حركات درست ائتلاف سوريه؛ از مذاكرات تا ميادين نبرد

دکتر کاوه احمدی علی آبادی

عضو هئيت علمي دانشگاه آبردين با رتبه پروفسوري

عضو جامعه شناسان بدون مرز(ssf)

ائتلاف سوريه بايد توجه كند كه براي شرايط جديد پيش آمده و بر اساس توافق اوليه روسيه با غرب جهت مذاكره براي انتقال قدرت به شكلي مسالمت آميز و توقف جنگ و خونريزي، گزينش حركات درست بسيار مهم است و نحوه مواجه ائتلاف سوريه با آن، نه تنها بر روي ميزان مشروعيت آن نزد جامعه جهاني تأثير مي گذارد، بلكه بر ميزان كمك هاي جهاني به شما نيز و همين طور اتحادي از كشورهاي مختلف كه اينك پشت شما ايستاده اند. از اين سبب، چشم بسته هر گونه مذاكره اي را رد كردن اشتباهي بزرگ و حتي يك پيروزي براي اسد خواهد بود.

روسيه پس از آن كه حركت درست در صفحه سوريه به او گوشزد شد، تغيير رفتار داد و آمريكا به خوبي توانست در يكي از غيرممكن ترين شرايط براي رسيدن به تفاهم در مذاكرات، آن به ظاهر غيرممكن را ممكن كند. چنين قابليتي از طرف دولت كنوني آمريكا و همين طور جان كري كم نظير است و اميدها براي رسيدن به قرارداد منصفانه صلح بين اعراب و فلسطينيان با اسرائيل را زنده مي سازد. اين شانسي بزرگ براي ائتلاف سوريه است كه از قابليت هاي كشورهايي بهره مي برند كه در ديپلماسي و گفتگو در دنيا حرف اول را مي زنند و فرصتي تاريخي براي شما در صورتي كه قادر به تشخيص تصميم درست و ظريف تان باشيد. چون حالا نوبت نيروهاي ائتلاف است كه حركات درست اين شطرنج را صورت دهند. رد هر نوع گفتگو، جداي از اين كه در نفس خود، عملي غلط است، موجب مي شود كه دستان كشورهاي حامي شما نيز براي جلب حمايت هاي بيشتر از شما بسته شود و اسد كه اگر زبان گفتگو را از ابتدا فهميده بود، اين همه كشتار و شكنجه راه نمي انداخت، تظاهر به صلح و گفتگويش را محق جلوه دهد. از سويي ديگر، شما بايد حركت تان را طوري برگزينيد كه هم راهي كه توافقات جديد جامعه جهاني براي تان باز كرده، به پيش رود و هم راه كساني را ببنديد كه پس از انواعي از جنايت هاي جنگي حالا مي خواهند خود را اهل گفتگو و صلح نمايش دهند و جار بزنند.

بنابراين، ائتلاف بايد با گفتگو و مذاكره براي انتقال صلح آميز قدرت موافقت كند، با اين شرط كه اسد و فرماندهان نظامي و امنيتي اش سوريه را ترك كنند. براي اين پيش شرط تان نيز بايد توضيح دهيد كه حتي اگر ائتلاف بخواهد ماندن اسد را بپذيرد، ارتش آزاد سوريه و مبارزان سوري كه اين هم كشتار و جنايت به دست اسد را ديده اند، نه تنها سلاح ها را زمين نخواهند گذارد، بلكه علاوه بر رد توافق صورت گرفته، اعلام برائت از ائتلاف خواهند كرد. از اين سبب، شرط مذكور در توافق براي عملي شدن، ناگزير به پذيرش است و گرنه توافقي كه بدست آمده عملاً موجب توقف درگيري ها نمي شود، چه رسد انتقال قدرت. اين حركت هم توپ را به زمين اسد مي اندازد و هم راه مذاكره و انتقال قدرت را نمي بندد و امكان نقشه راه آن را ترسيم مي كند. آمريكا و روسيه دارند ليستي از كساني كه ائتلاف بتواند با آنان مذاكره كند، تهيه مي بيند كه آن را بايد به عنوان نخستين گام براي جابجايي قدرت مغتنم بشماريد. تصويب قطعنامه اي در مجمع عمومي سازمان ملل در محكوميت رژيم اسد و حمايت از ائتلاف سوريه پيروزي سياسي ديگري بود كه به كمك قابليتي كه ديپلماسي فعال كشورهاي حامي ائتلاف سوريه در جلب نظر جامعه جهاني از آن برخوردارند، مقدور شد. همين ديپلماسي را در محكوميت و محروميت رژيم اسد در ساير مجامع بين المللي نيز دنبال كنيد.

