جمهوری اسلامی پنج ماه پس از سرنگونی هواپیمای مسافربری شرکت هواپیمایی اوکراین در آسمان تهران اعلام آمادگی کرد که جعبه سیاه را تحویل دهد. این تصمیم جمهوری اسلامی پس از فشار اوکراین و کانادا و همچنین خانواده قربانیان گرفته شده است.
محسن بهاروند، معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، روز شنبه ۱۷ خرداد (۶ ژوئن) در مصاحبه با تلویزیون دولتی جمهوری اسلامی اعلام کرده است که جمهوری اسلامی برای تحویل جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی آمادگی دارد تا پرونده سرنگونی هواپیمای اوکراینی با مشارکت سایر کشورها به پایان برسد.
هواپیمای پرواز شماره ۷۵۲ شرکت هواپیمایی اوکراین بامداد ۱۸ دی‌ماه ۹۸ اندکی پس از ترک فرودگاه تهران به مقصد کی‌یف، هدف موشک‌های پدافند هوایی سپاه پاسداران قرار گرفت و سرنگون شد.
معاون وزیر خارجه خارجه جمهوری اسلامی در ادامه صحبت‌های خود گفت جمهوری اسلامی چیزی برای پنهان کردن ندارد و بعید می‌داند که اطلاعات مهمی در جعبه سیاه باشد.
بهاروند ادامه داد: «بررسی و بازخوانی جعبه سیاه هواپیما آخرین قدم در تحقیقات فنی است و فکر نمی‌کنیم جعبه سیاه حاوی اطلاعاتی باشد که کمک شایانی به تحقیقات به عمل آمده ما بکند و بعید می‌دانیم اطلاعات مهمی در آن باشد چرا که همه تحقیقاتمان به پایان رسیده و می‌دانیم که چه اتفاقی افتاده است.»
معاون وزیر خارجه ایران با اینکه اعتراف کرده است که “امکان خوانش این جبه سیاه در ایران وجود ندارد” ادعا کرده است که اطلاعات مهمی در جعبه سیاه نیست و “فکر نمی‌کند جعبه سیاه حاوی اطلاعاتی باشد که کمک شایانی به تحقیقات به عمل آمده بکند.”
او تاکید کرد که جمهوری اسلامی قرار است درباره دو موضوع “تحویل جعبه سیاه” و “خوانش آن” با اوکراین و کانادا مذاکره و نتایج را بعد از نهایی شدن تحقیقات به سازمان هواپیمایی بین‌المللی ایکائو ارائه خواهد کرد.
این مقام جمهوری اسلامی تاریخ دقیق تحویل و خوانش جعبه سیاه را اعلام نکرد اما افزود: «طبق بررسی‌های ما در ایران و اوکراین و بسیاری از کشورهای دیگر به دلیل این که هواپیما از نوع جدیدی است امکان خوانش این جعبه‌های سیاه وجود ندارد و می‌توان به هر طریقی اعم از مستقیم یا غیر مستقیم در اختیار شرکت‌های فرانسوی و یا مانند آن که توانایی بررسی این جعبه‌ها را دارند قرار داد.»
معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی علت اهمال جمهوری اسلامی در تحویل جعبه سیاه را “تجربیات بد” جمهوری اسلامی عنوان کرد و گفت: «اطلاعاتی را در اختیار کشورها قرار دادیم و آنها اطلاعات را تغییر و در معرض افکار عمومی قرار دادند».
این مقام مسئول اضافه کرد برای جبران خسارت کسانی که آسیب دیدند جمهوری اسلامی آمادگی پرداخت این خسارت را دارد.
بهاروند درباره عامیلن سرنگونی هواپیمای مسافربری هم گفت رسیدگی کیفری به “قصوری” که انجام شده در حال انجام شدن است.
معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی درباره فشار‌های بین‌المللی بر ایران برای تحویل و خوانش جعبه سیاه و همچنین چگونگی کیفر رساندن عاملین و مسببین سرنگونی هواپیمای اوکراینی توضیحی نداده است.
در روزهای گذشته کاندا و اوکراین فشار را بر جمهوری اسلامی افزودند تا این کشور جعبه سیاه هواپیما را تحویل دهد.
مارک گارنو، وزیر حمل و نقل کانادا گفته است جمهوری اسلامی همچنان از تحویل جعبه سیاه این هواپیما خودداری می‌کند و این کشور بر فشار بر جمهوری اسلامی برای انجام این کار ادامه می‌دهد.
کولبا دمیترو، وزیر خارجه اوکراین هم اخیرا در گفت‌وگوی تلفنی با همتای ایرانی خود محمد جواد ظریف، بار دیگر بر تعهد جمهوری اسلامی برای تحویل جعبه سیاه مطابق کنوانسیون‌های بین‌المللی تاکید کرد و خواستار پرداخت خسارت به بازماندگان قربانیان و مالک هواپیما شد.
جمهوری اسلامی از نخستین دقایق سرنگونی هواپیمای اوکراینی شفاف برخورد نکرده است و مقامات عالیرتبه جمهوری اسلامی بارها تناقض‌گویی کرده‌اند. واکنش‌های تناقضآمیز جمهوری اسلامی این شبهه را برای رسانه‌های جمعی ایجاد کرده است که شاید مقام‌های جمهوری اسلامی قصد دارند برخی از حقایق را در سرنگونی هواپیما لاپوشانی کنند.
پس از سرنگونی هواپیمای اوکراینی “ویدیوی لحظه اصابت” در نیویورک تایمز منتشر شد و این حادثه در آن زمان انعکاس جهانی پیدا کرد به طوری که مقام‌های جمهوری اسلامی ناچار به اعتراف به سرنگون کردن این هواپیمای مسافربری شدند.
سران کشوهای اوکراین، کانادا، بریتانیا و افغانستان که شهروندان آنها در میان قربانیان این حادثه بودند بلافاصله واکنش نشان دادند و از ایران خواستند که به صورت شفاف تحقیقات را آغاز کند.
در سقوط هواپیمای بویینگ ۷۳۷ اوکراینی ۱۷۶ نفر کشته شدند که بیشتر آنها ایرانی بودند و ۶۳ نفر نیز شهروند کانادا بودند.
دویچه وله نوشت؛ باوجود سپری شدن پنج ماه از حادثه سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین مقامات جمهوری اسلامی هنوز به بسیاری از پرسش‌های خانواده قربانیان و کشورهایی که شهروندانشان در سرنگونی هواپیما کشته شدند پاسخی ندادهاند و شاید پاسخ بسیاری از پرسش‌ها در دل جعبه سیاه نهفته باشد.
