دانشمندان در مرکز اختر زیست شناسی در مادرید این باره تحقیق می کنند که آیا روی اقمار یا سیاره های دیگر منظومه شمسی نشانه های حیات وجود دارد.
کشف نشانه‌‌های حیات روی سایر سیارات منظومه شمسی یکی از پرسشهایی است که از چند دهه گذشته دانشمندان علم نجوم را به خود مشغول کرده است. اخترزیست شناسان اروپایی در مرکز اختر زیست‌شناسی در مادرید درباره حیات فرازمینی در منظومه شمسی تحقیق می کنند. آنها تا کنون مطالعاتی درباره نشانه‌‌های حیات روی مریخ اقمار مشتری (گانیمید، اروپا و …) و تیتان قمر کیوان انجام داده اند.
دانشمندان در مرکز اختر زیست شناسی اروپا این باره تحقیق می کنند که آیا روی اقمار یا سیاره های دیگر منظومه شمسی نشانه های حیات وجود دارد. آنها این کار را با نمونه برداری از مکان های خارق العاده انجام می دهند.
دانشمندان از ۳۰ سال پیش مشغول مطالعه اشکال حیات در منطقه ریو تینتو در جنوب اسپانیا هستند. اینجا مثل مریخِ روی کره زمین است
ریکاردو آمیلز اختر زیست شناس از مرکز اخترزیست شناسی در مادرید می‌گوید: «اینجا مثل مریخ است چون مواد معدنی که اینجا وجود دارد همان موادی است که در مریخ هم پیدا شده است . از نظر زمین شیمی و از نظر کانی شناسی اینجا مریخ روی کره زمین است. آب اینجا خیلی اسیدی است و پ هاش آن حدود ۲٫۳ است. هر چه پایین تر برویم میزان اکسیژن کمتر می شود. ته این رسوب اکسیژن وجود ندارد
بزرگترین کشفی که در ریوتینتو صورت گرفته این است که اکسید آهن و اسید سولفوریک موجود در آب ، حاصل اشکال حیات است که در اعماق زیر زمین و در منافذ سنگها وجود دارد. ارگانیسمهای تک سلولی در اینجا از آهن تغذیه می کنند.
کریستینا اسکودرو پارادا، از محققان مرکز اخترزیستشناسی در مادرید می‌گوید: «این ارگانیسمها در تاریکی مطلق هستند زندگی در اینجا به هیچ وجه به وجود نور متکی نیست. می توان گفت که محیط زیست در اینجا، یک محیط او لیگوتروفیک است. یعنی برای بقای میکروارگانیسمها مواد غذای زیادی وجود ندارد. چند سال پیش که بررسی لایه های زیر سطح را شروع کردیم متوجه شدیم که در این لایه ها حیات وجود دارد.»
نمونه های گرفته شده از ریو تینتو، در این مرکز اختر زیست شناسی در مادرید بررسی می‌شوند. این نمونه ها مرجعی هستند برای بررسی حیات روی سیارات دیگر و ساختن دستگاه هایی که بتوان با آنها وجود این نوع حیات را آشکار کرد.
مریخ روی کره زمین درمرکز اخترزیستشناسی در مادرید
ویکتور پارو، پژوهشگر ارشد مرکز اختر زیست شناسی مادرید می‌گوید: «می خواهیم درباره میکرو ارگانیسمهای موجود در لایه های زیر سطح بدانیم و بفهمیم چه میکرو ارگانیسمهایی در آنجا وجود دارد و چه چیزی از خود به جا گذاشته اند. هدفمان آزمایش ابزارهایی است که برای شناسایی حیات روی مریخ طراحی شده اند. فکر می کنیم اگر این ابزارها در اینجا که حیات بسیار ناچیز است بخوبی کار کند می توان آنها را روی سیاره سرخ هم بکار برد.»
قمرهای مشتری قمر مشتری
مریخ تنها سیاره ای نیست که وجود حیات روی آن بررسی می شود. یکی دیگر از اجرام منظومه شمسی که برای اختر زیست شناسان جالب است، اروپا یکی از اقمار مشتری است
آژانس فضایی اروپا تا ۱۰ سال دیگر کاوشگر موسوم به جویس را به قمر اروپا خواهد فرستاد تا نشانه های حیات را روی آن بررسی کند. مطالعات در این زمینه هم اکنون در مرکز آژانس فضایی اروپا در مادرید در حال انجام است.
