بررسی محتوای دادههای منتشر شده در شبکۀ اجتماعی فیسبوک در چهار سال اخیر نشان میدهد که روسیه و ایران بزرگترین کشورهای تولیدکنندۀ اخبار جعلی برای منحرف ساختن تبادلات فکری و نفوذ بر افکار عمومی بودهاند. مسئولان این شبکۀ اجتماعی با انتشار یک گزارش ۴۵ برگی زیر عنوان «وضعیت اقدامات نفوذی در سالهای ۲۰۱٧ تا ۲۰۲۰» اطلاعات ارزشمندی در بارۀ سازندگان، موضوعات، اشکال و اهداف و نیز تحول گرایشها در زمینه جعل اخبار ارائه کردهاند.
جمهوری اسلامی و روسیه، بر اساس گزارشی که توسط شش تن از مدیران عالرتبۀ فیسبوک بر پایۀ دادههای آماری این شبکۀ اجتماعی تدارک دیده شده، دو کشوری هستند که در چهار سال اخیر، بیش از دیگران به «ساختنِ سازمان یافته و هماهنگِ اخبار جعلی دست زدهاند». براساس همین پژوهش، این اقدامات «به منظور تحریف و مخدوش کردن مباحثات عمومی برای دست یافتن به اهداف راهبردی» انجام گرفته است.
بر اساس این گزارش، فیسبوک در چهار سال یاد شده به فعالیت ١۵٠ شبکۀ متشکل از موسسات و سازمانهای دولتی و خصوصی صاحب حسابهای کاربری ایجاد شده برای انتشار اخبار ساختگی، پایان داده است. از این شمار ٢٧ حساب در روسیه و ٢٣ حساب توسط جمهوری اسلامی ایجاد شده بود. میانمار و ایالات متحد آمریکا هر یک با ٩ حساب و اوکراین با ٨ حساب در ردههای بعدی تشکیل حسابهای تقلبی برای انتشار اخبار جعلی قرار دارند. بر پایۀ پژوهشهای انجام گرفته شماری از این حسابها از سوی سرویسهای اطلاعاتی و امنیتی و واحدهای وابسته به آنها ایجاد و اداره میشده است. این گزارش تصریح میکند که ٩ حساب ایجاد شده جمهوری اسلامی برای انتشار اخبار ساختگی به صدا و سیمای جمهوری اسلامی و دیگر حسابها به سایر نهادهای دولتی وابسته بوده است.
از ٢٧ حساب ایجاد شده در روسیه، ١۵ حساب از سوی موسسات گوناگون وابسته به «اوگنی پریگوژین»، سرمایه دار نزدیک به ولادیمیر پوتین، اداره می شود که دستی در گروه شبه نظامیان موسوم به «واگنر» و دستی دیگر در «آژانس تحقیقات اینترنت» دارد که یک بنگاه پروپاگاند روسی است. در همین کشور ٤ حساب به سرویسهای اطلاعاتی و دو حساب دیگر به دو رسانۀ مجازی وابستهاند.
این گزارش در بارۀ عملیات سازمان داده شده توسط جمهوری اسلامی بسوی آمریکا از جمله به کارزاری از سوی موسسات وابسته به رژیم ایران و صدا و سیما یاد میکند که با هدف تغییر نظر رای دهندگان آمریکائی در آستانۀ آخرین انتخابات ریاست جمهوری در این کشور سازمان داده شد. تنها یک هفته پیش از رای گیری، عوامل ایرانی دخیل در این کارزار با ارسال گستردۀ ایمیل، خود را به جای اعضای گروه «پراد بویز» جا زده و رای دهندگان را تهدید کردند که اگر به نامزد مورد نظر آنان رای ندهند، مورد مجازات قرار خواهند گرفت.
به گزارش رادیوفرانسه به نقل از فیسبوک؛ این گزارش در بارۀ نامزد مورد نظر این «پراد بویزهای تقلبی» سکوت کرده است، اما «ادارۀ تحقیقات فدرال» پیش از این فاش کرده بود که در این کارزار، سرویسهای جمهوری اسلامی رای دهندگان آمریکائی را به رای دادن به دونالد ترامپ فراخوانده و آنان را در صورت گزینش نامزد دیگر، تهدید به انتقام کرده بودند. این رویکرد به آسانی نشان میدهد که واحدهای جعل و انتشار اخبار ساختگی به کدام محافل و حلقهها جمهوری اسلامی وابستهاند.
گزارش فیسبوک تاکید میکند که این شبکه یکی از حسابها را که چند روز پیش از روز رای گیری در ایران ایجاد شده بود بست و سرویسهای اطلاعاتی در آمریکا با فاش کردن منشاء پیامها، تلاش جعل کنندگان جمهوری اسلامی را خنثی کردند.