دکتر کاوه احمدی علی آبادی
عضو هئیت علمی دانشگاه آبردین با رتبه پروفسوری
عضو جامعه شناسان بدون مرز(ssf)
در یمن -همان گونه که قبلاً نیز خاطر نشان ساخته بودم، ما با خواسته مردم جنوب مواجه بودیم که یکدفعه خود را قربانی جنگ، محاصره همه جانبه و قحطی یافتند که که نه گزینشگر هیچ یک بودند و نه مستحق اش بودند. در شمال دو دولت به جان هم افتاده بودند و آنان را به سوی بحران های شان هل داده بودند و هر گونه اعتراضی را نیز با این عنوان که فعلاً باید متحد باشند، برنمی تافتند. اما اتحاد در چه چیز؟ جنگ! آن ها اصلاً نمی خواستند بجنگند. آنان مدت ها قبلاً هیچ یک از دو دولتی –در شمال- را که بعدها به جان هم افتادند، قبول نداشتند و حالا باید برای چیزی که قبول نداشتند نه فقط متحد می شدند که حتی می جنگیدند!! جنوبی ها پس از اتحاد با شمال، خود را بازنده بزرگ اتحاد یافتند. چون تبعیض و عدم توجه به سازندگی و توسعه مناطق جنوبی که بعد از اتحاد، پای القاعده را نیز به مناطق جنوبی باز کرد، موجب شده بود تا یمن جنوبی که دولتی سکولار و متمایل به چپ داشت، با حاکمیت های عشیره ای –مذهبی متعدد و بعضاً هم پیمان با تندروهای مذهبی، جایش را عوض کند و این عقب گرد بزرگ به همراه فقر و دیکتاتوری باند عبدالله صالح، فجایعی بودند که خواسته های استقلال طلبانه را از گروهی کوچک به اکثریتی بزرگ از مردم بدل ساخت و پس از جنگ و محاصره یمن و قحطی و وبا به “مطالبه همگانی در یمن جنوبی” تبدیل شد.
پس نباید تردید می کردیم تا سه چهارم یمن را بیش از این، قربانی یک چهارم اش نسازیم و حتی بدون توقف جنگ داخلی در یمن، یمن جنوبی را از “جنگ و محاصره” به دور سازیم و در قالب مجلس و دولتی منتخب برای “حل سریع برون رفت” از بحران های فوق گام برداریم. خوشبختانه دیدیم که اقدامات پیشنهادی به سبب تمایل بالای همگانی در یمن جنوبی به سرعت انجام شد و تقریباً همه چیز عالی پیش رفت، به جز “درگیری نظامی در 48 ساعت آخر”، که منجر به مرگ تعدادی از مردم شد و “آن قابل اجتناب بود” و می شد توافقی که جنوبی ها با حمایت امارت با دولت قانونی یمن با حمایت عربستان صورت دادند، بدون درگیری حاصل شود (توجه و جبران هر نوع درخواست بازماندگان قربانیان درگیری اخیر برعهده مسئولان یمن جنوبی است و باید نسبت بدان پیگیر باشند و آن اولین آزمون برایشان خواهد بود). با این وجود، درک سریع بحران و ابعاد فاجعه در صورت تداوم درگیری توسط رئیس جمهور قانونی یمن موجب شد باز یمنی ها از فاجعه ای دیگر به دور بمانند. اگر علی عبدالله صالح یک دهم رئیس جمهور قانونی کنونی یمن (عبد رَبُّه منصور هادی) درایت و مسئولیت داشت، یمن هرگز دچار چنین فاجعه ای که شاهدیم نمی شد و مردم قدر سیاستمداران “با درایت و مسئول” شان را بدانند که امروز در خاورمیانه، آنان غنیمتی بزرگ اند و مللی را که اینک گرفتار جنگ داخلی می بینید، اگر سیاستمداران مسئولی داشتند به این فجایع دچار نمی شدند. مسئولان جنوب به اتحاد مسئولانه شان با رئیس جمهور قانونی کنونی یمن و دولت اش و هر تعهدی که طی توافق نامه پذیرفتند، پایبند باشند که آن ضامن اول “صلح و سپس بقیه اهدافی” است که در پیش دارید.
