تا اينجا هنوز شطرنج سرنوشت ساز در سوريه را برده ايم

دکتر کاوه احمدی علی آبادی

عضو هئيت علمي دانشگاه آبردين با رتبه پروفسوري

عضو جامعه شناسان بدون مرز(ssf)

ارتش آزاد سوريه، فرماندهان و مقامات ائتلاف سوريه توجه كنند، تا اينجا و اين لحظه ائتلاف جهاني ما بازي را از رژيم اسد و كشورهاي حامي اش برده است. چرا؟ فقط بشماريد، تعداد امتيازهايي كه پس از تهديد اوباما به اسد مبني بر حمله به او بدست آورده ايم:

1- كمك هاي تسليحاتي پيشرفته اي را كه مدت ها انتظارش را داشتيد، دريافت كرديد.

2- به سبب جابجايي نيروهاي اسد از ترس حمله آمريكا توانستيد مهمتر از مواضع و شهرك هايي كه تصرف كرديد، انبارهاي سلاح شان در اطراف حما را سالم به چنگ آوريد؛ همان مناطقي كه اسد و حزب الله براي تصرف شان كشته هاي زيادي داده بودند و به همين سبب عمليات آزادسازي حما و حلب كه مدام حرف اش را مي زدند، در آغاز شكست خورد و به كنار رفت.

3- پيوستن رژيم اسد به معاهده منع استفاده از سلاح هاي شيميايي مهمتر از تعهد كتبي، سندي است بر عليه اسد و ساير مقامات رژيم كه از اين پس در دادگاه هاي جنايت جنگي سازمان ملل به عنوان جنايتكار جنگي محاكمه شوند، و بان کی مون نیز دیروز رسماً اسد را به جنایت جنگی محکوم کرد و بدان بیافزایید گزارش بازرسان سازمان ملل پیرامون بازدید از مکان هایی در سوریه که در راه است؛ در حالي كه اسد و اطرفیان اش در روياي حفظ قدرت بودند، حالا بايد براي فرار از دادگاه جنايت جنگي پنهاني به كشوري ديگر پناهنده شوند يا بايستند تا بدستان شما قصاص شوند.

4-اسد و متحدان اش اميد داشتند كه طي يك مذاكره سخت در ژنو حاضر شوند، به قيمت كنار گذاشتن اسد، شخصي از اطرافيان اش را جايگزين اش كنند و رژيم بعث همچنان حفظ شود، اما حالا آنان تنها بايد براي نسپرده شدن به دادگاه هاي جنايت جنگي به جايي فرار كنند و اگر جان شان را نجات دهند، خيلي هنر كرده اند.

5- و اين همه در حالي است كه احتمال حمله نظامي نه تنها منتفي نشده، بلكه همچنان وجود دارد و موقعي مهمتر جلوه مي كند كه اعلام مي شود، اسد با جابجايي سلاح هاي شيميايي بدنبال راه هاي فرار از تحويل شان است كه اين يعني مجوزي براي حمله غافلگريانه آمريكا. موردي ديگر نيز هست كه بنا به دلايلي اينك قابل طرح نيست و به موقع خواهيد فهميد.

درست است، كه اوباما تاكنون يك اقدام ضروري نظامي را كه انتظار مي رفته، انجام نداده است، اما مرتكب كار اشتباهي نشده، بلكه با خريد وقت مذاكره و حفظ فشار احتمال حمله، تمامي اين دستاوردها را نيز پيش از حمله برايمان داشته است. جالب تر از همه، جان كري باز مأموريت غيرممكن ديگري را ممكن كرده است. بلي، شما خوشبختانه از توان مجموعه اي از كشورهاي حاميتان بهره مي بريد و ديپلماسي خلاق آمريكا تنها يكي از آن هاست و نبايد تنها متوقع باشيد كه آن در اداره آينده سوريه نيز مي تواند برايتان مشكل ساز شود. به خصوص فرماندهان نظامي باوجداني كه مي خواهند به رنج مردم سوريه پايان دهند، اما بايد بدانند كه دنياي سياست و ديپلماسي را نمي شناسند، و بهتر است همان امور نظامي را برعهده بگيرند و كار سياسي و ديپلماسي را به سياستمداران بسپارند. قابل درك است كه بايد هر آنچه در توان داريم، براي كسب كمك هاي جهاني انجام دهيم، اما اين به معني ناديده گرفتن كمك هاي كشورهاي مختلف و دوست نيست و اساساً در دنيايي زندگي نمي كنيم كه تمام وقايع آن موافق ميل ما پيش رود و فراموش نكنيم، بسياري از سياستمداران بدان سبب ديكتاتور شدند كه مي خواستند همه چيز يك كشور بر اساس خواسته آنان پيش رود؛ چه بسياري از آن خواسته ها را نيز به نفع مردم مي دانستند. اوباما يكي از خوش نيت ترين و صلح طلب ترين رياست جمهوري هاي ايالات متحده آمريكاست كه نمي خواهد كمك به مردم سوريه را تا جاي ممكن با گزينه نظامي همراه سازد و طبيعي است كه در اين مورد اختلاف نظراتي با ما داشته باشد و واقعيت آن است كه ما خاورميانه اي ها، دستاورد افكارمان در كشورمان و نحوه حل مسائل كشورمان معلوم است و دستاورد افكار غرب و نحوه حل مشكلات شان نيز در كشورشان روشن است و از اين نظر تصور مي كنم، خيلي دستمان پُر نيست! به ويژه وقتي تصور مي كنم اگر يكي از ابرقدرت هاي جنگ سرد، يكي از كشورهاي جهان سوم يا خاورميانه امروز بود، بي شك اينك به جاي حضور انسان در كره زمين، شايد باكتري ها پس از ويران سازي هسته اي تازه شروع به فعاليت كرده بودند!!

مأموريت غيرممكن تاكنون اثري سينمايي در دنياي هنر بود، اما تو گويي جان كري تصميم گرفته، آن را به مثابه حل بزرگترين بحران هاي جهاني، به دنياي واقعي بكشاند. با آن كه احتمال نمي رفت، با وجود دولت در دستان دست راستي هاي اسرائيلي، صلح بين اعراب و اسرائيل مقدور باشد، اما قدرت ديپلماتيك كري آنقدر در اين مدت كوتاه به نتايج ارزنده اي رسيده كه حتي آن را نيز در آينده اي نزديك غيرممكن نمي دانم. البته نبايد نقش لاوروف را نيز نايده گرفت كه برخلاف پوتين به لج بازي هاي كودكانه فرو نغلتيده و توانسته با وجود تمامي بدبين هاي موجود، به كمك كري، بدان مهم دست يابند. به هر ميزان كه پوتين، يك تهديد براي صلح جهاني و وقوع جنگ احتمالي در جهان است، سياستمداراني چون لاوروف، كري و اوباما، اميدهايي هستند براي فرار از فاجعه اي جهاني.

كاري كه بايد اينك ارتش آزاد و ائتلاف سوريه انجام دهد، تشكيل دولت موقت، پيگيري عمليات در عرصه ميداني، ديپلماسي و گفتگو و نه صدور احكام محكوميت و قهر از جامعه جهاني و جمع آوري سند پيرامون پنهان سازي و فرار دستگاه اسد از تحويل سلاح هاي شيميايي است تا وقتي كه ثابت شد، اسد عملاً چيزي را كه متعهد شده، زير پا گذارد، اوباما وعده معوقه اش را عملي سازد. ما منتظر مي مانيم.