آخرین نگاه “کاسینی” به دریاچه‌های قطبی “تایتان”

ناسا آخرین تصویر گرفته‌شده توسط فضاپیمای کاسینی را در حالی که به دریاچه‌های قطب شمال بزرگترین قمر زحل نگاه می‌کرده است، منتشر کرد.

 ناسا به تازگی یک تصویر جدید از کاوشگر “کاسینی”(Cassini) که حدود یک سال پیش در اتمسفر زحل سوخت، منتشر کرده که دریاچه‌های قطب شمال “تایتان”، بزرگترین قمر سیاره زحل را نشان می‌دهد.

دوربین متصل به ایستگاه بین‌المللی فضایی کاسینی چهار روز قبل از سوختن، یک نمای موزاییکی از دریاچه‌های قطب شمال قمر تایتان شکار کرده که از متان و اتان مایع پر است و به پرسش‌های جدیدی در مورد این قمر عجیب و غریب منجر شده است.

ماموریت 20 ساله کاوشگر بدون سرنشین کاسینی در زحل در 15 سپتامبر 2015 به شکل باشکوهی به پایان رسید، چرا که ورود کنترل شده‌ای به جو سیاره زحل را به نمایش گذاشت. سپس با سرعت 113 هزار کیلومتر بر ساعت به اتمسفر برخورد کرد و از کنترل خارج شد و مانند یک شهاب‌سنگ در جو زحل سوخت.

دلیل این پایان دراماتیک این بود که کاسینی هنوز مقداری سوخت در موتورهای خود داشت و اگر همین‌طور در مدار زحل رها می‌شد، احتمالا یک روز در آینده با یکی از قمرهای زحل برخورد می‌کرد و این اتفاق موجب می‌شد میکروب‌های زمینی را با خود به آنجا ببرد.

این تصویر از ارتفاع 140 هزار کیلومتری قمر تایتان گرفته شده که دریاچه “پونگا مر”(Punga Mare)، دریاچه‌ای با 390 کیلومتر عرض در مرکز و دریاچه “لیژیا مر”(Ligeia Mare) با 500 کیلومتر عرض در سمت دریاچه مرکزی و دریاچه “کراکن مر”(Kraken Mare) با 1200 کیلومتر عرض در سمت چپ را همراه با چند دریاچه پراکنده کوچکتر نشان می‌دهد. اما سوال این است که این دریاچه‌ها چگونه شکل گرفته‌اند؟

طبق گفته ناسا، یکی دیگر از پرسش‌ها، هوای تایتان است. تایتان با اتمسفر متانی خود، دارای فشار سطح 1.45 برابر سطح زمین است. تایتان دارای چرخه متان است که مشابه چرخه آب در زمین است و نشان‌دهنده تبخیر متان، تشکیل ابرهای متانی، بارش باران متان، جاری شدن متان مایع روی سطح و ریزش آن به رودخانه‌ها و دریاچه‌ها است.

مشکل این است که در حالی که ابرها به راحتی در طول تابستان سیاره در قطب جنوب تایتان تشکیل می‌شوند، این اتفاق در قطب شمال نمی‌افتد.

“الیزابت ترتل” از آزمایشگاه فیزیک کاربردی جانز هاپکینز و تیم کاسینی می‌گوید: ما انتظار تقارن بیشتری بین تابستان‌های جنوبی و شمالی تایتان داشتیم. در واقع، مدل‌های جوی چند سال پیش ابرهای تابستانی را در ارتفاعات شمالی پیش‌بینی کرد. بنابراین، این واقعیت که هنوز این ابرها با پایان مأموریت کاسینی تشکیل نشده‌اند، به ما چیزهای جالبی درباره چرخه متان و آب و هوای تایتان می‌گوید. تایتان واقعا مکان جذابی است که واقعا ما را با برخی از اسرار خود مشغول کرده است.

قمر تایتان

تایتان (Titan) یا تیتان، بزرگترین قمر کیوان (زحل) است که در فاصله 1.2 میلیارد کیلومتری از خورشید واقع شده است. تایتان بسیار کندتر از زمین به دور خود می‌چرخد، به طوری که یک روز تایتان در حدود 16 روز زمین است.

این قمر در 25 مارس 1655 توسط “کریستین هویگنس” هلندی کشف شد. تایتان توسط چشم غیر مسلح قابل رؤیت نیست؛ ولی می‌توان آن را توسط تلسکوپ‌های آماتوری یا حتی برخی دوربین‌های دو چشمی قوی مشاهده کرد.

تایتان تنها قمری است که دارای اتمسفر غلیظ بوده و تنها جرمی غیر از زمین است که دارای منابع اثبات شده سطحی مایعات است. تایتان غالبا قمری با مشخصات سیاره خوانده می‌شود.

تایتان دومین قمر بزرگ در سامانه خورشیدی است. جو آن غالبا از نیتروژن است با این حال دارای متان و اتان نیز است. وجود باد و باران سطح تیتان را به شکلی مشابه سطح زمین تبدیل کرده است. ماهواره‌های زیادی وجود زیست یا مراحل ابتدایی پیدایش شرایط پیشا-زیستی در تایتان را مورد کاوش قرار داده‌اند.

تایتان دارای جوی نسبتا فشرده و شبیه به زمین در دوران شکل‌گیری آن است. اما با توجه به سرمای شدید (منفی 180 درجه)، وجود زیست از نوع زمینی در آن بعید به نظر می‌رسد.

نگاره‌های کاوشگر کاسینی ناسا از وجود دریاچه‌ای حاوی متان در تایتان حکایت دارد. این نگاره‌ها نشان می‌دهد که سرمای سطح این دریاچه‌ها به 180 درجه سانتی‌گراد زیر صفر می‌رسد.

در زیر سطح تایتان، ترکیباتی از آب و آمونیاک وجود دارد. این اقیانوس زیرسطحی در حقیقت یک لایه مایع است که محتوی ترکیباتی از آب یا آب و آمونیاک است و در ژرفای بین 100 تا 200 کیلومتری از سطح تایتان قرار گرفته است.

به گزارش ایسنا و به نقل از گیزمگ، ساختار درونی تایتان از یک لایه یخی تشکیل شده است که از هسته سنگی آن از طریق یک لایه مایع جدا شده است. این ویژگی موجب می‌شود که سطح جامد تایتان از بادهای فصلی حاضر در اتمسفر آسیب نبیند.