بار دیگر پخش یک سریال از تلویزیون، با اعتراض یک قشر روبه‌رو شد. این‌بار نوبت سریال «تنهایی لیلا»ی محمدحسین لطیفی بود تا پس از «در حاشیه» مهران مدیری که اعتراض شدید پزشکان و همین‌طور وکلا را در پی داشت، بار دیگر صنف حقوق‌دان‌ها و وکلا را به اعتراض وادارد. جمعی از وکلای دادگستری روز گذشته با نگارش نامه‌ای خطاب به محمد سرافراز، رئیس سازمان صداوسیما، خواستار تغییر سناریو یا توقف پخش این سریال شده‌اند.
در این نامه که نام امضاکنندگان پای آن درج نشده، آمده است: «متأسفانه در سریال تلویزیونی مورد اشاره که نمایش آن از سوم مردادماه سال جاری به کارگردانی آقای محمدحسین لطیفی از شبکه سه سیما آغاز شده است؛ آنچنان چهره وقیح و پلیدی از وکلای دادگستری به نمایش گذارده شده است که قضاوت افکار عمومی را به‌شدت درخصوص یکی از شریف‌ترین مشاغل و پاکدامن‌ترین اقشار جامعه که عهده‌دار امر دفاع و احقاق حقوق شهروندان هستند، به چالش کشیده است. جالب آنکه درحالی‌که در جریان این سریال، قاضی دادگستری و مأمور نیروی انتظامی به‌عنوان افرادی بسیار شریف و مصلح نمایش داده می‌شوند، وکیل دادگستری در تقابل با این دو چهره بسیار شریف، با چهره‌ای بسیار خبیث به تصویر کشیده شده و چنین القا می‌نماید که وکلای دادگستری نه‌تنها بالی از فرشته عدالت نیستند بلکه افرادی هستند که با ارتکاب جرم، سندسازی و اتهام‌پراکنی و… سعی در وارونه جلوه دادن وقایع و قلب حقیقت و جلوگیری از تحقق عدالت دارند! لازم به تذکر و تنبه است که متأسفانه رویه سیمای جمهوری اسلامی ایران در طول سنوات گذشته نیز بر همین مدار و منوال بوده و به صورتی در سریال‌ها یا فیلم‌های تلویزیونی، وکلای دادگستری مستمرا با چهره‌ای منفی نمایش داده می‌شوند! درحالی‌که اقل انتظار از رسانه ملی آن است که در راستای تکریم و احترام به همه صنوف و مشاغل، به کیفیتی عمل کند که باعث جهت‌گیری منفی افکار عمومی نسبت به حرفه یا صنف مشخصی نشده و عملکرد آن به‌گونه‌ای نباشد که در درازمدت و در اثر استمرار القای مطالبی کذب و غیرواقعی، اشاعه بدبینی و بی‌اعتمادی به حرفه معینی نماید. قطعا جناب‌عالی به‌عنوان انسانی فرهیخته بر اهمیت تحکیم رابطه بین وکیل و موکل و نقش مؤثر آن در تحقق عدالت قضائی اشراف لازم را دارید و قطعا اذعان دارید که ترویج بی‌اعتمادی به وکلای دادگستری و القای اموری کذب و واهی از ناحیه رسانه ملی که مخاطبین مورد اعتماد خویش را دارد، برخلاف موازین اسلامی و مصالح کشور بوده و امنیت قضائی را در مخاطره قرار می‌دهد.
متأسفانه رویه نامناسب آن سازمان که به صور مختلف و استمراری تلاش در ایجاد تصاویر غیرقابل اعتماد و خبیث از وکلای دادگستری دارد به‌تدریج در حال ایجاد موجی از بی‌اعتمادی به وکلای دادگستری در میان شهروندان است که این امر به‌شدت مورد گلایه جامعه بزرگ وکلای دادگستری است».
جمعی از وکلا که نویسندگان این نامه هستند، در پایان این نامه هم برای ترمیم چهره صنفی‌شان که به نظر آنها در این سریال مخدوش شده، راه‌حلی ارائه داده‌اند: «سیمای جمهوری اسلامی ایران ضمن آنکه از این پس در ساخت و نمایش سریال‌های تلویزیونی، حرمت و جایگاه و شأن وکلای دادگستری را رعایت کرده و از نمایش اموری که هتک حرمت وکلای دادگستری را در پی دارد، اجتناب نماید. در سریال در حال نمایش اخیر نیز با تغییر سناریو یا هر اقدام دیگری که لازم باشد از ادامه نمایش چهره وکیل دادگستری با اوصافی که شرح آن گذشت ممانعت به عمل آورده یا ادامه پخش این سریال را متوقف نماید.»
