تهدید حیات کره زمین توسط یک ستاره تازه کشف شده

ستاره‌ای کوچکتر از خورشید ما، اما از نظر اندازه مشابه، اخیراً دانشمندان را نگران کرده است و آن‌ها می‌گویند همه باید نگران باشند. این ستاره که EK Draconis نام دارد، ده‌ها سال نوری دورتر از ما قرار دارد، اما فوران‌های عظیمی به بیرون پرتاب می‌کند. رصد اخیر این دانشمندان نشان می‌دهد که این ستاره جوان دارای یک انفجار انرژی و بیرون راندن ذرات باردار آنقدر قدرتمندی است که خورشید هرگز آن را تجربه نکرده است.

 خورشید ما نیز اغلب این فوران‌های انفجاری بزرگ را تجربه می‌کند که پس از پرتاب جرم تاجی (CME) باعث ایجاد طوفان‌های خورشیدی می‌شود. اما دانشمندان گفتند که این ستاره یک انفجار انرژی حداقل ۱۰ برابر بزرگتر از بزرگترین CME که خورشید تا کنون ثبت کرده است، تجربه کرده است. این مطالعه که به رهبری کوسوکه نامکاتا از رصدخانه ملی نجوم ژاپن صورت گرفته و در مجله Nature Astronomy منتشر شده، در واقع، یک پدیده ستاره‌ای به نام «پرتاب جرم تاجی» را بررسی می‌کند که گاهی به عنوان طوفان خورشیدی هم شناخته می‌شود.

ستاره‌ها و از جمله خورشید ما بطور منظم پرتاب جرم تاجی را تجربه می‌کنند. این فروان‌ها از ابر‌هایی از ذرات بسیار داغ یا پلاسما تشکیل شده اند که می‌توانند با سرعت میلیون‌ها مایل در ساعت در فضا حرکت کنند، اما همین امر می‌تواند خبری بد برای ما باشد، زیرا اگر یک پرتاب جرم تاجی به زمین برخورد کند، می‌تواند ماهواره‌ها را در مدار مختل کند و شبکه‌های برق را که به کل شهر‌ها خدمات رسانی می‌کنند، خاموش کند.

در این میان برخی از دانشمندان همکار در این مطالعه همچون یوتا نوتسو از دانشگاه کلرادو نیز معتقد است که نتایج حتی می‌تواند بدتر از این باشد و «پرتاب جرم تاجی می‌تواند تأثیر جدی بر زمین و جامعه انسانی بگذارد.»

در آوریل ۲۰۲۰، این تیم EK Draconis را مشاهده کردند که ابری از پلاسمای سوزان را با جرمی در چهار میلیارد کیلوگرم – بیش از ۱۰ برابر بزرگ‌تر از قوی‌ترین پرتاب جرم تاجی که تا به حال از یک ستاره شبیه به خورشید ثبت شده، به بیرون پرتاب می‌کند. نوتسو در این خصوص گفت: «این نوع پرتاب جرم بزرگ، از نظر تئوری، می‌تواند در خورشید ما نیز رخ دهد. این مشاهدات ممکن است به ما کمک کند تا درک بهتری از چگونگی تأثیر رویداد‌های مشابه روی زمین و حتی مریخ در طی میلیارد‌ها سال داشته باشیم.» به هر حال، این رویداد ممکن است به عنوان هشداری در مورد اینکه آب و هوا در فضا چقدر می‌تواند برای زمین خطرناک باشد، درنظر گرفته شود.

در سال ۲۰۱۹، نوتسو و همکارانش مطالعه‌ای را منتشر کردند که نشان داد ستاره‌های جوان فوران‌های بسیار عظیمی را تجربه می‌کنند که ده‌ها یا حتی صد‌ها برابر قدرتمندتر از فوران‌های خورشید است. نوتسو گفت: «شعله‌های ابری بسیار بزرگتر از شعله‌هایی هستند که ما از خورشید می‌بینیم؛ بنابراین ما گمان می‌کنیم که آن‌ها نیز پرتاب‌های جرمی بسیار بزرگ‌تری تولید کنند. اما تا همین اواخر، این فقط یک حدس بود.» وی می‌افزاید این ستاره جوان اگرچه هم اندازه خورشید است، اما تنها ۱۰۰ میلیون سال قدمت دارد که از نظر کیهانی بسیار جوان است. به عبارت ساده تر، خورشید ما ۴.۵ میلیارد سال پیش در وضعیت کنونی EK Draconis بود.

محققان این ستاره را به مدت ۳۲ شب در زمستان و بهار ۲۰۲۰ با استفاده از ماهواره بررسی سیارات فراخورشیدی گذر ناسا (TESS) و تلسکوپ SEIMEI دانشگاه کیوتو رصد کردند. در ۵ آوریل، نوتسو و همکارانش موفق به رصد فوران عظیم EK Draconis شدند و حدود ۳۰ دقیقه بعد، تیم چیزی را مشاهده کردند که به نظر می‌رسید یک پرتاب جرم تاجی از سطح این ستاره باشد. این یک فوران بسیار عظیمی بود که با حداکثر سرعت تقریباً ۱ میلیون مایل در ساعت حرکت می‌کرد. اگرچه این پدیده می‌تواند برای ما تهدید کننده باشد، اما این دانشمندان همچنین عقیده دارند که این می‌تواند برای تحقیقات علمی نیز سودمند باشد. در واقع این پدیده در سال‌های اولیه شکل گیری منظومه شمسی بسیار رخ می‌داده و احتمالاً در شکل گیری سیاراتی مانند زمین و مریخ به شکل امروزی کمک کرده باشد. نوتسو می‌گوید: «فوران‌های جرمی تاجی ممکن است به ما کمک کند تا بفهمیم چه اتفاقی برای سیاره مریخ در طی میلیارد‌ها سال افتاده است.»