با اين همه، چون تا شروع مذاكرات زمان هست، عرصه ميداني را نبايد از دست داد و دست جانيان اسد را باز گذاشت. در عرصه ميداني، نيروهاي كرد پ.كا.كا كه از تركيه خارج مي شوند، در حال حاضر به عراق آمده و مستقر مي شوند. اما اين استقرار آنان در عراق نه به كردهاي عراق كمكي مي كند (چون درگيري اي در آنجا نيست) و چه بسا موجب اختلافات بيشتر بين كردستان عراق با دولت مالكي نيز شود. بنابراين، نيروهايي از پ.كا.كا كه از تركيه خارج مي شوند، بايد پس از تجهيز در كردستان عراق به منطقه كردستان سوريه اعزام شوند تا به خواهران و برادران كردشان در سوريه بپيوندند و در تصاحب ساير مناطقي از شمال شرقي سوريه كه هنوز در دستان نيروهاي اسد هست، به ساير رزمندگان كرد و سوري كمك كنند. با توجه به اين كه چريك هاي حرفه اي هستند، و با نيروهايي كه تازه و براي مدت كوتاهي آموزش ديده باشند، خيلي فرق مي كنند، بسياري از آنان مي توانند فرماندهي واحدهاي رزمي سوري را بر عهده بگيرند. اين افتخاري براي آنان نيز خواهد بود كه در آزادي كردهاي سوريه نقشي تاريخي داشته اند.

نبردها اينك عمدتاً از شهرها دور شده و به مراكز نظامي و فرودگاه ها و پايگاه هاي دولتي كشيده شده اند. اين از چند نظر خوب است. نخست اين كه مردم عادي كمتر قرباني درگيري ها مي شوند و از تلفات غيرنظاميان كاسته مي شود و دوم اين كه خسارات به زيرساخت هاي شهري و مراكز خدماتي و غيره كاهش مي يابد و مانع مي شود كه يك شهر توسط يك طرف تسخير شود، اما تنها خرابه اي از شهر باقي مانده باشد. پس، بايد راهبرد تداوم حملات به پايگاه هاي نظامي، امنيتي و دولتي در خارج شهرها دنبال شود و مواضع درگيري هاي دو طرف در شهرها همچنان حفظ شود و جنگي فرسايشي در مناطق شهري به جاي عمليات هاي آزادسازي شهرها بايد در دستور كار باشد؛ مگر در مناطق شمال و شمال شرقي سوريه كه تنها ساختمان ها و مراكز دولتي كوچكي در برخي از آن شهرها باقي مانده باشد و هدف پاكسازي كامل شان باشد. براي تزريق مهمات جديد نيز اميدوارم كه محموله هاي قاچاقي ارسالي ايران به گروه هاي تروريستي و رژيم اسد را كه توقيف شده اند، از طريق ارتباط بين كشورهاي عربي براي رزمندگان سوري فرستاده شوند؛ مثل محموله سلاح از كشتي هاي توقيفي ايران در يمن و جاهاي ديگر. در صورتي كه اسد با شرايط اعلام شده مخالفت ورزيد، آمريكا بايد موج دوم حملات كوبنده از راه دور را در باقي مناطق نظامي و فرماندهي اسد شليك كند، شايد آن شوك كمي اسد را سر عقل بياورد كه دريابد اينك بحث بر سر حكومت او نيست، بلكه بر سر به قبرستان رفتن، يا به دادگاه سپردن يا تبعيد اوست. چون جنايتكاران جنگي را كانديداي آينده انتخبات نمي كنند، بلكه دستگير، محاكمه و مجازات مي سازند.