گروهی از زمین شناسان به تازگی بقایای کوچکی از حیات پروکاریوتی و جلبکی را کشف کرده اند که در داخل کریستالهای هالیت به دام افتاده اند و قدمت آن به ۸۳۰ میلیون سال پیش بازمی گردد. این کشف نشان میدهد که هالیت کلرید سدیم که به عنوان نمک سنگ نیز شناخته میشود، میتواند منبعی برای مطالعه محیطهای باستانی آب شور باشد. اما نکته شگفت انگیزتر اینکه دانشمندان میگویند موجوداتی که در آن به دام افتاده اند ممکن است هنوز زنده باشند.
دانشمندان میگویند این مطالعه فوقالعاده همچنین پیامدهایی برای جستجوی حیات باستانی، نه فقط روی زمین، بلکه در محیطهای فرازمینی مانند مریخ دارد، جایی که ذخایر بزرگ نمک به عنوان شواهدی از مخازن آب مایع باستانی در مقیاس بزرگ شناسایی شدهاند.
پیش از این میکروفسیلهای باستانی به صورت فشرده در صخرههایی مانند شیل پیدا شدهاند که قدمت آن به میلیاردها سال پیش میرسد. نمک قادر به حفظ مواد آلی به همان روش نیست، اما در عوض، هنگامی که کریستالها در یک محیط آب شور تشکیل میشوند، مقدار کمی مایع میتواند در داخل آن به دام بیفتد. به این فرآیند آخالهای سیال میگویند و بقایای آبهای مادری هستند که هالیت از آن متبلور شده است. این موضوع آنها را از نظر علمی ارزشمند میکند، زیرا میتوانند حاوی اطلاعاتی در مورد دمای آب، شیمی آب و حتی دمای اتمسفر در زمان تشکیل ماده معدنی باشند.
با این همه، روش شناسایی این موجودات باستانی تردیدهایی را در مورد همسن بودن آنها با هالیت ایجاد کرده است. تیمی به سرپرستی سارا شردر-گومز، زمین شناس دانشگاه ویرجینیای غربی نوشت: «یک سوال همیشگی در میان ژئومیکروبیولوژیستها وجود دارد؛ قدیمیترین سنگهای رسوبی شیمیایی که حاوی میکروارگانیسمهای پروکاریوتی و یوکاریوتی از محیط رسوبی هستند، کدامند؟» شردر-گومز و همکارانش با استفاده از یک نمونه هسته از سازند براون که توسط سازمان زمین شناسی استرالیای غربی در سال ۱۹۹۷ استخراج شد، توانستند با استفاده از روشهای نوری غیرتهاجمی، تحقیقاتی در مورد هالیت نئوپروتروزوییک بدون تغییر در آنها انجام دهند.
رسانههای علمی نوشتند؛ آنها از پتروگرافی نور عبوری و فرابنفش، ابتدا با بزرگنمایی کم برای شناسایی کریستالهای هالیت، سپس با بزرگنمایی تا ۲۰۰۰ برابر برای مطالعه ادغام سیالات در آن استفاده کردند. آنها توانستند جامدات و مایعات آلی، سازگار با سلولهای پروکاریوتی و یوکاریوتی، بر اساس اندازه، شکل و فلورسانس فرابنفش آنها را بیابند. محققان خاطرنشان کردند که حتی ممکن است برخی از ارگانیسمها هنوز زنده باشند. آخالهای مایع میتوانند بهعنوان زیستگاههای کوچکی که کلنیهای کوچک در آن رشد میکنند، عمل کنند. پیش از این نیز پروکاریوتهای زنده از هالیت با قدمت ۲۵۰ میلیون سال پیش پیدا شده بود بنابراین چرا در هالیتهای ۸۳۰ میلیون ساله نباشد.
به گفته محققان، این دستاورد میتواند پیامدهایی کاملاً جدی برای مطالعات مربوط به مریخ داشته باشد، جایی که میتوان رسوباتی را یافت که ترکیبات مشابهی با سازند براون استرالیا دارند. تحقیقات آنها نشان میدهد که چگونه میتوان چنین موجوداتی را بدون از بین بردن یا مختل کردن نمونهها، شناسایی کرد. این فناوری میتواند مجموعهای از ابزارهای جدید برای شناسایی چنین موجوداتی و همچنین درک بهتر تاریخ خود زمین را در اختیار ما قرار دهد.