است پس همکاری خاصیتی ندارد. ما امیدواریم در مذاکرات 1+5، اعضای 1+5 نشان دهند که مساله هسته‌ای یک بهانه نیست، واقعا سوال منطقی وجود دارد. اگر واقعا دومی باشد به راحتی مساله قابل حل و فصل است.
مجری: پس برای اینکه من درست متوجه شوم از بیانات شما، آیا منظور این است که اگر اینها با این قدم جلو بیایند آن فعالیت‌هایی که ایران قبلا انجام داده با شفافیت و حاضر شد انجام بدهد و شما فرمودید سال 2003 تا 2005 با توجه به اینکه ایران حق غنی سازی اش شناخته شود، ایران حاضر است آن کارها را انجام بدهد؟
روحانی: اول باید غرب برگردد به سال 2003، بعد آنوقت ما می توانیم راجع به سال 2003 صحبت کنیم. چون بحث ارجاع پرونده به شورای امنیت سازمان ملل و بحث تحریم مطرح است، بحث تحریم یک جانبه مطرح است، یعنی غرب قدمهای غیرقانونی زیادی برداشته. اولین سوال این است که آیا غرب برمی‌گردد به سال 2003؟ من بخواهم به طور خلاصه بگویم اگر غرب به همه حقوق قانونی ایران اذعان کند و آن را بپذیرد، از جمله غنی سازی در خاک ایران، به اعتقاد من شفاف سازی در چارچوب مقررات بین‌المللی از طرف ایران مشکلی نخواهد بود.
مجری: آقای رییس جمهور اجازه بدهید سوال دیگری بپرسم در خصوص اختیارات جنابعالی، آیا اختیارات جنابعالی در خصوص مذاکره در مورد مسایل غیر هسته‌ای هم هست؟ برای مثال، مساله آینده سیاسی سوریه. اگر ایران به مذاکرات ژنو 2، به کنفرانس مربوطه دعوت شود، آیا شما اختیار دارید به این دعوت پاسخ مثبت بدهید؟ سوال من این است که آیا رهبر در ایران باید اول اختیارات را به شما تفویض کند، بعد شما بتوانید کارها را انجام بدهید؟
روحانی: رییس‌جمهور همه اختیارات لازم برای مذاکرات در زمینه منافع ملی و امنیت ملی کشور را دارد. هر گونه همکاری بین المللی که تشخیص دهیم به حل و فصل مساله سوریه و از جمله توقف جنگ داخلی و حاکمیت نظر مردم در آینده سوریه، ایران حتما فعال خواهد بود. در هر مذاکراتی از جمله «ژنو 2» اگر بدون پیش شرط باشد، ایران حضور خواهد داشت.
مجری: بگذارید از شما درخواست کنم از آنجایی که کشور شما هم قربانی استفاده از سلاح شیمیایی بوده اید به این سوال به واضح‌ترین شکلی که می‌توانید پاسخ دهید، گزارش بازرسان سازمان ملل نشان می‌دهد از جایی که راکت‌ها شلیک شده برای بیشتر ناظرین شکی باقی نگذاشتند که اینها به وسیله دولت سوریه استفاده شده، دولت رییس جمهور بشار اسد. قضاوت شما چیست؟ احساس شما در مورد استفاده از سلاح‌های شیمیایی چیست؟
روحانی: ببینید در مساله سوریه آنچه که الان مسلم است این است که سلاح شیمیایی به کار رفته، آن چیزی که مشخص نیست این است که چه کسی یا چه گروهی این سلاح را به کار برده است؟ کاربرد این سلاح را از طرف هر کسی باشد محکوم می کنیم چون ما قربانی این سلاح هستیم و خوشحالیم از اینکه دولت سوریه به کنوانسیون منع سلاح های شیمیایی CWC پیوست.
