دادگاه سوئد، با صدور حکم بازداشت حمید نوری، صلاحیت خود را برای رسیدگی به جرائم مرتکب شده در ایران تائید کرد

0
380

دادگاه استکهلم روز چهارشنبه ١٣ نوامبر/ ٢٢ آبان، حکم بازداشت حمید نوری، دادیار دادسرای گوهردشت را که به شرکت در اعدام‌های تابستان ٦٧ متهم شده است، صادر کرد. وی که روز شنبۀ گذشته در فرودگاه استکهلم دستگیر شده بود، بر اساس این حکم بمدت چهار هفته در بازداشت موقت قرار گرفت تا به شاکیان مهلت ارائۀ اسناد در بارۀ اتهامات وارد شده بر او داده شود.

کاوه موسوی، حقوقدان و یکی از شاکیان خصوصی این پرونده، از دادسرای سوئد تقاضا کرده است، حکم بازداشت حداقل یک ساله علیۀ حمید نوری صادر کند تا مدارک لازم به منظور اثبات اتهامات نسبت داده شده از سراسر جهان جمع آوری و به دادگاه ارائه شود.

دادگاه استکهلم با صدور حکم بازداشت حمید نوری برای نخستین بار صلاحیت یک نهاد قضائی خارجی را برای رسیدگی به جرائم مرتکب شده در ایران مورد تائید قرار می‌دهد. حمید نوری، که بگفتۀ شاکیان خصوصی، در دورۀ اعدام‌های جمعی سال ٦٧ با نام حمید عباسی، دادیار قوۀ قضائیه گوهردشت بوده، از سوی شاکیان خصوصی به عضویت در هیئت موسوم به مرگ برای این زندان و شرکت در «کشتار زندانیان سیاسی و عقیدتی» متهم شده است. اگر دادگاه بر پایۀ اصل «صلاحیت جهانشمول» در بارۀ «خطیرترین جنایات» بر صلاحیت خود ابرام ورزد، برای نخستین بار رسیدگی قضائی به اعدام‌های تابستان ٦٧ در خارج از ایران صورت خواهد گرفت.

کاوه موسوی، حقوقدان، وکیل دادگستری و یکی از شاکیان خصوصی این پرونده، حمید نوری را به «ارتکاب جنایت جنگی، جنایت علیۀ بشر، شکنجه و مشارکت در جرم مستمر خودداری از تحویل جنازه‌ها» متهم کرده است. حمید نوری روز چهارشنبه در نخستین جلسۀ تفهیم اتهام در دادگاه، بگفتۀ ایرج مصداقی، اتهامات وارده و هر گونه مشارکت در اعدام‌های سال ٦٧ را رد کرد و گفت هیچ مقامی در زندان‌های جمهوری اسلامی نداشته است.

ایرج مصداقی که با اطلاع از سفر حمید نوری به استکهلم در فراهم ساختن مدارک لازم برای دستگیری او نقش اساسی بر عهده داشته، وی را از نزدیکترین افراد به ابراهیم رئیسی، رئیس کنونی قوۀ قضائیۀ جمهوری اسلامی است.

بگفتۀ ایرج مصداقی که تحقیقات گسترده‌ای در بارۀ کشتارهای سال ٦٧ و مرتکبین آن انجام داده، حمید نوری پس از گوهردشت دادیار شعبۀ دادگاه انقلاب در زندان اوین شده و مدتی نیز در وزارت اطلاعات بکار اشتغال داشته و از نزدیکان مصطفی پور محمدی و علی فلاحیان، وزرای پیشین دادگستری و اطلاعات جمهوری اسلامی ایران بحساب می‌آید.

