برنامه خرید ۱۱۸ فروند هواپیمای جدید برای شرکت هواپیمایی ایران‌ایر با واکنش‌های انتقادی و اغراق‌آمیزی از سوی منتقدان دولت روبرو شده است. مسئولان و رسانه‌های نزدیک به دولت به بسیاری از این ابهام‌ها پاسخ گفته‌اند.
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی همزمان با اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در جمع خبرنگاران اعلام کرد که در پی مذاکراتی که در چند ماه گذشته با شرکت‌های مهم تولیدکننده هواپیما انجام شد، ایران و شرکت ایرباس فرانسه بر سر معامله ۱۱۴ فروند هواپیما به توافق رسیدند.
در سفر رئیس جمهور حسن روحانی به ایتالیا و فرانسه برنامه خرید هواپیما از این کشورها پیگیری شد و چنان که مسئولان دولتی می‌گویند در تفاهم اولیه با ایرباس تعداد هواپیماهایی که ایران قصد خرید آنها را دارد به ۱۱۸ فروند افزایش یافت.
پس از سفر روحانی به اروپا برخی از رسانه‌های وابسته به سپاه و اصول‌گرایان تندرو قراردادها و توافق‌نامه‌های اقتصادی حاصل از این سفر را به باد انتقاد گرفتند.
“خنجر به پیکر اقتصاد مقاومتی”
محمدرضا نقدی، رئیس سازمان بسیج دهم بهمن در جمع استادان بسیجی دانشگاه‌ها گفت: «سفر رئیس جمهور به ایتالیا و فرانسه خنجری به پیکر اقتصاد مقاومتی بود و ضربه سنگینی به این اقتصاد وارد ساخت.»
به گزارش خبرگزاری مهر، محمد رضا نقدی در بخش دیگری از سخنانش “پرداخت ۱۲۸ میلیارد دلار” برای خرید هواپیماهای ایرباس را مغایر با سیاست‌های “اقتصاد مقاومتی” خواند.
آخوندی آبان ماه امسال گفته بود که ایران پول لازم برای خرید هواپیماهای مورد نیاز را ندارد و باید از امکانات دیگری نظیر اجاره به شرط تملیک (لیزیگ) استفاده کند.
اسحق جهانگیری به انتقادات نقدی پاسخ داد
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور ۱۳ بهمن در نشست شورای مدیران ارشد بانک مرکزی بدون نام بردن از نقدی به انتقادهای او پاسخ داد و تاکید کرد که خرید ۱۱۸ هواپیما از شرکت ایرباس از طریق لیزینگ انجام شده است.
در گزارش‌های اولیه از سفر روحانی به پاریس بهای هواپیماهایی که ایران قصد خرید آنها از ایرباس را دارد در مجموع ۲۵ میلیارد دلار ذکر شده بود.
سود کلان دلالی هواپیمای کهنه
همچنین خبرگزاری دولتی ایرنا روز جمعه، ۱۶ بهمن از قول اصغر فخریه کاشان، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل نوشت، ارقامی که در رسانه‌ها مطرح شده نادرست است و مبلغ کل قرارداد خرید ۱۱۸ هواپیمای ایرباس ۱۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار بیشتر نیست.
او گفت: «در زمان تحریم‌های ظالمانه شرکت‌های هوایی مجبور بودند برای خرید هواپیماهای دست دوم حدود ۶۰ میلیون یورو پرداخت کنند، اما اکنون هواپیمای نو را با ۴۴ میلیون دلار می‌خریم.»
اسحاق جهانگیری نیز در واکنش به انتقادهای نقدی بیان این که در دولت قبلی وقتی “یک کشور دست چندم” پیدا می‌شد که هواپیمای دست دوم به ایران بفروشد خیلی خوشحال می‌شدند، گفته بود: «این که در پرداخت پول به آنها چه اتفاقاتی افتاد، اینها مسائلی است که چندان هم نمی‌توان بیان کرد.»
قائم مقام وزیر راه نیز با اشاره به تفاوت هنگفت بهای هواپیماهای کهنه در دوران تحریم و هواپیمای نو می‌گوید، این مساله نشان می‌دهد که در دوران تحریم دلالان و واسطه‌ها چقدر در این معاملات سود می‌بردند.
خرید ۲۰ هواپیمای سبک
وزیر راه درباره رقم ۲۵ میلیارد دلار در برخی گزارش‌ها گفته است: «این یک مدل قیمتی برای ایرباس است به طوری که یک قیمت اسمی (قیمت کاتالوگ) برای محصولات خود دارند که بر اساس آن هزینه محصولات خریداری شده ایران از ایرباس حدود ۲۵ میلیارد دلار است.»
او بهای کل سفارش‌های ایران از شرکت ایرباس را همان رقمی عنوان کرد که اصغر فخریه کاشان در گفت‌وگو با ایرنا اعلام کرده است.
شرکت هواپیمایی ایران (هما) که در سفر رئیس جمهور به ایتالیا تفاهم نامه‌ای برای خرید هواپیما از شرکت ایتالیایی فرانسوی “آی‌تی آر” امضاء کرده بود دوشنبه همین هفته قرارداد خرید ۲۰ فروند هواپیمای سبک ۷۰ نفره را با این شرکت نهایی کرد.
به گزارش ایرنا در دو روز گذشته، با حضور مدیرعامل ایرباس در تهران و دیدار و گفت وگو با آخوندی و فرهاد پرورش، مدیرعامل شرکت هواپیمایی ایران، نیز قراردادها با این شرکت در حال نهایی شدن است.
تحویل ۵ تا ۸ ایرباس تا پایان سال
به گفته‌ی پرورش، شرکت ایرباس تا پایان سال جاری میلادی، پنج تا هشت فروند از هواپیمای خریداری شده را تحویل ایران‌ایر می‌دهد.
مطابق گزارش‌ها ناوگان هواپیمایی ایران در حال حاضر در مجموع از ۲۵۰ هواپیما تشکیل شده که به روایتی ۱۰۰ فروند و به روایتی دیگر نیمی از آنها زمین‌گیرند و عمر متوسط بقیه حدود ۲۲ سال است.
ظاهرا ایران برای دریافت هواپیماهای ایرباس حداکثر باید ۱۵ درصد از مبلغ قرار داد را تامین کند. استفاده از منابع صندوق توسعه ملی به عنوان یکی از راه‌های تامین این سرمایه عنوان می‌شود.
مطابق برنامه‌های توسعه، ناوگان هواپیمایی ایران باید تا افق ۱۴۰۴ حدود ۵۰۰ فروند هواپیما داشته باشد. سازمان هواپیمایی کشوری پیش‌بینی کرده در یک دهه آینده هر سال ۵۰ هواپیما خریداری و به ناوگان هوایی کشور اضافه کند.
به گزارش دویچه وله؛ با توجه به وضع مالی نامساعد شرکت‌های هواپیمایی در ایران، وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد که قرار است در ماه‌های آینده شرکت ملی “تامین و اجاره هواپیما” تشکیل شود تا با خرید یا اجاره، هواپیماهای مورد نیاز ایرلاین‌های خصوصی و دولتی ایران را تامین کند.