اتحاد عربی به رهبری عربستان توجه کند که یکی از راهکارهای اصلی اقدامات اخیر، خروج یمن جنوبی یعنی سه چهارم کشور از محاصره ای زمینی و هوایی و دریایی بود که اعمال شده بود و “باید آن برداشته شود”. امنیت یمن جنوبی با مدیریت امنیتی امارات به همراه همکاری محلی مردم و دولت محلی جنوب -که امکان مبارزه موثرتر با القاعده و سایر گروه های تروریستی را میسر می سازد- امکان هر نوع سوء استفاده ای را از طرف مزدوران رژیم ایران و انصارالله می گیرد و باید این محاصره که موجب قحطی، فقر مضاعف و حتی شیوع بیماری های واگیر شده هرچه زودتر برداشته شود. منظور از برداشتن محاصره، ارسال کمک های انسان دوستانه با کمک کاروان ها و از طریق محموله هایی نیست، بلکه بازگشت هر نوع ارتباط یمن جنوبی با دنیای خارج مثل پیش از زمان جنگ داخلی است، اما در منطقه یمن شمالی می توان کاروان ها و محموله هایی را زیر نظر نهادهای بین المللی و با سرعتی بیشتر از گذشته در دستور کار بگذارید و گرنه یکی از اهداف اصلی تشکیل دولت جنوب که “خروج از شرایط جنگی” بود، تأمین نمی شود و نارضایتی عمومی ادامه خواهد داشت و از حوثی ها به سوی محاصره کنندگان خواهد چرخید.
پیرامون این که یمن جنوبی کشوری مستقل باشد یا دولتی مستقل که به همراه دولت یمن شمالی، یک کشور با رئیس جمهور مشترک تشکیل دهند، باید تنها ملت یمن جنوبی طی همه پرسی “تصمیم نهایی” را بگیرند، اما فعلاً هر توافقی را که دو طرف صورت دادند، “اعمال کرده و بدان پایبند” باشند.
فقط مسئولان و متحدان شان دقت کنند که اشتباهات گذشته نباید تکرار شوند. مردم یمن چه قبل از بهار عربی و چه پس از آن، قربانی دیکتاتوری و عدم درایت صالح و خانواده و باند وی شدند و قرار نیست، پس از این همه هزینه دوباره به یکی از همان ها یمن شمالی سپرده شود. نه مردم چنین کسانی را خواهند پذیرفت و نه صلاح است که اشخاصی با آن کارنامه پس از جنگ داخلی و ساخت و پاخت با حوثی ها برای ماندن در قدرت دوباره بر سر کار آیند و روز از نو و روزی از نو. “یکی از اشتباهات سیاستمداران عرب در این چند ساله این است که آنان برای راه حل های سیاسی مدام به عقب نگاه می کنند و عجیب تر این که اصرار به گماردن اشخاصی به عنوان متحدشان دارند که کارنامه غیرقابل قبولی داشته اند”. اگر عراق را اعراب به ایران باختند به این سبب است که هنوز که هنوز است بدنبال بازگرداندن بعثی های عراق بر سر قدرت هستند! همین اصرار باعث شد، قیام سنی ها عراق به جای مسیریابی درست، با رفتن زیر چتر بعثی های سابق سر از داعش درآورد. همان موقع نیز که رژیم بعث بر سر کار بود، کارنامه قابل قبولی حتی برای اعراب نداشت و اشغال ناگهانی کویت در حالی که متحدان بعث بودند، بارزترین اش است. ما هم در عراق، هم در یمن و هم در سوریه شاهد نسلی جدید هستیم که تحصیل کرده و دنیا دیده اند و به زندگی زیر چتر دیکتاتوری خو نکرده اند و باید آنان جایگزین نسل گذشته شوند. اگر عربستان می خواست در راه اصلاحات به گذشته نگاه کند، هرگز نوبت به ولیعهد جوان کنونی نمی رسید و این اصلاحات سریع و اساسی پیرامون به خصوص وضعیت زنان عربستان صورت نمی گرفت و دید محافظه کاری به بازتولید ضوابط و روابط تبعیض آمیز گذشته منجر می شد. برای سایر گشایش ها در کشورهای دیگر نیز باید بدنبال نسلی جدید و خوش فکر رفت؛ خانواده صالح و بعثی های عراق را یکبار برای همیشه فراموش کنید تا لااقل کابوس گذشته آنان از سر مردم رفع شود.
امارات نیز باید به یمن جنوبی بسان متحدی ببیند که نیاز به تعامل با شرایط “برد-برد” دارد. آنان مستعمره شما یا غنیمت جنگی تان نیستند و اگر به غیر از آن، در عمل نوع رابطه ای را با یمن جنوبی در پیش بگیرید، به سرعت به اشغالگر و متجاوز در نزد مردم و دولت یمن جنوبی بدل می شوید و باید هر قردادادی را که با دولت یمن جنوبی می بندید، بر اساس “احترام و حقوق متقابل” دو دولت مستقل بوده که “ضامن منافع دو دولت و دو ملت” باشد. از قراردادهای تحمیلی بلندمدت که شائبه مالکیت اراضی یمنی و مطامع استعماری را به وجود می آورند، اجتناب کرده و پیشرفت یمن جنوبی را پشرفت یک متحد عرب در راه دولتی سکولار ببینید که می دانم در خاورمیانه مدنظر دارید.
ملت یمن جنوبی، ما (من و یاران وفادارم) را در جشن پیروزی و شادی کسب خواست برحق شان شریک بدانند.
