عضو هئیت علمی دانشگاه آبردین با رتبه پروفسوری
عضو جامعه شناسان بدون مرز(ssf)
توافق تاریخی در سودان پس از انقلاب مردمی و همراهی ارتش با مردم و انقلاب –به جای همراهی با دیکتاتور- حاصل شد و این مهم بدست نیامد، مگر با دخالت و همکاری جامعه جهانی.
همان گونه که از ابتدای انقلاب سودان تأکید داشتم، دخالت و کمک جامعه جهانی (سازمان ملل، اتحادیه های منطقه ای و کشورهای موثر) منجر به توافق نهایی بین ارتش و نهادهای مدنی برای انقلاب سودان گشت. ای کاش این امر اندکی زودتر و بدون ریختن خون هیچ کس حاصل می شد و آن گاه قربانیان را نیز به جای افسوس، در حال شادی در کنار خود داشتیم. هجوم اخیر واحدهایی از ارتش به چادرهای معترضان و کشته و زخمی کردن عده ای نباید به وقوع می پیوست و چیزی بود که می شد از آن اقدام نسنجیده پرهیز کرد و آن گاه یک انقلاب سفید در سودان در قاموس تاریخ ثبت می شد.
اتفاقاتی که برای برچیدن بساط معترضان در سودان، آن هم وسط خیابان صورت گرفت، ورای سرکوب بود و گزارشات میدانی از لخت کردن برخی، آزار و شکنجه و حتی تجاوز به برخی بانوان وجود دارد که باید حتماً توسط کمیته ای حقیقت یاب پیگیری شود. لخت کردن و آزار جنسی و غیره در هیچ سرکوبی نمی تواند توسط یک فرمانده به سربازان زیر دست تجویز شود و یا فرمانده تعادل روانی ندارد که به این معنی است که به سرعت باید از سمتی که دارد اخراج و محاکمه شود و یا سربازان خودسر چنین کار قبیحی انجام داده اند که باید محاکمه و مجازات شوند. درضمن، نسبت به قربانیان و خانواده هایشان به هر طریقی جبران مافات شود. آنان “قهرمانان ما” هستند و همان گونه باید با انان رفتار شود و فراموش نشوند.
اشتباهی مشابه را نیروهایی امنیتی در مصر نیز در حد سرکوب معترضان شروع کرده بودند، و من به سرعت برایشان پیام فرستادم که “ما هیچ راه حل سریع و قاطع برای حل مشکلات نداریم” و تنها باید گام به گام با یکدیگر و به کمک یکدیگر بر تک تک مشکلات فائق آییم. خوشبختانه ارتش مصر و حاکمیت چنین کردند. متوجه ام که ارتش سودان در شرایط سختی بود و می خواست کشور در مسیر درستی پیش رود و هر کسی چیزی می گفت و پیشنهادی می کرد. اما اگر حتی متحدی از شما به قلع و قمع مخالفان و مردم تان توصیه کرد، ولو دوست تان باشد، دوستی نادان است و قادر به حمایت از شما برای تمام باقی عمرتان نیست و چه بسا بقیه را باید در عذاب وجدان یا ترس از محاکمه به سر برید. امیدوارم که همگان به رسالت سخت ارتش سودان در حفظ انقلاب و عدم دزدیده شدن اش توسط فرصت طلبان و قدرت طلبان “از این پس” به روشنی واقف باشند (مبادا انقلاب شان دزدیده شود) و هر موقع که گروه یا طیفی که به قدرت رسید حاضر به واگذاری چرخشی قدرت از طریق مردم نبود (همچون انقلاب 57 ایران که خمینی ملعون و باندش آن را دزدیدند)، گوششان را بگیرد و پرت کند در زباله دانی تاریخ و قدرت را باز به مردم برگرداند. جامعه متکثر سودان باید با تمام تنوع اش در هر قانون اساسی آینده سودان لحاظ شود و هیچ دین و تجویزی به جز “وجدان بشریت” به عنوان منبع “هر اصل و قانونی” پذیرفته نشود. هر کسی که چون ملت سودان در سال های گذشته زیر یوغ یک حکومت دینی گذرانده باشند خوب می دانند که در چنین حکومت هایی، اولین قربانی انسان و انسانیت و آخرین قربانی دین و دینداران هستند. و زشت ترین و قبیح ترین کارهای ضد دین به نام دین صورت می گیرد و رایج می شود؛ پس به هوش باشید. فصلی نو برای ملل خاورمیانه آغاز شده و ما اینک در “سرفصل آن رستاخیز” هستیم.
