یک کارشناس امور بانکی ضمن اشاره به اینکه با برگشت چک ۵ محرومیت برای صادرکننده اعمال می‌شود، گفت: چک‌های جدید از نظر فیزیکی تغییراتی دارند که بر این اساس مدت اعتبار ۳ ساله بر روی چک درج می‌شود و سقف اعتباری برای صادر کننده در نظر گرفته می‌شود.
یاسر مرادی کارشناس امور بانکی در یک برنامه تلویزیونی گفت: قانون چک سال ۱۳۹۷ که قرار بود در ۳ فاز اجرایی شود، به‌صورت مشخص از روز گذشته اجرایی شده است. درگذشته اگر چک فردی برگشت می‌خورد، ۱۰ روز فرصت داشت که اسمش در لیست سیاه بانک مرکزی قرار نگیرد اما در حال حاضر اگر چکی برگشت بخورد، به‌صورت آنلاین اسم فرد در سامانه بدحساب‌های بانک مرکزی درج می‌شود. ۲۴ ساعت بعد هم ۵ محرومیت برای فرد اعمال می‌شود.
مرادی اظهار کرد: بر اساس این ۵ محرومیت فرد امکان افتتاح حساب جدید، دریافت کارت‌بانکی جدید، دریافت تسهیلات، دریافت خدمات ارزی و ضمانت‌نامه بانکی ندارد. همچنین کلیه حساب‌ها و دارایی‌های فرد به میزان کسری مبلغ چک در بانک مسدود می‌شود. البته در گام دوم دارایی‌های صاحب حساب در کلیه شبکه‌های بانکی مسدود خواهد شد.
وی افزود: مکانیسم جدیدی برای مفقودی چک هم ارائه شده است که بر اساس آن با اعلام به بانک امکان عدم پرداخت چک وجود دارد و در یک هفته با دستور مقام قضایی محرومیت‌های ذکر شده شامل امضا کننده چک نمی‌شود. همچنین برای سرعت انجام این قوانین سامانه‌ای بین قوه قضاییه و بانک مرکزی طراحی‌شده است که به صورت بر خط هماهنگ می‌شوند.
این کارشناس امور بانکی در ادامه گفت: چک‌های جدید از نظر فیزیکی نیز تغییراتی دارند که بر این اساس مدت اعتبار ۳ ساله بر روی چک درج می‌شود و سقف اعتباری برای صادر کننده در نظر گرفته می‌شود. این سقف توسط سامانه‌های اعتبار سنجی مشخص می‌شود. اگر بیش از سقف اعتبار چک کشیده شود، سامانه اجازه صدور چک را نمی‌دهد. موسسه‌های اعتبار سنجی تمکن و قدرت مالی صاحب چک را بررسی می‌کنند و بیش از تمکن و گردش مالی اعتبار نمی‌دهند. در آینده انتقال چک هم باید در سامانه بانک مرکزی ثبت شود.
مرادی خاطرنشان کرد: این قانون از ۲۰ دی‌ماه به‌صورت اختیاری است و بعد از فرهنگ‌سازی لازم الاجرا می‌شود. با لازم الاجرا شدن باید مبلغ و تاریخ چک در اپلیکیشن های موبایلی یا اینترنت بانک ثبت شود. با این کار سامانه بررسی می‌کند و در صورتی که چک برگشتی داشته باشید، اجازه صدور چک را نخواهید داشت. در نتیجه چک در وجه حامل حذف می‌شود و باید اسم و کد ملی فرد مقابل نوشته شود.
وی افزود: با توجه به تفاوت در فیزیک چک‌های قدیمی و جدید، چک‌های قدیمی شامل محدودیت ثبت و صدور چک نمی‌شود و محدودیت در خصوص آن‌ها اعمال نمی‌شود. همچنین افراد می‌توانند با کد یکتا درج‌شده در چک‌ها در سامانه بانک مرکزی از اعتبار صدور کننده چک مطلع شوند.
این کارشناس امور بانکی در پایان گفت: یک شیوه هم از سوی قوه قضاییه در نظر گرفته شده است که به واسطه آن بدون مراجعه به دادگاه اگر چک فردی برگشت بخورد، بر اساس ماده ۲۳ قانون چک امکان اخذ گواهی عدم پرداخت از بانک طراحی شده است. با این گواهی می‌توانید در دفاتر خدمات الکترونیک درخواست صدور اجرایه کنید. در ۱۰ روز قوه قضاییه با اخطار به فرد این موضوع را پیگیری می‌کند.
