محمد جراحی، فعال کارگری شصت و یک ساله که به دلیل فعالیت در تشکل‌های مستقل کارگری، بین سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ بدون مرخصی در تبریز زندانی بود، پس از آزادی، به دلیل تشدید سرطان درمان نشده در دوران زندان و سهل‌انگاری مقامات قضایی در فراهم کردن مراقبت‌های درمانی مناسب، روز سیزدهم مهر ۱۳۹۶ در بیمارستان تجریش تهران جان خود را از دست داد.
نقی محمودی، وکیل ساکن آلمان که زمانی وکالت محمد جراحی را به عهده داشت، روز سیزدهم مهر، با اعلام این خبر گفت اهمال دستگاه قضایی در درمان سرطان تیروئید این زندانی سیاسی در زندان تبریز، باعث تشدید و تسریع رشد غده سرطانی شد و معالجات دیرهنگام پس از آزادی نیز بی‌نتیجه بود و به مرگ این فعال کارگری منجر شد.
خبرگزاری دولتی ایلنا، موسوم به خبرگزاری کار ایران، نیز بدون اشاره به مسئولیت قوه قضائیه، خبر مرگ این «فعال کارگری قدیمی» را به دلیل ابتلا به سرطان تیروئید تایید کرد.
نقی محمودی، وکیل محمد جراحی گفت مصداق اتهامات موکلش، توزیع نشریات کارگری و تلاش برای ایجاد تشکل‌های مستقل کارگری بوده است. این وکیل سابق دادگستری در ایران که به دلیل دفاع از متهمان سیاسی و مدنی پروانه وکالتش لغو و ناچار به مهاجرت از کشور شد، درباره پرونده محمد جراحی گفت: «محمد جراحی در سال ۱۳۸۷ به اتهام تبلیغ علیه نظام از طریق توزیع نشریات کارگری بازداشت و به یک سال زندان محکوم شد، تشریفات آیین دادرسی اعمال نشده بود و ما توانستیم آن حکم را تعلیق کنیم، بازداشت دوباره ایشان در سال ۱۳۹۰ بود ولی علیرغم وکالتی که به من داده بودند، پروانه وکالتم لغو شد و نتوانستم در دادگاه از آنان دفاع کنم ولی در جریان پرونده و بیماری و نامه‌نگاری‌های آقای جراحی و بقیه هم‌پرونده‌اش در زندان بودم.»
محمد جراحی در خرداد ماه ۱۳۹۰ به همراه شاهرخ زمانی، فعال کارگری به اتهام تلاش برای ایجاد تشکل‌های مستقل کارگری در تبریز بازداشت و هر دو به پنج سال زندان محکوم شدند. محمد جراحی پس از پنج سال زندان بدون مرخصی و با غده سرطانی که بدخیم شده بود آزاد شد و شاهرخ زمانی نیز پس از چهار سال زندان بدون مرخصی در ۲۲ شهریور ۱۳۹۴ در زندان رجایی‌شهر کرج (گوهردشت) در حالی جان خود را از دست داد که پزشکان بارها نسبت به وخامت وضعیت جسمی‌اش هشدار داده بودند.
نقی محمودی گفت مسئولان قضایی با علم به این که سلامت محمد جراحی و هم‌پرونده‌اش شاهرخ زمانی، در معرض خطر جدی قرار دارد، عامدانه از فراهم کردن مراقبت‌های درمانی و یا اعزام او به بیمارستان خودداری کرده‌اند: «محمد جراحی و شاهرخ زمانی هر دو مشکلات جدی داشتند و پزشکان بارها نسبت به سلامتیشان هشدار داده بودند، مسئولان زندان با علم به این که سلامتشان به طور جدی به خطر افتاده، مراقبت نکردند و اجازه اعزام به بیمارستان و مرخصی درمانی ندادند تا این که همان اتفاقی افتاد که مسئولان قضایی می‌خواستند، یعنی مرگی که ظاهرا طبیعی به نظر برسد و دستگاه قضایی مسئولیتی به عهده نگیرد.»
محمد جراحی، نقاش ساختمان اهل تبریز، عضو «سندیکای نقاشان ساختمان ایران » و همچنین عضو «کمیته پیگیری ایجاد تشکل های کارگری» است. او در سال ۱۳۸۶ نیز به دلیل فعالیت در میان کارگران ، به اتهام حمل و توزیع بولتن «کمیته پیگیری ایجاد تشکل‌های کارگری» و عضویت در « انجمن سلامت اجتماعی آذربایجان » بازداشت و در دادگاهی بدون حضور وکیل، به چهار ده ماه حبس محکوم شده بود.
این فعال کارگری که علیرغم تشخیص قطعی بیماری سرطان تیروئید، به دلیل اهمال دستگاه قضایی فرصت بستری و مداوا نیافت؛ در سال ۱۳۹۲ طی نامه‌ای از زندان تبریز، خطاب به سندیکای نقاشان ساختمانی ایران نوشت که به تشخیص پزشکی قانونی به سرطان تیروئید مبتلا شده ولی مسئولان قضایی از فراهم‌کردن مراقبت‌های درمانی لازم خودداری می‌کنند.
در بخشی از نامه این فعال کارگری از زندان تبریز در سال ۱۳۹۲ پس از شرح بازداشت و شکنجه‌های روحی و جسمی، آمده است: «به دلیل شرایط سنی و وضعیت نامناسب زندان تبریز از نظر تغذیه و بهداشت به بیماری‌هایی اعم از سرطان تیروئید، دیابت و چربی خون دچار شده‌ام. ولی متأسفانه تا به حال اقدامات مناسبی از طرف مسئولین زندان در راستای درمان بیماری‌هایم انجام نگرفته است. شایان ذکر است بنده به‌خاطر ابتلاء به بیماری سرطان تیروئید یکبار مورد عمل جراحی قرار گرفته‌ام و طبق نظر پزشکان متخصص مراحل درمانی باید در بیرون از زندان پیگیری شود. از این‌رو اینجانب با تکمیل پرونده پزشکی خود و ارسال آن به پزشکی قانونی جهت صدور نظر کارشناسی مبنی بر عدم تحمل حبس اقدام کرده بودم و اکنون با گذشت ۵ ماه از طرف مسئولین امر پاسخی دریافت نکرده‌ام.»
به کزارش خبرنامه ملی ایرانیان به نقل از کمپین حقوق بشر در ایران؛ محمد جراحی اولین مورد مرگ خاموش زندانیان سیاسی در ایران با اهمال تعمدی دستگاه قضایی نیست، هدی صابر، شاهرخ زمانی، افشین اسانلو، علیرضا رجایی، احمد قابل، امید کوکبی، محسن دگمه‌چی، محمدمهدی زالیه، منصور رادپور، همگی از فعالان سیاسی و کارگری هستند که در زندان جان خود را از دست داده، یا با از دست دادن اعضای بدن خود مواجه و یا به بیماری‌های لاعلاج مبتلا شده‌اند. قوه قضائیه و نهادهای امنیتی ایران حتی از اعزام زندانیان سیاسی پس از اعتصاب غذا به بیمارستان نیز امتناع می‌کنند. در حال حاضر نیز تعداد قابل توجهی از زندانیان سیاسی در زندان‌های مختلف ایران از ضعف مراقبت‌های پزشکی و درمانی رنج می‌برند؛ رضا شهابی، سهیل عربی، آتنا دائمی، آرش صادقی، زینب جلالیان از جمله این زندانیان هستند، اگر چه به دلیل قطع نسبی ارتباط زندانیان به ویژه در شهرستان‌ها، فهرست کردن همه آنان غیرممکن است.
