عکاسان حوزه فضا و ستاره‌شناسان در سال ۲۰۲۰، تصاویر خیره‌کننده‌ای را از پدیده‌های فضایی ثبت کرده‌اند که دیدن آنها خالی از لطف نیست.
در سال ۲۰۲۰ نیز مانند سال‌های دیگر، رخدادهای فضایی چشمگیری وجود داشت که نظر عکاسان حوزه نجوم را به خود جلب کرد. از دنباله‌داری که با کاوشگرهای فضایی رصد شد تا خورشیدگرفتگی خیره‌کننده و برخی از پیوندهای ستاره‌ای، موضوعاتی بودند که به سوژه‌های خوبی برای عکاسی تبدیل شدند.
ستاره‌شناسان نیز با کمک تلسکوپ‌های بزرگ زمینی و فضایی و همچنین “تلسکوپ‌های وی‌ال‌تی”(VLT)، “تلسکوپ فضایی هابل”(Hubble Space Telescope) و همچنین “مدارگرد خورشیدی” (Solar Orbiter) تلاش کردند تا سال ۲۰۲۰ را به نقطه عطفی برای تصاویر علمی تبدیل کنند. با کمک این تجهیزات، تصاویر خیره‌کننده‌ای از خورشید، ستاره اسرارآمیز “ابط‌الجوزا”(Betelgeuse)، محل تولد ستارگان در فضا و حتی سیارات فراخورشیدی دوردست تهیه شده است.
در این گزارش، برترین تصاویر فضایی سال ۲۰۲۰ را مرور می‌کنیم.
دنباله‌دار قرن
سالانه دهها دنباله‌دار وارد منظومه شمسی می‌شوند اما به ندرت با چشم غیرمسلح قابل مشاهده هستند. در ماه ژوئیه، “دنباله‌دار نئووایز”(Comet Neowise)، دو دنباله خود را ابتدا در نیمکره جنوبی و سپس در نیمکره شمالی زمین نمایان کرد.
دنباله‌دار نئووایز در نزدیک‌ترین حالت، ۶۴ میلیون مایل از زمین فاصله دارد. عرض این دنباله‌دار حدود سه مایل است و با سرعت ۱۴۴ هزار مایل در ساعت حرکت می‌کند.
مقارنه بزرگ
در ۲۱ دسامبر سال ۲۰۲۰، سیاره‌های مشتری و زحل به نزدیک‌ترین مواجهه خود در ۴۰۰ سال اخیر رسیدند.
به نظر می‌رسد این رویداد بزرگ که در آسمان شب پس از غروب خورشید ظاهر شد، نزدیک‌ترین مواجهه مشتری و زحل را از زمان مقارنه بزرگ سال ۱۶۲۳ رقم زده باشد.
واضح‌ترین تصویر خورشید از زمین
در ژانویه سال ۲۰۲۰، دانشمندان “رصدخانه هالیکالا”(Haleakala Observatory) در هاوایی با کمک “تلسکوپ خورشیدی دانیل ک اینوی”(DKIST) که قویترین تلسکوپ خورشیدی است، واضح‌ترین تصویر ثبت شده از خورشید را ارائه دادند.
این تصویر، سلول‌های پلاسما را نشان می‌دهد که از درون خورشید برمی‌خیزند. مرزهای تاریک نشان می‌دهند که پلاسما در کدام قسمت‌ها در حال خنک شدن و نشست کردن است.
خورشیدگرفتگی
در ۱۴ دسامبر سال ۲۰۲۰، گرفتگی کامل خورشید رخ داد و خورشید در سرتاسر آمریکایی جنوبی زیر سایه کامل قرار گرفت.
بسیاری از علاقمندان دیدن خورشیدگرفتگی، به تماشای این پدیده زیبا از فاصله دور نشستند.
سیاره زهره در میان هفت خواهر
دومین مقارنه بزرگ سال ۲۰۲۰ که مورد توجه عکاسان حوزه فضا قرار گرفت، مقارنه سیاره زهره با خوشه پروین بود که در ماه آوریل رخ داد.