مارک کیدگر، از انجمن حمایت از دانشمندان آژانس فضایی اروپا در این باره می گوید: «هدف ما این است که قمرهای مشتری را بررسی کنیم. از کالیستو شروع می کنیم که دورترین قمر مشتری است. سپس سراغ گانیمد می رویم و بعد هم قمر اروپا. این سه قمر عمدتا از یخ تشکیل شده اند و ممکن است در لایه زیر سطح آنها اقیانوس وجود داشته باشد. ایده اصلی مان شناخت این قمرهاست که از چند سال پیش معلوم شده از آنچه قبلا گمان رفت مکان های مناسبتری برای حیات هستند.»
آیو، اروپا، گانیمید و کاستیلو، اقمار مشتری، عکس از ناسا
اقیانوسهای زیرسطحی تیتان، قمر رنگارنگ کیوان
تیتان، قمر کیوان هم یکی دیگر از سیاراتی است که توجه اخترزیست شناسان را برای بررسی نشانه های حیات در منظومه شمسی به خود جلب کرده است. کاوشگر هویگنس آژانس فضایی اروپا در سال ۲۰۱۵ روی سطح تیتان اتان و متان مایع کشف کرده است.
مارک کیدگر می گوید: «در جو تیتان مقدار زیادی گاز متان وجود دارد. این گاز از کجا آمده است؟ یکی از نظریات شگفت انگیز در این زمینه این است که در زیر سطح آن مقادیر زیادی باکتری هست که گاز متان تولید می کنند.»
نظریه های زیادی در این باره مطرح شده است که در آبهای چگال و شور زیر پوسته این قمرهای یخی مثل اروپا، حیات وجود دارد. در آزمایشگاه مرکز اخترزیستشناسی محققان تلاش می کنند وضعیت این محیط را بازسازی و شیمی چنین محیطی را بررسی کنند.
ویکتور پارو محقق ارشد این مرکز می‌گوید: «نمونه ای از مواد شیمیایی ای را که می خواهیم مطالعه کنیم در این محفظه و تحت فشار بسیار بسیار بالا، مثلا ۵۰۰ برابر فشار موجود در جو زمین در این آزمایش خاص و گاهی تا ۱۰ هزار بار برابر بیشتر از فشار موجود در جو اینجا، قرار می دهیم. به این ترتیب شرایط موجود در اقیانوسهای قمر اروپا یا قمر گانیمید (قمر مشتری) را بازسازی می کنیم.»
تاکنون هیچ کس حرفی از وجود حیات هوشمند فرازمینی نزده است: یعنی وجود حیات از نوع زمینی بعید به نظر می رسد و خبری از گیاه و حشره به شکلی که در زمین وجود دارد در هیچ کدام از این سیارات منظومه شمسی نیست. این حیات بیشتر شبیه به ارگانیسمهای بسیار ریزی است که در صخره های ریو تینتو وجود دارد.
کریستینا اسکودرو پارادا، از مرکز اخترزیستشناسی در مادرید می‌گوید: «اصلا صحبت از حیاتی نیست که مثلاً طی یکی دو ساعت در اینجا در آزمایشگاه رشد می دهیم. حرف از میکروارگانیسم هایی که زیر زمین وجود دارد و برای تکثیری نیاز به مقیاس های زمانی در حد دوران های زمین شناسی دارد که شکل کاملاً متفاوت حیات است. اما به هرحال زنده است و وضعیت برای تداومش مناسب است.»
«زمین و مریخ دو سیاره دوقلو هستند»
ده سال پیش هر نوع گمانپردازی در باره حیات در نقاط دیگر منظومه شمسی با شک و تردید فراوان روبرو می شد اما اکنون دیگر اینطور نیست؛ کشفیاتی که در «ریو تینتو» انجام شده است افقهای جدیدی را پیش روی اختر زیست شناسان گشوده است.
ریکاردو آمیلس، اختر زیست شناس می گوید: «زمین و مریخ دو سیاره های دوقلو هستند. منشا این دو سیاره یکی است. فاصله آنها از خورشید نزدیک به هم است .این دو سیاره از نظر ساختمان پوستهٔ آن و اجزای درون آن بسیار بهم شبیه هستند. اگر روی زمین حیات وجود دارد چرا نباید در مریخ وجود داشته باشد؟»
به گزارش یورونیوز؛ شاید پاسخ این سوال بزودی مشخص شود . در سال ۲۰۲۰ماموریت اگزومارس سازمان فضایی فدرال روسیه با همکاری آزانس فضایی اروپا و روسیه، مریخ نورد بزرگی را راهی مریخ خواهند کرد. این سطح نورد قادر به حفاّری و نمونه برداری از زمین است تا بتوان حیات احتمالیِ باکتریها در مریخ را بررسی کرد.
