چهل دقیقه جلو در خانه تاریخی “خُراشا” منتظر می‌مانم تا کلیددار خانه بیایید و در را باز کند. وقتی وارد خانه می‌شوم تمام درها را از صندوق‌خانه گرفته تا جایی که مرغ و خروس‌ها را در آنجا نگه‌داری می‌کردند باز می‌کند و نشانم می‌دهد.
خانه شاه‌نشین خُراشا از آثار معماری اواخر دوره قاجار است که در روستای “خُراشا” در جلگه “سنخواست” خراسان شمالی قرار دارد. یکی از زنان محلی که در خانه را باز کرد می‌گوید: حق آب این خانه تاریخی به عنوان مهریه در قباله‌اش ثبت شده است.
گچ‌بری و مرصع‌کاری‌های اطراف شومینه در قسمت شاه‌نشین خانه با آیه‌های قرآن،اسامی پنج تن، شیر و شمشیر تزیین شده است.
مردم محلی اظهار می‌کنند: صاحب اصلی خانه سفره‌دار بوده و از مهمانان پذیرایی می‌کرده است. این خانه شامل صندوق‌خانه، شاه‌نشین و مطبخ خانه است. از فضولات حیوانی که روی فرش‌ها ریخته شده می‌توان حدس زد که در حال حاضر هیچ استفاده‌ای از این خانه نمی‌شود.
متاسفانه طاعون آپارتمان‌سازی به روستاها هم سرایت کرده است و برخی روستاییان در حریم این خانه تاریخی در حال ساخت و ساز هستند که این ساخت‌وسازها را می‌توان از حیاط خانه دید.
به گزارش ایسنا، خانه تاریخی یا شاه‌نشین” خُراشا” در اسفند سال ۸۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. براساس کتیبه‌های موجود در بنای شاه‌نشین، ساخت این بنا در ۱۳۱۰هجری قمری به پایان رسیده است. این خانه از شش نسل پیش به خاندان بنی‌هاشم به ارث رسیده و سازنده آن «سید حاج میرزا بابا» است و مرمت آن در سال 93 با اعتباری بالغ بر 280 میلیون ریال تمام شده است.