بحران سودان نشان داد که برای حل بحران ها علاوه بر سازمان ملل، حضور اتحادیه های منطقه ای و کشورهای موثر ضروری است. از کشورهایی که روابط خوبی با یک طرف بحران دارند گرفته، تا کشورهایی با سابقه و قدرت دیپلماسی جهانی که توانایی هایشان را به ثبوت رسانده اند تا کشورهایی که امکان حمایت مالی و اقتصادی لازم را دارا هستند. اتحادیه های منطقه ای که در گذشته به صدور قطعنامه محدود بودند، روز به روز به رسالت شان بیش از پیش پی می برند و دخالت به موقع شان برای حل مشکلات و معضلات را اول برای خود و سپس برای مردم به ثبوت می رسانند، همان گونه که اتحادیه آفریقا و اتحادیه اروپا در بحران سودان عمل کردند. آن پیروزی نه فقط برای ملت سودان که برای جامعه جهانی بود.
و اما درسی گرفتنی برای کشورهایی در خاورمیانه که می خواهند موثر باشند و قدرتی منطقه ای یا حتی جهانی شمرده شوند. حرکت و یاری به متحدان در راه آبادانی و پیشرفت، به جای ویرانی و پس رفت به 1400 سال پیش. کمک دیپلماتیک و به موقع به طرف های درگیر و مهمتر از آن، کمک اقتصادی برای بهبود وضعیت مردم به جای تشکیل نیروهای شبه نظامی و ارسال سلاح و ایجاد فتنه در کشورهای دیگر. کافی است به کشورهایی که از این درایت برخوردار نبودند نگاه کنید تا بر سر همان متحدان شان چه آوردند و با ولع چنگ زدن بر قدرت، چه قتل عامی از گروه های مورد حمایت خودشان راه انداختند و دستاوردشان ویرانی و نابودی و کشتار بوده است.
بحران اخیر بین رژیم ایران و کشورهای عربی، مورد بعدی است که روسیه مسئولانه با پیشنهاداتی به سوی حل آن رفته است و باید توسط همه طرف ها جدی پیگیری شود. کشورهای عربی حوزه خلیج خوب توجه کنند که نباید بابت ماه عسل کوتاه تان در همین دو سه سال اخیر با اسرائیل، نتیجه جنگ و ویرانی برای کشورتان باشد تا نیم قرن به عقب برگردید! خوب حواس تان را جمع کنید؛ هیچ کس دلش “بی سبب” برایتان نسوخته و کسی عاشق چشم و ابرویتان نگشته و اگر هر چه زودتر حواستان را جمع نکنید، خود را وسط جنگی ویرانگر یک قربانی خواهید یافت و مشارکت در جنگ بین اسرائیل و ایران برایتان برد-برد نیست، بلکه باخت-باخت است. شما در هر درگیری آمریکا و اسرائیل با ایران باید بی طرف باشید و گرنه خودتان و کشور و مردم تان بیش از همه ضرر خواهند کرد. هم آمریکا و هم اسرائیل برای جنگ با رژیم ایران نیاز به هیچ کس دیگری ندارند. به همین رئیس جمهور آمریکا نگاه کنید که در حالی که کشورش قوی ترین ارتش جهان را دارد، بابت ماجراجویی های اخیر ملاها و پاسداران بی کله ایران وارد جنگ نشد و با درایت تصمیمات اش را مدیریت کرد. اگر آمریکا، آمریکا شد به سبب چنین مقامات و سیاسیون دوراندیشی بوده است و از معدود کشورهایی در طول تاریخ است که به صرف قدرت نظامی بیشتر به پیشواز جنگ با دیگران نرفت.