مجری: می‌خواهم موضوع صحبت را به این شانس بزرگی که برای کشور شما و کشور من و برای جهان به وجود آمده و من فکر می‌کنم یک پیچ تاریخی برای تاریخ جهان معاصر است، معطوف کنم. می‌خواهم از شما در مورد پروسه عادی‌سازی روابط بین دو کشور براساس منافع مشترک و احترام متقابل بپرسم. یک نقطه آغاز می‌تواند حضور رسمی دیپلماتیک باشد با سفارت‌ها بتوانند، فعالیت کنند تا تجارت به صورت عادی بتواند شکل بگیرد. آیا این چیزی است که دوست دارید ببینید و آیا اجازه انجام این کار را دارید؟
روحانی: ببینید اصلِ اینکه بین ایران و ایالات متحده باید تنش‌ها کاهش یابد از دید این دولت کار درست و مثبتی است. می‌دانید که بی‌اعتمادی‌های بسیار زیادی بین دو دولت وجود دارد، از دید جمهوی اسلامی ایران و مردم ایران، دولت آمریکا سیاست‌هایش نسبت به کل منطقه ما و از جمله ایران اشتباه بوده است، اما در عین حال ما باید نگاهمان به آینده باشد. اولین قدم این است که ما بتوانیم این اعتماد را از نو بسازیم، من از مجموع پیام‌ها و نامه‌هایی که بین من و آقای اوباما تبادل شده به این نقطه نظر رسیدم که ما باید از یک نقطه آغاز کنیم و من فکر می‌کنم نقطه آغاز، موضوع هسته‌ای ایران است. اگر ما در مذاکراتمان نسبت به بحث هسته‌ای ایران در یک زمان کوتاه معقول به نتیجه نهایی برسیم، راه برای مذاکره در سایر زمینه ها باز خواهد شد. بنابراین پیشنهادم این است که دو طرف همه انرژی دیپلماتیک و مذاکراتی‌شان را برای حل و فصل این مساله بگذارند. تصمیم دولت من این است که بعد از حل و فصل مساله هسته‌ای راجع به سایر موضوعاتی که مورد علاقه دو طرف است، گفت‌وگوها را ادامه دهیم.
مجری: در واشنگتن گفته می‌شود که شما و دولت شما می‌خواهید سریع حرکت کنید. همانطوری که همین الان گفتید. در یک بازه زمانی معقول پرونده هسته‌ای تعیین تکلیف شود و من پیش‌بینی‌هایی شنیده‌ام که این می‌تواند چند ماه باشد و ما باید حتی به آخر سال هم برای دستیابی به این نتیجه امیدوار باشیم. آیا این درست است؟
روحانی: هر چه زودتر بهتر، هرچه زمان کوتاه‌تر باشد به نفع دو طرف است، اگر این زمان سه ماه باشد، اولویت ماست، اگر این زمان شش ماه باشد، باز هم خوب است، بحث ماههاست، بحث سالها نیست.
مجری: و فقط آن موقع سوال بازگشایی سفارت‌ها متناسب خواهد بود؟
روحانی: همه چیز بعد از حل مسایل مهم بین دو طرف امکان‌پذیر است. هیچ‌چیز امکان‌ناپذیر نیست. باز هم تکرار می‌کنم، آن، بنای اعتماد است که بسیار مهم است.
مجری: این برای من و دیگران واضح و روشن است. من می‌خواهم در مورد موضوعی که در دوره تبلیغات شما پیش کشیده شد، بپرسم و آن موضوع امنیتی کردن فضای سیاسی ایران است، من برایم جالب بود که رهبری یک هفته پیش گفت نیازی نیست سپاه پاسداران در مسائل سیاسی کار پاسداری انجام دهد. به بیان دیگر باید مرزهایی باشد. دولت شما چطور می‌خواهد کم کند یا جلوگیری کند از امنیتی شدن فضای سیاسی در ایران؟
روحانی: کاملا درست است، یکی از برنامه های دولت و قول های دولت به مردم این بوده که فضای جامعه را کاملا فضای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کند به جای امنیتی.
نسبت به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که شما اشاره کردید، می دانید که این نهاد، نهاد بسیار مهمی است. سپاه پاسداران همان نهادی است که در جنگ 8 ساله نقش بسیار زیادی برای پیروزی ملت ایران داشت. بحث اصلی این است که سپاه پاسداران باید مسایل سیاسی را به خوبی بداند و تجزیه و تحلیل کند، اما در گروههای سیاسی و در دسته‌بندی‌های سیاسی و تشکل های سیاسی حضور نداشته باشد. در این زمینه مقام معظم رهبری نظرشان را بیان کردند و دولت هم همان نظر را دارد.
مجری: رییس جمهور اوباما روشن کرد که امیدوار است با شما دست بدهد و چند کلمه رد و بدل کند که اتفاق نیفتاد. من حس می‌کنم که شما فکر می‌کنید هنوز وقت آن نرسیده است. وقتی که وقت آن شده باشد یا اگر شما دیروز او را دیده بودید چه می‌گفتید؟
روحانی: به هر حال که این مساله پیش نیامد و اگر پیش آمد، آنوقت حرفهایش هم همان زمان زده خواهد شد. به هر حال اگر به هم می‌رسیدیم و دست می‌دادیم، بیشتر از امیدها و آینده صحبت می‌کردیم و اینکه ما باید به منافع دو ملت فکر کنیم و نباید به گروههای فشار اجازه داده شود این روند را تخریب کنند.
مجری: متشکرم جناب رییس‌جمهور. از ملاقات شما لذت بردم و امیدوارم بزودی دوباره شما را ببینم.
روحانی: خیلی متشکرم.