اما محمدحسین لطیفی، کارگردان این سریال در گفت‌وگو با «شرق» انتشار چنین نامه‌ای را بی‌اهمیت می‌داند و از عملکرد خود چنین دفاع می‌کند:«وقتی تلویزیون به عنوان یک رسانه، ممیزی‌های خودش را دارد، بنابراین تلویزیون باید جواب‌گوی هر قشر اعتراض‌کننده‌ای باشد. البته من در خود سریال جواب وکلا را داده‌ام. دو جا «حسن پورشیرازی»، وکیل داستان را «آقای وکیل قلابی» خطاب می‌کند اما درهرحال من نهایتا باید پاسخ‌گوی تلویزیون باشم و پاسخ‌گوی هیچ قشر یا نهاد دیگری نیستم. چون اساسا یک کارگردان نمی‌تواند پاسخ‌گوی همه اقشار جامعه باشد. شاید من پس‌فردا در یک فیلم یا سریالی خواستم راننده تاکسی‌ای را نشان بدهم که جیب مسافرش را می‌زند، آیا باید در قبال نمایش چنین چیزی به همه تاکسی‌داران و تاکسیرانی پاسخ‌گو باشم؟ پس در این مملکت نباید هیچ حرفی بزنیم و هیچ نقدی کنیم، چون «همه خوبیم» دیگر و در هیچ قشری هم بد نداریم! آیا وکلایی که این نامه را نوشته‌اند، حتی یک نفر را در صنف خود نمی‌شناسند که قانون را قلب کند؟ ما در فیلم‌ها و سریال‌ها یک نفر را از یک صنف یا قشر نمایش می‌دهیم و مسلما آن را به همه اهالی آن صنف یا قشر تعمیم نمی‌دهیم. یعنی الان مسلما در این سریال منظور من این نیست که همه وکلا قانون را قلب می‌کنند، من تنها یکی از وکلایی که این چنین است را نمایش داده‌ام».
در شرایطی که هنوز تعداد و نام امضاکنندگان این نامه مشخص نیست، سیدمهدی حجتی، وکیل دادگستری یکی از امضاکنندگان این نامه به خبرنگار ایسنا گفته: «بیش از ٣٥٠ نفر از وکلای عضو کانون‌های وکلای دادگستری متعاقب شروع نمایش این سریال از شبکه سوم سیما، در حرکتی خودجوش و طی نامه‌ای سرگشاده خطاب به رئیس سازمان صداوسیما مراتب اعتراض خود را به پخش چنین سریالی اعلام کردند که البته امضای همکاران مستمرا در حال افزایش است و متعاقبا تعداد دقیق وکلای امضاکننده این نامه منتشر خواهد شد».
کامبیز نوروزی، حقوق‌دان نیز، مخالف انتشار چنین نامه‌ای است و درباره این اعتراض صنفی به «شرق» می‌گوید: «این نامه نه از نظر فرهنگی و نه از نظر حقوقی اساسا نامه مقبولی نیست. نه پایه حقوقی دارد و نه ارزش فرهنگی. به‌هر‌حال در یک اثر داستانی، کاراکترهایی وجود دارند و این کاراکترها هویت‌هایی دارند. یکی از این هویت‌ها، هویت‌های شغلی و ممکن است آن کاراکتر با هویت و شغلی که دارد، شخصیت مثبت فیلم یا شخصیت منفی فیلم باشد و این انتخاب آفریننده اثر است. بنابراین اگر در یک اثر داستانی احیانا یک کاراکتر رفتگر یا یک کاراکتر پزشک وجود دارد یا یک کاراکتر مهندس یا یک وکیل، و این کاراکترها خوب‌اند یا بد، آن خوبی و بدی اقتضای آفرینش اثر هنری است و تحمیل این قبیل محدودیت‌ها تحت عنوان مسائل صنفی و شغلی مصداق بارز سانسور و جلوگیری از آزادی بیان است».باید دید آیا یک اثر دارد مفهوم مورد نظرش را تعمیم می‌دهد یا نه؟ یعنی دارد می‌گوید همه پزشکان خوب‌اند یا بد؟ یا می‌گوید تمام وکلا خوب‌اند یا بد؟ یا این که فقط یک شخصیت ارائه می‌کند؟ که در این سریالی که من دیدم، ابدا تعمیم داده نمی‌شود. تعابیری که در این نامه به کار رفته، تعابیری است که یک‌سری شعارهای غیرواقعی را به ذهن می‌آورد. چه کسی می‌تواند مدعی شود تمام وکلا خوب‌اند؟ تمام مهندسان خوب‌اند؟ و همه خوب‌اند؟ در بین تمام مشاغل افراد خادم و افراد بدکار وجود دارند و این انتظار که با تمسک به پاره‌ای شعارها، یک صنف یا گروه را مصون از انتقادات بدانیم، نه حقوقی است و نه با قواعد فرهنگی جور درمی‌آید».
اعتراض پزشکان به سریال «در حاشیه» و اعتراض مازندرانی‌ها و چینی‌ها به سریال «پایتخت» و اعتراض قوم بختیاری به سریال «سرزمین کهن» همگی پیش از این سبب شده بودند تا رسانه ملی، پخش یک سریال را متوقف یا خط مشی آن را تغییر دهد. باید دید این بار واکنش سیاست‌گذاران صداوسیما در قبال این اعتراض چه خواهد بود؟ و این‌دست اعتراضات تا چه زمان ادامه خواهد یافت و عدم تحمل انتقاد تا چه وقت در اصناف و اقشار، منجر به این‌دست اعتراضات می‌شود؟