ستارگان خوشه پروین که با نام “هفت خواهر” نیز شناخته می‌شوند، طی این رویداد، ستاره دیگری را نیز در کنار خود داشتند تا بتوانند به صورت موقت، “هشت خواهر” شوند.
حلقه آتش
در ۲۱ ژوئن سال ۲۰۲۰، ۹۹/۴ درصد خورشید برای مدت کمتر از یک دقیقه با ماه پوشیده شد. این پدیده، در قسمت‌هایی از آفریقا، خاورمیانه و آسیا قابل دیدن بود.
ستاره‌شناسان آماتور برای دیدن این خورشیدگرفتگی نادر حلقوی که از جمهوری کنگو، جمهوری دموکراتیک کنگو، جمهوری آفریقای مرکزی، جنوب سودان، اتیوپی، یمن، عمان، پاکستان، هند، تبت، چین و تایوان قابل دیدن بود، از خانه بیرون آمدند.
سیارات فراخورشیدی در حال گردش به دور یک ستاره
ستاره‌شناسان از تلسکوپ بزرگ VLT، استفاده کردند تا نخستین تصویر را از یک ستاره جوان شبیه به خورشید ثبت کنند. دو سیاره بزرگ شبیه به مشتری و زحل در مدار این سیاره جوان قرار داشتند.
تلسکوپ VLT، تصویر دو سیاره خورشیدی غول‌پیکر را ثبت کرد که به دور ستاره‌ای موسوم به “TYC 8998-760-1” در حال گردش بودند. فاصله این ستاره تا زمین، حدود ۳۰۰ سال نوری است.
تولد ستاره درخشان در سی‌امین سالگرد هابل
تلسکوپ فضایی هابل، تصاویری را از فضا ثبت کرده است که منظره جدیدی از جهان به ما نشان می‌دهند. هابل در سی‌امین سالگرد خود، تصویر خیره‌کننده‌ای از یک مهد ستاره‌ای را به دستاوردهای خود اضافه کرد.
این تصویر، سحابی غول‌پیکر “NGC 2014” و همسایه آن یعنی “NGC 2020” را نشان می‌دهد. این دو همسایه به همراه یکدیگر، بخشی از یک ناحیه وسیع تشکیل ستاره را در “ابر بزرگ ماژلانی” (Large Magellanic Cloud) تشکیل می‌دهند که در کهکشان راه شیری قرار دارد.
رنگین‌کمانی در سیاره مشتری
دانشمندان با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل، ترکیبی از پرتوهای ماوراءبنفش، مرئی و پرتو فروسرخ نزدیک، این تصویر منحصر به فرد را از مشتری ثبت کردند.
شاید این تصویر بتواند به دانشمندان کمک کند تا ببینند که غبار و ذرات، در کدام قسمت از این سیاره غول‌پیکر پخش می‌شوند.
ستاره غبارآلود
جهان علم در چند ماه نخست سال ۲۰۲۰ به این فکر فرو رفت که آیا ستاره درخشان ابط‌الجوزا قرار است منفجر شود یا خیر. این ستاره یقینا طی ۱۰۰ هزار سال آینده و با فروپاشی هسته آن منفجر خواهد شد.
در هر حال مشخص شد که کم‌نور شدن ستاره که از اکتبر سال ۲۰۱۹ آغاز شده بود، احتمالا به خاطر گرد و غباری است که مسیر نور آن را مسدود کرده و موجب تغییر شکل ظاهری آن شده است. این تصویر با تلسکوپ بسیار بزرگ وی‌ال‌تی به ثبت رسید.
شعله‌های خورشیدی
دانشمندان در نخستین تصاویری که از فاصله نزدیک و با کمک مدارگرد خورشیدی از خورشید ثبت شده بود، پدیده کاملا جدیدی را به نمایش گذاشتند. این تصاویر که شعله‌هایی را روی سطح خورشید نشان می‌دهند، از فاصله ۷۷ میلیون کیلومتری خورشید ثبت شدند.
به گزارش ایسنا و به نقل از فوربس، این فاصله تقریبا نیمی از فاصله میان خورشید و زمین به شمار می‌رود و مدارگرد خورشیدی برای ثبت این عکس، بیش از هر تلسکوپ خورشیدی دیگری به خورشید نزدیک شده است.