جمهوری اسلامی ، در مرداد و شهریور ١٣٦٧ دست به اعدام وسیع یا چنانکه آیت‌الله حسینعلی منتظری قائم مقام رهبری وقت می‌گوید، «قتل عام» زندانیان سیاسی زد. در آن هنگام به دستور آیت‌الله خمینی یک هیئت سه نفره برای بررسی وضع زندانیان سیاسی در بند و ارزیابی وفاداری آنان به نظام جمهوری اسلامی و ولایت فقیه تشکیل شد. این هیئت که مخالفان و زندانیان از آن با عنوان «کمیسیون مرگ» یاد می‌کنند، از «حسینعلی نیّری» که در آن دوران حاکم شرع بود، «مرتضی اشراقی» که دادستانی انقلاب را برعهده داشت و «مصطفی پورمحمدی» به نمایندگی از سوی وزارت اطلاعات، تشکیل می‌شد. در شهرها و زندان‌های مختلف بر همین اساس هیئت‌های مشابه تشکیل گردید. حاصل کار این کمیسیون اعدام ٢۵٠٠ تا ۵٠٠٠ تن در تابستان ٦٧ است. اغلب اعدام‌شدگان اعضای سازمان مجاهدین خلق ایران و نیز گروه‌ها و سازمان‌های چپ بودند. در بارۀ نحوۀ عمل، خشونت‌های اعمال شده، در خاک ریختن جمعی و پنهانی پیکر اعدام شدگان، تا کنون کتب و مقالات چندی نگاشته شده است.

آیت‌الله حسینعلی منتظری پیش از این در خاطرات خود از این دوران یاد کرده و به اعتراضات و اقداماتی که در جهت جلوگیری از «ارتکاب این جنایات» به عمل آورده بود می‌پردازد. وی از جمله به برگزاری جلسه‌ای اشاره می‌کند که در آن سه عضو هیئت مذکور و نیز «ابراهیم رئیسی» معاون وقت دادستان انقلاب، شرکت داشته‌اند.

پایگاه خبری آیت‌الله منتظری در روز سه شنبه ١٩ مرداد ماه ١٣٩۵/ ٩ اوت ٢٠١٦ نوار صوتی گفتگوهای صورت گرفته در این جلسه را منتشر کرد.. در این گفتگو آیت‌الله منتظری پس از تأکید بر اینکه انگیزۀ او از بیان این مطالب تنها حفظ «آبروی اسلام و انقلاب و آیندۀ کشور وآیندۀ شخص آقای خمینی و قضاوت تاریخ» است، خطاب به حاضران میگوید «به نظر من بزرگترین جنایتی که در جمهوری اسلامی شده، از اول انقلاب تا حالا، این کاری است که بدست شما می شود… به نظر من بزرگترین جنایت که در جمهوری اسلامی شده و تاریخ ما را [به دلیل آن] محکوم می کند بدست شما انجام شده و [نام] شما را در آینده جزو جنایتکاران تو تاریخ می نویسند».

آیت‌الله منتظری به مخاطبان خود می‌گوید که برای انجام اینگونه جنایات از «سادگی شما استفاده کرده‌اند» و می‌افزاید «من می‌دانم که تصمیمات را دیگران گرفته‌اند، اما بدست شما اجرا می شود». وی ابراز تأسف می کند که در رأس دستگاه قضائی کشور کسی قرار داشته است که «بجای اینکه برود پیش امام و بگوید آقا [کشتار] به این وسعت مصلحت نیست، ضرر دارد، می‌پرسد تو [مرکز] استان اعدام کنیم یا در شهرستان» و می افزاید «این هم بدبختی ماست که در رأس دستگاه قضائی ما همچون شخصی قرار دارد». منظور وی، چنانکه خود نیز بدان اشاره دارد، آیت‌الله موسوی اردبیلی است.

آیت‌الله منتظری در همین سخنان می‌گوید «اینهمه گفتیم شاه و رضا خان اعدام کردند. چقدر شاه اعدام کرد؟ اعدام‌های خودمان را با اعدام‌های آنها حساب بکنیم» و دقایقی پس از آن می افزاید «آنقدر که ما داریم می کشیم، شاه ده یکش را هم نکشت.»

به گزارش رادیوفرانسه؛ وی در برابر مخاطبان خود موارد چندی را به عنوان نمونه‌های بی‌اعدالتی واجحاف برمی‌شمارد و سپس به اعضای هیئت سه نفره می گوید «الآن ماه محرم است، از امام حسین شرم کنید، هیچ جای دنیا چنین چیزی هست؟»